Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
  • Biyografi
  • Kitaplar
  • Makaleler
    • Aktüel
    • Akademik
    • English
    • Arabic
    • Diğer Diller
  • Programlar
    • Televizyon
    • Radyo
    • Youtube
  • Yazışmalar
    • Tüm Sualler
    • Sual Başlıkları
    • Sual Gönder
  • Biyografi
  • Kitaplar
  • Makaleler
    • - Aktüel
    • - Akademik
    • - English
    • - Arabic
    • - Diğer Diller
  • Programlar
    • - Televizyon
    • - Radyo
    • - Youtube
  • Yazışmalar
    • - Tüm Sualler
    • - Sual Başlıkları
    • - Sual Gönder

Sual Başlıkları

“İlim”

için arama neticeleri gösteriliyor
  • Sual: İslâm dini hususunda alt yapı kazanacağım hangi kitapları tavsiye edersiniz?
    Cevab: İman-İtikad:

    Kadızade Ahmed Efendi - Büyük Amentü Şerhi (Feraidü’l-Fevaid) (Berekat Yayınevi)

    İmam Birgivî - Birgivî Vasiyetnamesi (Cevheretü’l-Behiyye) (Bedir Yayınevi)

    Mevlana Hâlid - İman ve İslâm (İtikadname) (Hakikat Kitabevi)

    Ömer Nasuhi Bilmen - Muvazzah İlmi Kelam

    Ömer Nasuhi Bilmen - Eshabı Kiram Hakkında Müslümanların Temiz İtikadları

    Hüseyn Hilmi Işık  - Seâdet-i Ebediyye

    Türpüştî Risalesi - Damra Yayınevi

    İbadet-Fıkıh:

    Halebî İbrahim Efendi - Mülteka’l-Ebhur

    Muhammed Esad - Dürr-i Yekta (Berekat Yayınevi)

    Hacı Zihni Efendi - Nimet-i İslâm (Salah Bilici Kitabevi)

    Ahmed Zühdi Paşa - Mecmua-yı Zühdiyye (Fazilet Yayınevi)

    Kutbüddin İznikî - Mızraklı İlmihal (Hakikat Kitabevi)

    İmam Şa’ranî - Mizanü’l-Kübrâ (Berekat Yayınevi)

    Seyyidalizade Yakub - Şir’atü’l-İslâm (Berekat Yayınevi)

    Ahlâk-Tasavvuf:

    İmam Gazalî - Kimya-yı Seadet (Bedir Yayınevi)

    Erzurumlu İbrahim Hakkı - Marifetname (Bedir Yayınevi)

    Ahmed Faruk Serhendî - Mektubat (Hakikat Kitabevi)

    Tarih-Siyer:

    İmam Kastalanî - Mevahib-i Ledünniye (Hikmet Neşriyat veya Hakikat Kitabevi)

    Altıparmak Mehmed Efendi - Peygamberler Tarihi (Mearicü’n-Nübüvve) (Berekat Yayınevi)

    Nişancızade Mehmed Efendi - Mir’at-ı Kâinat (Berekat Yayınevi)

    Ahmed Cevdet Paşa - Kısas-ı Enbiya (Bedir Yayınevi)

    Asım Köksal - İslâm Tarihi

    Yılmaz Öztuna - Büyük Türkiye Tarihi (Hayat veya Ötüken Neşriyat)

    Ziya Nur Aksun - Osmanlı Tarihi

    Thomas Walker Arnold - İntişar-ı İslam Tarihi

    Will Durant - İslam Medeniyeti

    27 Nisan 2012 Cuma
  • Sual: İnsan, ilim hususundaki maymun iştahlılığı nasıl giderebilir?
    Cevab: Önce kendini tanımalı. Sonra en iyi yapacağı işe girişmeli. Dağınıklık iyi değildir. Dağılan maksadına kavuşamaz. Tek bir hedef tesbit edip onun için kudret ve mesaisini teksif etmelidir.
    2 Eylül 2017 Cumartesi
  • Sual: Okuma sürati nasıl inkişaf ettirilebilir?
    Cevab: Bu bir karakter meselesidir. Süratli değil, sindire sindire okumak mühimdir. Çok kelime öğrenince bir müddet sonra okuma süratlenir. Yüksek sesli okumanın da faydası vardır.
    5 Nisan 2018 Perşembe
  • Sual: Okuduklarını aklında tutabilmek için ne yapmalıdır?
    Cevab: Dikkatle okuyup notlar almalı; sonra bunları gözden geçirmeli. Yüksek sesle okumalı. Öğrendiklerini başkalarına anlatmalı. İlim, öğreterek öğrenilir sözü meşhurdur.
    5 Nisan 2018 Perşembe
  • Sual: Küçük yaşlardan beri tarihe alaka duyuyorum ve tarih okumak istiyorum. Ama yaptığım araştırmalara göre iş imkânları çok mahdut imiş. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Tarih fakültesine gitmeyi tercih etmeyenler, hukuk, iktisat veya ilahiyat fakültesine gidip, hukuk tarihi, iktisat tarihi, İslam tarihi veya dinler tarihi üzerine çalışabilir. Kariyer yapabilir. Hatta hobi olarak tarihle meşgul olup, bir yandan da başka bir meslek yürütebilir.
    5 Nisan 2018 Perşembe
  • Sual: İlm-i Sima nedir?
    Cevab: İnsanların görünüşlerinden karakterlerini anlama ilmidir.
    5 Nisan 2018 Perşembe
  • Sual: İmam Buhari hazretleri Sahih kitabını yazarken binlerce hadis-i şerifin taranmasında insan üstü bir titizlik göstermekle kalmamış; her biri için gusül abdesti, 2 rek’at namaz, istihare yaparak da vakit mefhumunu açıklaması imkânsız şekilde değerlendirmiştir. İslâm âlimlerinin bu gibi insan üstü gayretlerini "keramet" olarak görmek doğru mudur?
    Cevab:
    Kerametten evvel, ilmî ve dinî hassasiyete delalet eder. Kaldı ki, Allah zaman içinde zaman yaratır. İslâm âlimlerinin bazısının bıraktığı eserleri görünce, kısa ömründe bunları nasıl yazmış diye insanın hayret edesi geliyor. Yorulmadan yılmadan yazan İmam Süyuti’nin her biri sahasında mühim 500’den fazla eseri vardır. Halbuki 54 sene yaşamıştır. İmam Gazali’nin ömrünü eserlerine bölmüşler; her gününe 18 sahife düşmüştür. İmam Süyuti, zaman kaybetmemek için ekmeği süte atıp yerdi. İmam Gazali hazmı kolay diye sadece çorba içer, katı birşey yemezdi. Bazı veli ve alimlerin uyku yapar diye meyve yemezdi. İmam Nevevi, zaman kaybetmemek için bir cariyesine okuma yazma öğretmiş, yemek yerken o kitabı okur, Nevevi dinlermiş.
  • Sual: Endülüs maarif sistemi hakkında bir tez hazırlıyorum. Hangi eserleri tavsiye edersiniz?
    Cevab: Piyasada Endülüs kültür hayatına dair çok eser olduğu gibi, İslâm maarif sistemine dair de çok kitap ve makale vardır. Bilhassa İngilizce’de daha çoktur. Ahmet Çelebi'nin İslam'da Eğitim Öğretim Tarihi Türkçe’ye tercüme edilmiştir. George Saliba ve Makdisi’nin eserleri tavsiyeye şayandır.
  • Sual: Bir hocaya gitmeden kendi kendimize Arapça ve Farsça öğrenmemiz mümkün mü?
    Cevab: Kendi kendine öğrenmek de mümkündür. Bunun için Arapça ve Farsça gramer kitabı alıp buna çalışmalıdır. Ondan sonra basit metinler okumalıdır. Bir yandan da kelime öğrenmelidir. Ama hoca ile beraber çalışılırsa çok daha rahat ve kolay olur. Arapça’da Emsile, Bina, Maksud ve Avâmil olarak asgari 4 kitabı bir hocadan okuyup ezberlemek; ondan sonra basit metin, mesela Nurül-İzah, Emali Kasidesi okumaya girişmek daha faydalıdır. Farsça böyle değildir, daha kolaydır. Bunun gramerini öğrendikten sonra basit metinleri okumak mümkündür.
  • Sual: Sırf hobi olarak 5-6 yabancı dil öğrenmekte mahzur var mıdır?
    Cevab: Lüzumsuzdur. Faydalı ilim ve işle meşgul olmalıdır.
    26 Temmuz 2018 Perşembe
  • Sual: Roma İmparatorluğu’nu umumî hatları ile anlatan tavsiye edebileceğiniz bir eser var mı?
    Cevab: Piyasada çok kitap vardır. Barrow’un Romalılar kitabı hoştur.
    26 Temmuz 2018 Perşembe
  • Sual: Uydurukça olmayan kelimeler hususunda tavrımız nasıl olmalıdır?
    Cevab: Eski kelimeleri de, uydurukça kelimeleri de, Frenkce mukabillerini de öğrenmelidir. Eski kelimeleri bilenlere bunlarla hitab etmeli ve bunları evvelemirde kullanmak hususunda ihtimam göstermelidir. Konuşurken veya yazarken, bulunduğu vasata (ortama) göre, evvelâ hakikisini, sonra Frenkçesini, sonra icab ederse uydurukçasını söylemelidir. Böylece hem insanın mütefekkiresi artar; hem karşı taraf kendisini kolayca anlamış olur; hem de eski kelimeleri muhafaza etmek idealini yerine getirmiş olur. Herkese anlayacağı dilden hitap etmek lazımdır; fitne çıkartmak doğru değildir.
    29 Haziran 2018 Cuma
  • Sual: İslâmî ilimlerle meşgul olmak ve ihtisas yapmak isteyen, tefsir, hadis, kelâm, fıkıh ve tasavvuf gibi sahaları neye göre seçer?
    Cevab: Heves ve istidad mühimdir. Şans ve imkânlar da.
    29 Haziran 2018 Cuma
  • Sual: Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetname adlı eserinde insanların yüz yapısı  (kısmen vücut yapısı)  ve insan karakteri ile görüşleri şiir şeklinde açıklıyor. Burada, sadece yüz yapısı değil, vücut yapısı ve mimikler de ele alınmıştır. Böyle söylemek uygun mudur?
    Cevab: Bunlar umumiyet ve tahmin bildirir. İnsanların fizikî görünüşlerinden ve mimiklerinden karakterlerine dair ipuçları verdiği kabul edilen ilm-i kıyafet ve ilm-i ihtilaç diye ilimler vardır. Batı’da da kriminoloji ve adalet psikolojisinde bu gibi mevzular işlenmektedir.
    12 Ağustos 2018 Pazar
  • Sual: Üniversite talebesiyim. Eski Türk tarihiyle başlayıp Selçuklu ve Osmanlıyı anlatan bir roman yazmak istiyorum. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Edebi kabiliyetinizi bilemeyiz. Fakat tarihî roman yazmak hiç de zannedildiği gibi kolay değildir. O devrin konuşma adabından yemek kültürüne, kılık kıyafetinden dini inanışlara kadar en ince hususiyetlerini öğrenmek, senelerce tedkik lazımdır. Bahsettiğiniz gibi bir roman tasavvur edemiyoruz. Tarih, romanla, filmle anlatılamaz. Tarihi iyi öğrenmeniz tavsiye edilir. İleride kabiliyetiniz varsa, tarihî bir devirde geçen ve tarihî şahsiyetlerin arka planda kalıp farazi şahsiyetler üzerinde kurgulandığı bir roman veya hikâye yazabilirsiniz.
    14 Eylül 2018 Cuma
  • Sual: Bir işyerinde idareci pozisyonunda olan kimsenin okuması gereken İslâmî kaynaklar nelerdir?
    Cevab: Şir’atü’l-İslâm ve Kimya-i Saadet gibi kitaplarda idarecilere tavsiyeler vardır. İslam tarihinde bu meyanda Siyasetnameler yazılmıştır. Nizamülmülk’ünki meşhurdur. Osmanlılar devrinde yazılanlar da vardır.
    14 Eylül 2018 Cuma
  • Sual: Buhârî ezberlemeyi düşünüyorum. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Buhârî ezberlemektense, meşhur Hadîs-i Erbaîn (Kırk Hadis) kitapları vardır. İmam Nevevî’nin ki çok meşhurdur. İbni Kemal’inki keza. Bunları manaları ile beraber ezberlerseniz çok istifadeli olur. 40 hadis ezberlemek ve bununla amel etmek sünnettir.
    14 Eylül 2018 Cuma
  • Sual: Kendi kendime dinimi yaşamaya çalışan bir insanım. İnternette bazı hocaları dinledikten sonra imanımdan şüphe etmeye başladım. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Zamane vaizlerini dinlemeyiniz. Yazılarını okumayınız. Din, bunlara inmedi. Eski zamanda yaşamış âlimlerin eserlerini okuyunuz.
    14 Eylül 2018 Cuma
  • Sual: Peygamber efendimizin gündelik hayatı ile alakalı cihetleri anlatan bir kitap var mıdır?
    Cevab: Kastalânî’nin Mevâhib ve Kettânî’nin Terâtib kitapları kıymetlidir. 
    17 Eylül 2018 Pazartesi
  • Sual: Evliya Çelebi’nin seyahatnamesini hangi neşrinden okumalıyız?
    Cevab: Osmanlıcası matbudur. Tam mıdır bilemem. Latin harfleriyle baskıları da tedkik etmedim. Zuhuri Danışman neşri meşhurdur.
    17 Eylül 2018 Pazartesi
  • Sual: Sınıftı kız ve erkek karışık olduğu için ilahiyatı dışarıdan okumak istiyorum. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Burada mesuliyet kızlardadır; erkeklerde değil. Doğrudan devam edilirse, mesafeli olarak okunabilir. Arapça ve kıraat mühimdir. İlahiyatta okunan ders ve kitaplar yanında, İslâm dininin esas eserlerini mütalaa etmeyi de ihmal etmeyiniz. Ehl-i sünnet âlimlerinin hayatlarını ve kitaplarını öğreniniz. Rical bilgisi mühimdir. Ehl-i sünnet itikadını, zaruri fıkıh bilgilerini, Peygamberimizin hayatını, İslâm tarihini ve bid’at fırkalarını iyi bilmek de lâzımdır.
    19 Eylül 2018 Çarşamba
  • Sual: Münazara nasıl yapılır?
    Cevab: Münazara ilmi adında bir ilim vardır. Münazaranın adabı, ahlâk kitaplarında yazar. Münazara için ilm-i hilafı iyi bilmek lazımdır. Yani müdafaa edeceği mezhebin delillerini gayet iyi öğrenmelidir. Bunun dışında karşı tarafın argümanlarını ve delilerini de gayet iyi bilmelidir. Bunları çürütecek delilleri bilmelidir. Zamanın şartlarını, insanların huylarını iyi bilmelidir. Sağlam bir asaba, güzel bir hitabete mâlik olmalıdır. Bu münazaralar bazen kısa bir zamanda mağlubiyetle neticelendiği gibi, günlerce hatta aylarca devam edebilirdi. İki taraf da yenişemezdi. Münazaralarda nefsaniyet değil, hakkın ortaya çıkması ön plandaydı. Münâzırın buna da dikkat etmesi lazımdır.
    5 Ekim 2018 Cuma
  • Sual: Peygamberler tarihini anlatan şümullü bir kitap tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Mirat-ı Kâinat, Kısas-ı Enbiya ve Türkiye gazetesinin neşrettiği Peygamberler Tarihi Ansiklopedisi münasiptir.
    26 Ekim 2018 Cuma
  • Sual: Mevlana hazretlerinin Mesnevî kitabının hangi neşri muteberdir?
    Cevab: Âbidin Paşa’nın, Tâhirü’l-Mevlevî’nin ve Şefik Can’ın Mesnevî şerhleri muteberdir. Mesnevi okumanız tavsiye edilmez. Tasavvuf hakikatlerini nazari olarak öğrenmek istiyorsanız, İmam-ı Rabbânî hazretlerinin Mektubat kitabı daha faydalıdır.
    26 Ekim 2018 Cuma
  • Sual: Zekânın arttırılması mümkün müdür?
    Cevab: Zekâ, beynin hızlı çalışmasıdır. Genetiktir. Ancak bazı egzersizlerle zekânın az da olsa inkişaf ettirilmesi ve parlatılması mümkündür. Hâdiseler arasındaki bağlantıları kolay sezmesi ve buna benzer davranışları bir kimsenin zeki olduğunu gösterir. Okuduğunu anlamak için evvelemirde alâkasını çeken şeyleri okuması gerekir. Bu okuduğunu anlamayı kendine telkin etmelidir. Okuduğunu tekrar etmelidir. Birilerine anlatmalıdır. Yazmalıdır. Lugatten istifade etmelidir. Başkalarına sormalıdır. Nihayet Rabbî zidnî ilmen ve fehmen diye dua etmelidir.
    2 Kasım 2018 Cuma
  • Sual: Dinî kitaplar yatarken veya ayakları uzatmışken okunabilir mi?
    Cevab: Her türlü okunur.
    16 Aralık 2018 Pazar
  • Sual: Delâil-i Hayrât şerhi Kara Davud kitabını tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Bu ve Envârü’l-Âşıkîn gibi kitaplar dinin aslî kitapları değildir; ilmî kıymeti düşüktür. Okumaya değmez.
    16 Aralık 2018 Pazar
  • Sual: İngilizce ve Arapça öğrenmeyi çok istiyorum. Nasıl bir yol takip etmeliyim?
    Cevab: Bunun için önce istidat lazımdır. Bu varsa, kursa giderek veya bir bilenden ders okuyarak, gramer kitapları çalışarak, lügati elinden düşürmeyerek, basit hikâyeler okuyarak, radyo dinleyerek, altyazılı film seyrederek, o dili bilenlerle günlük hayatta konuşarak lisanı ilerletmek mümkündür.
    1 Ocak 2019 Salı
  • Sual: Delâil-i Hayrat’ın Türkçesini okumak olur mu?
    Cevab: Delâil-i Hayrat, Arapça salavat kitabıdır. Bunun Türkçesi olmaz. Orjinalini okumalıdır.
    28 Ocak 2019 Pazartesi
  • Sual: Ebced ilmi hakkında neler söylenebilir?
    Cevab: Arapça’da her harfin bir rakam kıymeti vardır. Buna ebced hesabı denir. Eski edebiyatta ebced hesabı ile hâdiselere tarih düşülür. Bunu dini meselelere tatbik etmek caiz değildir. Şu âyet-i kerime ebced ile şu tarihi verir gibi sözler doğru değildir. Bâtınîler, bu yolla dinden çıkmışlardır.
    28 Ocak 2019 Pazartesi
  • Sual: İlm-i sima nedir?
    Cevab: İnsanların dış görünüşünden mana çıkararak, onların karakteri hakkında fikir sahibi olmaya yarayan bir ilimdir. Aslı, asr-ı saadete kadar uzanır. Zan ve tecrübe üzerine kurulmuştur. Yakîn bildirmez. Bilhassa adlî ve cinaî işlerde mahkemeye; istihdam hususunda âmirlere yardımcıdır. Erzurumlu İbrahim Hakkı hazretlerinin meşhur şiiri buna dairdir.
    28 Ocak 2019 Pazartesi
  • Sual: Büyük bazı tarihçilerin, Osmanlıların şanına uymayan ithamlarda bulunduğunu görmekteyiz. Bunun sebebi nedir?
    Cevab: Büyük tarihçi dediğiniz kimseler, millî şuurdan mahrum olduğu gibi, bir asır önceki oryantalistlerin yolunda, tarih ilmine hiçbir katkıları olmayan, bilakis tarih ilmini yerinde saydıran, hatta geri kalmasına sebep olan kişilerdir. Münferit şahısların subjektif beyanlarını kat’i bilgi gibi değerlendirmek hatasına düşüyorlar. Kıyıda köşede rastladıkları bir bilgiyi, değerlendirme süzgecinden geçirmeksizin, sırf kanaatlerini desteklediği için büyütüp ortaya atıyorlar. Bu, büyük tarihçiliğe yakışmaz.
    28 Ocak 2019 Pazartesi
  • Sual: Farsça öğrenmek için ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Farsça kolaydır. Farsça dilbilgisi adında kitaplar vardır. Rehber-i Gülistan faydalıdır.
    28 Ocak 2019 Pazartesi
  • Sual: Hukuk fakültesi tahsili, insana ne kazandırır?
    Cevab: Hakkı verilerek ikmal edilen bir hukuk tahsili, modern hukukun iktisadi, siyasi vs. dinamiklerini kavrayabilmeye; bugünkü hukuk sisteminin mantığını idrak etmeye yardımcı olur. Analitik düşünmeyi, muhakeme kabiliyetini, okuma zevkini, çalışma aşkını kazandırır. Hukuk, dünya hayatının büyük bir kısmını işgal eder. Hukuk fakültesini bitiren bir kimsenin, iktisat, tarih, ilahiyat gibi sahalardaki gündelik meseleleri anlaması daha kolaydır. Hukuk tahsilinin bir insana fayda verip vermemesi, şahısla alakalıdır. Şahıs, hakkını verirse, istifade eder.
    13 Şubat 2019 Çarşamba
  • Sual: İşyerinde ateist bir arkadaşım var. Ona nasıl yaklaşabilirim?
    Cevab: İlim sahibi olmayan birinin bu işlere girişmesi doğru değildir. Nazik, güler yüzlü ve tatlı dilli davranmalıdır. Müslümanların iyi insanlar olduğunu bilsin yeter. Mevlana Hâlid Bağdadî hazretlerinin İtikadnâme kitabı vardır. Bunun tercümesi Herkese Lazım Olan İman adıyla basılmıştır. Bunu hediye edersiniz; ben okudum hoşuma gitti; belki sizin de hoşunuza gider, dersiniz.
    13 Şubat 2019 Çarşamba
  • Sual: Talebelerin lisan şuurunun inkişafı için Türkçe muallimine neler tavsiye edersiniz?
    Cevab: Roman, şiir, hatırat okumalı ve okutmalı. Çocuklara edebiyatçıları tanıtmalı. 
    13 Şubat 2019 Çarşamba
  • Sual: Bir üniversite talebesi Tarih-i Atâ’yı okumalı mıdır?
    Cevab: Osmanlı kroniklerini tarihçilerden başkasının okuması lüzumsuzdur.
    13 Şubat 2019 Çarşamba
  • Sual: Akıl ile zekânın arasındaki fark nedir?
    Cevab: Akıl beynin doğru çalışması; zeka ise hızlı çalışmasıdır.
    13 Şubat 2019 Çarşamba
  • Sual: Uluslararası hukuk teorisinin adını ius gentium’a kadar götürebiliyoruz. Sonrasında ius inter gentium, droit international, völkerrecht ve international law şeklinde isimlendirilmiş. Bizde ise beynelmilel münasebetler şeklinde bir isimlendirme varken, sonraları, tercümeler de dahil hep hukuk-ı düvel denmiş. Ancak beynelmilel hukuk terimine rastlamadım. Bu bir yanlışlık mıdır, yoksa başka bir sebebi var mıdır? Osmanlılarda devlet- millet ayrımı gözetilerek bir terminoloji geliştirilmiş midir?
    Cevab: Devletler hukuku daha doğru değil mi? Milletlerin hukuku olmaz; devletlerin hukuku olur. İslâm hukukunun siyer bahisleri, bugünkü milletlerarası hukuku veya bizdeki devletler hukukunu karşılıyor. İmparatorluğun son devirlerinde hukuk ve mülkiye mektebinde okutulan derse hukuk-ı düvel adı verilmiş ki devletler hukuku demektir. Bu ismin ne vesileyle verildiğini doğrusu hatırlamıyorum. Ama doğru bir isimlendirme olduğunu düşünüyorum. Osmanlıca harflerle birkaç tane hukuk-ı düvel kitabı vardır. Bunlar sonradan Cumhuriyetin ilk yıllarında Latin harflerine çevrilerek hukuk ve mülkiye mekteplerinde okutuldu.
    22 Şubat 2019 Cuma
  • Sual: Mecelle'nin Osmanlıca şerhini edinmek istiyorum. Hangisini tavsiye edersiniz?
    Cevab: Mecelle'nin Osmanlıca şerhlerinden en kıymetlisi Ali Haydar Efendi’nin Dürerül-Hükkâm ile Reşit Paşa’nın Ruhü’l-Mecelle'sidir.
    19 Mart 2019 Salı
  • Sual: Âlet ilmlerinden sarf, iştikak, nahv, kitabet, iştikak-ı kebir, lügat, metn-i lügat, beyan, meani, bedi’, belagat ve inşa nelerdir? Hulasa bir izah yapar mısınız?
    Cevab: Kur'an-ı kerîmin mânâsını anlayabilmek için sarf, iştikak, nahv, kitâbet, iştikak-ı kebir, lügat, metn-i lügat, belâgat (beyân, meʽânî, bedîʽ), inşa' ve haber gibi on iki âlet ilmini ve ayrıca usûl-i tefsir, mantık gibi bilgileri iyi bilmekle beraber; âyetlerin ibâre, işâret, delâlet, tazammun, iltizam ve iktizâ cihetinden mânâlarını (tefsir metodlarını); esbâb-ı nüzûlü (yani her âyetin ne zaman, ne sebeple ve kimler için nâzil olduğunu); âyetlerin hangi hadîslerle ve nasıl izah edildiğini; nâsih ve mensûhu (yani geçici hükümleri); cerh ve taʽdîli (yani rivâyet ehlinin hâlini) iyi bilmek; ilm-i kalbde mütehassıs olmak gerekmektedir. Bu ilimlere mâlik olmayan kimsenin, tefsîr yapması câiz değildir. Yaparsa, kendi görüşü ile yapmış olur ki, hadîs-i şerîf ile men edilmiştir (Taşköprüzâde, Mevduatu’l-Ulum)

    Sarf (morfoloji), kelime bilgisi; nahv (sentaks) ise, cümle bilgisidir. Belâgat, düzgün ve yerinde söz söylemeyi öğreten ilimdir. Meʽânî, beyân ve bedîʽ olmak üzere üçe ayrılır. Beyan ile, terkiblerin, maksada delâletteki açıklığı anlaşılır; hakîkat, mecaz, kinâye, taʽrîz, teşbîh, istiʽâre gibi sanatlar üzerinde durulur. Bediʽ, sözün garîb (alışılmadık) hitab ve kelimelerle söylenerek güzelleştirilmesidir (Rahman, arş üzerine istivâ etti, yani gâlib oldu, âyetinde olduğu gibi. Yine meselâ bir insanın çok misafirperver olduğunu anlatmak için, ocağında çok kül vardır demek gibi.) Meʽânî, sözün ve terkiblerin, muktezâ-i hâl ve makama mutâbık ve îcâzlı söylenmesidir (Başın sağ olsun ile gözün aydın sözlerinin nerede söyleneceğini bilmek gibi). İştikak, aynı kökten türemiş birkaç kelimeyi bir araya getirmek demektir. (Meselâ, mesîh kelimesinin, seyahat veya mesh kelimesinden geldiğine dair ihtilaf vardır.) İnşa’, taleb ve haber, lafz ile mânânın münasebetini tesbit eden; edatları, haber ve dilek sîgalarını (kiplerini) gösteren ilimdir. Kompozisyon için de inşa’ kelimesi kullanılmıştır. Lügat, isim ve fiillerin değişik hallerine dairdir (Meselâ, sebîl ve tarîk yol mânâsına gelmekle beraber, birincisi hayırda kullanılır.) Lügat ilmini bilmek de, Arab lügatini ve bunun evdâʽını, sahîhini, mervîsini, mütevâtirini, red yollarını, mevdûʽ lügatları, fasîh, redî ve mezmûm şekillerini bilmek ve müfred, şâz, nâdir, müstaʽmel, mühmel, muʽreb, maʽrife, iştikak, hakîkat, mecâz, müşterek, ızdâd, mutlak, mukayyed, ibdâl, kalb denilen lügat bilgilerinde üstad olmak demektir. Kitâbet, usûlüne muvafık yazmak; hitâbet ise usûlüne mutabık konuşmak sanatıdır. Mantık ise, doğru muhakeme ve doğru düşünmeyi öğreten ilimdir. İslâm ahkâmına uyan, râsih ilimli âlimlere, taraf-ı ilahîden vâsıtasız olarak ihsan edilen ilme mevhibe veya ilm-i kalb denir. Nitekim hadîs-i şerîfte, “İlmi ile amel edene, Allahü teâlâ bilmediklerini bildirir” buyurulmuştur. Kur’an-ı kerîmi anlamak için başka yardımcı ilimler de vardır ki, umumiyetle bu sayılanlara dâhil edilebilir.

    19 Mart 2019 Salı
  • Sual: Beydavî tefsirinin Şeyhzâde hâşiyesine niçin hâşiye deniyor? Şerh denmesi gerekmez mi?
    Cevab: Tefsir, zaten şerhtir. Şerhe, hâşiye yazılır.
    19 Mart 2019 Salı
  • Sual: Ebussuud efendi için kullanılan sekaleyn kelimesi ne manaya gelmektedir. Yani kelimenin kökü nedir?
    Cevab: Sekal, ağırlık demektir. Sekaleyn, insan ve cin manasına gelir. Resulü’s-Sekaleyn, gavsu’s-sekaleyn, müftiyyü’s-sekaleyn gibi.
    19 Mart 2019 Salı
  • Sual: Mızraklı İlmihal’in ismi neden mızraklıdır?
    Cevab: İç kapağın kenarında mızrak resimleri olduğu için.
    19 Mart 2019 Salı
  • Sual: İlmihal kitabını yere koyup okumakta beis var mı?
    Cevab: Okuyun da nasıl olursa olsun.
    19 Mart 2019 Salı
  • Sual: Herkesin bir kabiliyeti var mıdır? Varsa, kişi bunu kendinde görebilir mi?
    Cevab: Vardır. Kendini tanımak, kendini müşahede etmekle olur. Sonra bunu inkişaf ettirir.
    24 Mart 2019 Pazar
  • Sual: Arapça’nın diğer lisanlara üstünlüğü var mıdır?
    Cevab: Hadis-i şerifte, “Üç şeyden dolayı Arabları sevin: Ben Arabım. Kur’an-ı kerim Arapçadır. Cennet ehlinin lisanı Arapçadır” buyuruldu (Hâkim, Müstedrek). Arapça, Kur’an-ı kerimin ve Cenab-ı Peygamber’in lisanıdır. Cennet ehli Arapça konuşacaktır. Bu sebeple Arapça, diğer lisanlardan efdaldir, üstündür. Arapça öğrenmek ibadettir. (İbni Abidin) Bu naklî delillerden başka Arapça’nın üstünlüğü akıl ile sabittir. Arapça, kelime türetmeye müsait bünyesi, her manayı karşılayan milyonlarca kelimesi ile dünyanın en zengin ve en mükemmel lisanıdır.
    24 Mart 2019 Pazar
  • Sual: Osmanlı insanının ahlak ve edebini ele alan eser tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Şir’atü’l-İslâm. 
    31 Mart 2019 Pazar
  • Sual: Hukukçulara hangi mantık kitabını tavsiye edersiniz?
    Cevab: Ali Himmet Berki’nin Hukuk Mantığı ve Tefsir kitabını tavsiye ederim.
    5 Nisan 2019 Cuma
  • Sual: Fıkıh öğrenmek ve bununla etrafımdakilere faydalı olmak istiyorum. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Fıkıh öğrenme arzunuz çok takdire şayandır. Allah bir kuluna hayır murad ederse onu dinde fakih eder hadis-i şerifi meşhurdur. Fıkıhla iştigal etmek için Arapça öğrenmek zaruridir. Ondan sonra fıkıh kitaplarını mütalaa etmek icap eder. Bunlar hiç de zannedildiği kadar zor değildir. Arapça sarf ve nahvi lüzumu kadar öğrenmek kâfidir. Emsile, bina, maksud, avamil öğrenip, ondan sonra Nurü’l-İzah gibi, Emâlî Kasidesi gibi metinleri okumaya geçersiniz. Bunun için mahir ve müşfik bir hoca bulursanız, siz de zeki ve çalışkan iseniz, neler neler olmaz. Bunun için illa medreseye gitmenize lüzum yok. Ama ilim üstaddan öğrenilir sözü meşhurdur. Bir üstad bulamazsanız, bahsettiğim ilimlere dair kitapları alıp kendinize çalışabilirsiniz. İnternette de buna dair programlar vardır Ayrıca vakıflara, cemiyetlere ait modern tarzda Arapça öğreten kurslar var. Bunlara da devam edebilirsiniz. Arapça ile meşgul olmak ibadettir. Şiirle lüzumu kadar meşgul olmanın zararı yoktur. Şiir ağzı tatlandırır, insanın hayal gücünü takviye eder, ifade kabiliyetini ve kelime haznesini arttırır. Üslûbunu düzeltir. İstemek, elde etmenin yarısıdır. Siz isteyin, sebeplere yapışın; Allah ihsan eder.
    14 Nisan 2019 Pazar
  • Sual: İslâm alfabesinde yazının sağdan sola yazılıp sayıların soldan sağa yazılmasının sebebi nedir?
    Cevab: Terslik yoktur. Aslında rakamları okuma sistemi farklı. 13 sayısı okunurken önce basamak değeri daha yüksek olan 10, sonra basamak değeri daha küçük olan 3 söyleniyor ve on üç denir. Arapça’da ise 13 sayısı okunurken önce basamak değeri küçük olan 3, sonra basamak değeri büyük olan 10 söyleniyor ve sayıya üç on (selase aşer) deniyor. Yani ortada bir terslik yok.
    7 Mayıs 2019 Salı
  • Sual: Fetva sorup aldığımız fetva ile hareket etmek üzerimizdeki mesuliyeti kaldırır mı?
    Cevab: Sorulan kişi ehil ise ve sahih kaynaklardan cevap veriyorsa itibar edilir, yoksa edilmez ve soranı mesuliyetten kurtarmaz. Sorulan ehil ise, sahih kaynaktan cevap veriyorsa, ama bir yanlış anlaşılma olmuşsa, ikisi de mazurdur.
    12 Mayıs 2019 Pazar
  • Sual: İslam Hukukunda Değişmenin Sınırı adlı eserinizde İsmail Hakkı İzmirli’nin modernist fikirli olduğunu söylüyorsunuz. İslam Hukuku adlı eserinde bazı meselelerde İzmirli’yi kaynak gösteriyorsunuz. Bunu nasıl anlamalıdır?
    Cevab: Doğru bilgi kimden gelirse gelsin, kritik edilerek alınır.
    12 Mayıs 2019 Pazar
  • Sual: Selefî birinden Arapça öğrenmek caiz midir?
    Cevab: Başkası yoksa özür olur.
    12 Mayıs 2019 Pazar
  • Sual: Kâfir veya bid’at ehli bir kimsenin kitabını okumak kalbi karartıyorsa, gazetecilik tahsil eden bir gencin, böyle kimselerin yazdığı ders kitaplarını ve yazılarını okuması da bu hükümde midir?
    Cevab: Burada kast edilen dinî kitaptır. Yani bozuk kimselerden din öğrenilmez; yazdıkları doğru bile olsa habis oldukları için insan istifade edemez, demektir.
    12 Mayıs 2019 Pazar
  • Sual: Bir kitapta rastladığıma göre, Osmanlı ilk mekteplerinde haftalık 22 saatlik ders vardır. Bir gün izin sayılırsa geriye kalan altı güne böldüğümüzde ders saati günlük 3,5-4 saatlik bir zaman dilimine denk düşüyor. Geriye kalan vakitte çocuklar ne ile meşgul oluyordu?
    Cevab: Mektepte fazla ders olmaz. Çocuk, ders çalışacaktır; notlarını kopyalayacaktır.
    25 Mayıs 2019 Cumartesi
  • Sual: Osmanlı Hukuku kitabınızda “Kur’an-ı kerimin manasını anlayabilmek için çok sayıda yardımcı ve asıl ilmi bilmek icab eder” demişsiniz. Bu ilimler nelerdir?
    Cevab: Ulûm-i âliyye, yani yüksek din bilgileri ve ulûm-i ibtidâiyye, yani âlet ilimleri. İlki sekiz tanedir: 1-Tefsir, 2 -Usul-i kelâm ilmi. Kelâm ilminin, âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şeriflerden nasıl çıkarıldığını öğreten ilimdir. 3 - Kelâm ilmi. Kelime-i şehâdeti ve buna bağlı olan, imanın altı temel bilgisini öğreten ilimdir. 4 - Usûl-i hadîs ilmi. Hadîs-i şeriflerin çeşitlerini öğreten ilimdir. 5 - İlm-i hadîs. Resûlullahın ef’al, akvâl ve ahvâlini öğretir. 6 - Usûl-i fıkh ilmi. Fıkh bilgilerinin âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şeriflerden nasıl çıkarıldığını öğretir. 7 - Fıkh ilmi. Ef’al-i mükellefîni öğretir. Yani beden ile yapılması ve sakınılması lâzım olan emirleri ve yasakları ve mübahları öğretir. 8 - İlm-i tasavvuf. Kalb ile yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri ve kalbin, ruhun temizlenmesi yollarını öğretir. İlm-i ahlâk da denir. Âlet ilimleri ise on ikidir: Sarf, iştikâk, nahv, kitâbet, iştikâk-ı kebîr, lügat, metn-i lügat, beyân, me’ânî, bedî’, belâgât, inşâ ilimleridir.
    25 Mayıs 2019 Cumartesi
  • Sual: Mevkifu’l-Akl ve’l İlm kitabı hakkında bilgi verir misiniz?
    Cevab: Şeyhülislam Sabri Efendinin modernistleri anlattığı çok kıymetli 4 cild Arapça kitaptır.
    25 Mayıs 2019 Cumartesi
  • Sual: Hem çocuklara hem de gençlere tavsiye edebileceğiniz ahlâk kitapları var mıdır?
    Cevab: Kimya-ı Saadet, Ahlâk-i Âlâî, Şir’atü’l-İslâm iyidir.
    8 Haziran 2019 Cumartesi
  • Sual: Hukuk nosyonu kazanmak adına okumamızı tavsiye ettiğiniz kitaplar var mıdır? 
    Cevab: Hukuk nosyonu evvelemirde hukuk fakültesinde kazanılır. Ancak sadece ders kitapları ile iktifa edilmemelidir. Beccaria’nın Suçlar ve Cezalar kitabı gibi, ayrıca  mülkiyetin tarihi, sosyal sınıflar, adalet tarihi, meşhur davalar, adalet tarihi antolojisi, meşhur hukukçular, devlet sistemleri, siyasi partiler gibi muteber müelliflerce kaleme alınan umumi eserleri de okumalıdır. Hukuka dair romanlar ve filmleri takip etmek de iyi olur.
    8 Haziran 2019 Cumartesi
  • Sual: Dini inançlara doktrin demek, dogma demek caiz midir?
    Cevab: Bilmeyenlere ve ecnebilere anlatmak için caizdir. Bunun dışında Müslümanların kendi aralarında bu tabirleri kullanmaları doğru değildir.
    15 Haziran 2019 Cumartesi
  • Sual: Olmamış bir hikâyeyi roman olarak yazmak malayani midir?
    Cevab: İbret için ise veya başka bir faydası varsa caizdir.
    15 Haziran 2019 Cumartesi
  • Sual: Fetva sormak için nasıl bir yol izlemeli? Tanıdığımız tüm hocalara sormalı mıyız? Bir hocaya sorup bununla mı amel etmeliyiz? Farklı cevaplar alırsak ne yapmalıyız?
    Cevab: Eski âlimler tarafından yazılmış (Nimet-i İslam gibi) muteber bir  ilmihale müracaat etmelidir. Burada bulamazsanız ilmine ve takvasına itimat ettiğiniz bir müslümana sorarsınız. İlmine ve takvasına itimat edilen farklı hocalara sormak ve bunlardan alınan farklı fetvalardan birine uymak caizdir. Dünyaya düşkün, şer’î hükümlere uymakta lakayt davranan, usul ve fürudan haberi olmayan sıradan birine sual sormak ve sözüne uymak insanı mesuliyetten kurtarmaz.
    15 Haziran 2019 Cumartesi
  • Sual: Günümüzde bazı imam hatip mekteplerinde ehl-i sünnet çizgisi dışında hoca ve müfredata rastlanabiliyor. Buraya talebe verme hususunda neler söylenebilir?
    Cevab: Çocuğa dinini iyi öğrettikten ve her zaman üzerine düşüp kontrol ettikten sonra mahzurlarına rağmen tercih edilir.
    1 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Bilhassa Osmanlıca kelime haznesini inkişaf ettirmek isteyen biri ne yapmalıdır?
    Cevab: Eski baskı kitaplar okumalıdır. Eski şiirler, hatıratlar ve elinden lügat düşmemelidir.
    1 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Dil bilgimi hem Türkçede, hem yabancı lisanda geliştirmek üzere roman veya kısa hikâyeler okumak isteyince, bana dinî kitaplar okumamı tavsiye ettiler. Roman yazarlarının kalplerindeki zulmetler bana da sirayet edip kalbimi karartabilirmiş. Nasıl hareket etmeliyim?
    Cevab: Dinini öğrenmek elbette lazımdır. Bunun dışında insanın hem dilini hem muhayyelesini güçlendirecek hem de ibret almasını temin edecek romanlar hikâyeler ve şiirler okuması kültürel kitaplar okuması caiz ve iyidir. Yazarın kalbindeki zulmetin tesiri, dinî kitaplardadır. Kötü adamın yazdığı din kitabını doğru bile olsa okumamalıdır.
    22 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Nimet-i İslâm kitabının dipnotlarında T. der ki ifadeleri sık sık geçiyor. Bu ne manaya geliyor?
    Cevab: Kitabın aslı Şernbülâlî’nin Tahtavî haşiyesidir. Tahtavî’nin sözüne işaret ediyor.
    22 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Keşf yerine icat kelimesini kullanmak caiz midir?
    Cevab: Hayır. Birbirinin yerini tutmaz. 
    22 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Bir kaynağın İsrailiyyat olup olmadığı nasıl anlaşılır?
    Cevab: Âlimler bunu söylemiştir. 
    22 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Dini suallere cevap veren sitelere itimat olur mu?
    Cevab: Kimin cevap verdiği belli olmayan sitelere itimat olunmaz.
    22 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Sarf ve nahv ilimlerinin fazileti ile alakalı Arapça bir söz vardı. Hatırlıyor musunuz?
    Cevab: İ’lem enne’s-sarf ümmü’l-ulûm ve’n-nahv ebûhâ. Bil ki sarf (morfoloji, kelime bilgisi), ilimlerin anası, nahv (sentaks, cümle bilgisi) de babasıdır.
    22 Temmuz 2019 Pazartesi
  • Sual: Monarşinin üstünlüklerine dair kaynak tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Türkçede bildiğim kadarıyla yoktur. Zira Türkiye’de sağcısından solcusuna herkes cumhuriyetçidir. Sevan Nişanyan’ın Yanlış Cumhuriyet ve Kemal Gözler Anayasa Hukuku kitaplarında bahsediyor. İngilizce kaynaklar var. Mesela Rebeca Staffof’un Monarchy adında bir kitabı var.
    25 Temmuz 2019 Perşembe
  • Sual: İslâmiyetin dünyanın şekline dair görüşü nedir?
    Cevab: Ehli sünnetin fenne dair görüşü olmaz. İslâmiyet, fen bilgilerini öğretmek, dünya işlerini tertiplemek için gönderilmedi. Müsbet ilim ne diyorsa, ona uyulur.
    30 Temmuz 2019 Salı
  • Sual: Din kitaplarında cima adabı serlevhası altında anlatılanların sıhhati nedir?
    Cevab: Bu gibi rivayetler hakkında ulema fevkalade zayıf, hatta bazısı  uydurmadır, diyor. Bu gibi şeylerin doğacak çocukla alâkasının bulunması akla ve şeriata aykırıdır. Zira, kimse kimsenin günahını cezasını çekmez. Kaldı ki bu günah değil; olsa olsa âdâbdır. Edeb, riayet edebilene iyidir. 
    30 Temmuz 2019 Salı
  • Sual: Bir kitapta, aklın doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden ayırma kabiliyeti olduğunu söyleyenlere diyor ki,  “Doğruyu yanlıştan ayırma yeteneği benim bildiğim akıl değil bilgidir.” Bunu nasıl değerlendirmelidir?
    Cevab: Bilgi, akla; akıl da insana yol gösterir. Akıl yoksa, bilgiyi nasıl anlasın? Kimya-i Saadet ve Ahlâk-i Alâî kitapları aklı ve vasıflarını güzel anlatır. İslâm Ahlâkı kitabı bunların hülâsasıdır. 
    30 Temmuz 2019 Salı
  • Sual: Havf ve reca yazarken, r harfi kalın okunduğuna göre, raca yazılması icab etmez mi?
    Cevab: Hükmürra, Kur’an-ı kerim içindir. Arap harflerinin Latin harfleriyle yazılışında müstakar kaideler yoktur. Bazı hassas müelilfler, doğru okunuş ve anlamayı temin için harfin kalınlığına dikkat ediyor. Mesela sad harfini tebarüz için vasıyet, tavsıye yazıyor.
    30 Temmuz 2019 Salı
  • Sual: Dini bilgisi olmayan birinin hangi hocaları dinlemesini tavsiye edersiniz?
    Cevab: Hiçbir hocayı dinlemeyin; muteber bir ilmihal alın; onu okuyup amel edin. Ayrıca Peygamberimizin hayatını okuyun; kâfidir.
    7 Ağustos 2019 Çarşamba
  • Sual: 10 hocaya fetva sorup 8’inden fetva alıp 2’sinden alamazsak çoğunluğa mı uymak gerekir?
    Cevab: Hocalara fetva sormamalıdır. Müşkülün cevabını ilmihallerde aramalıdır. Bulunmuyorsa ilmine ve takvasına güvendiği hocaya sorar. İhtilaf olduğu zaman, delili açık ve kuvvetli olana itimad eder.
    14 Eylül 2019 Cumartesi
  • Sual: Fetva sorup cevap aldığımızda kaynak söylenmediği için, suali soran kaynağını bilmek mecburiyetinde midir?
    Cevab: Avamın delil ve kaynak sorması lâzım değildir. İlmine ve takvasına itimat edip bir âlime sorduğunda mehaz bildirmesi icap etmez. Avam, yani halktan ilimle meşgul olmayan biri, çoğu zaman mehazı okusa da anlamaz. Kaynak sorması abes olur. Kaynaktan anlayan cinsten ise, zaten kendi araştırıp bulabilir. İlk Müslümanlar sahabe ve tâbiîn fakihlerine bir fetva sorduğunda, kaynağını, delilini sormazlardı.
    14 Eylül 2019 Cumartesi
  • Sual: Arap harflerinde normal kelimeler siyak ve sibaktan anlaşılır ama, Tor ve Tur gibi imlası birbirine benzeyen hususi isimler nasıl tefrik edilir?
    Cevab: Bunları bilen bilir. Bilmeyenler için, resmî imlada "o" için vav üzerine yatay se gibi bir işaret konuyor.
    14 Eylül 2019 Cumartesi
  • Sual: Arapça’nın tekrarsız kelime sayısının 12 milyondan fazla olduğu söyleniyor. Halbuki Arapça’nın en zengin lügatlerinde, mesela Kamusü’l-Muhit’te 60.000 civarında kelime bulunmaktadır. Bunu nasıl anlamalıdır?
    Cevab: Arapça’daki kelime sayısı tam olarak bilinemez Çünkü Arapça kelime köklerinden kelime yapılır. Bu sayı kıyamete kadar artabilir.
    14 Eylül 2019 Cumartesi
  • Sual: İlimleri aklî ve naklî ilimler diye ayırmak doğru mudur?
    Cevab: Usul, metodoloji icabıdır. İlimlerin bir kısmında akıl, müşahede ve tecrübeler rol oynar bir kısmında ise nakil.
    8 Ekim 2019 Salı
  • Sual: Hiç ihtiyacı olmadığı ve büyük bir ihtimalle de ileride duymayacağı için orta yaşlı birinin yabancı dil öğrenmeye kalkışması malayani sayılabilir mi?
    Cevab: Hayır, meşguliyet nimettir.
    8 Ekim 2019 Salı
  • Sual: Maliki mezhebine geçmek istiyorum. Bu mezhebe göre yazılmış Türkçe bir ilmihal tavsiye der misiniz?
    Cevab: Türkiye'de Malikî olmadığı için bu mezhebi anlatan ne ilmihal ne fıkıh kitabı vardır. Bu sebeple tavsiye etmem. Ceziri’nin Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı Türkçeye tercüme edilmiştir. Malikî mezhebini anlatıyor. Bunun dışında Berekat Yayınevi’nin Mizan-ül-Kübra kitabında Maliki mezhebinin kavilleri diğer mezheplerle beraber anlatılır. İbni Rüşd'ün Bidayetü’l-Müctehid kitabı da Türkçe’ye tercüme edilmiş ise de, avama faydalı değildir. Vehbe Zuhayli’nin İslâm Fıkhı Ansiklopedisi var ise de, hem muhtevasında, hem de tercümesinde bazı sıkıntılar vardır. Bu sıkıntılar Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı için de caridir.
    8 Ekim 2019 Salı
  • Sual: Evliyanın ilmi kesbî midir; vehbî olarak da ilim elde etmesi mümkün müdür?
    Cevab: İlim öğrenmek için sebeplere yapışmak lâzımdır. Ama bazen bu ilim -çok nadir- vehbî olarak da verilebilir. Ahmed Nâmekî Câmî veya Terzi Baba gibi.
    8 Ekim 2019 Salı
  • Sual: Kur’an-ı kerimi öğrenmek ve anlamak istiyorum. Nasıl bir yol izlemeliyim?
    Cevab: Önce ilmihalini iyice öğrenmeli;  sonra peygamberin hayatını öğrenmelidir. Kur’an-ı kerim okumayı öğrenmek zor değildir. Arapça öğrenip okuduğu ayet-i kerimelerin manasını sathî de olsa anlamaya çalışması güzeldir. Sonra sıra tefsir okumaya gelir. Tefsir okunsa da olur, okunmasa da. Kur’an-ı kerimden hüküm çıkartmak zaten Arapça da bilse avamın işi değildir.
    12 Ekim 2019 Cumartesi
  • Sual: İlim öğrenmek ve ölene kadar ilim taleb etmek farz olduğuna göre, dinî ilimler ile birlikte tarih, coğrafya, lisan  gibi ilimleri de öğrenmek farz mıdır?
    Cevab: Farzları öğrenmek farzdır; vacipleri öğrenmek vacip ve sünnetleri öğrenmek sünnettir. Bunun dışında, bir kimsenin kendi mesleğini öğrenmesi farzdır. Mesela doktorun tıbbı; tarihçinin tarihi; ayakkabıcının, ayakkabı yapmasını bilmesi farzdır. Fakirin zekâtı ve haccı öğrenmesi lâzım değildir.
    22 Ekim 2019 Salı
  • Sual: Fıkıh öğrenmek isteyen biri nasıl hareket etmeli?
    Cevab: Fıkıh mantık demektir. Ortalama zekâya ve çalışkanlığa sahip bir kimse fıkıh öğrenebilir. İlmihalini öğrendikten sonra, Arapça okumalıdır. Bir yandan da Arapça basit kitaplardan zor kitaplara doğru okumalıdır. Nurul-İzah, sonra Halebî olabilir. İyi bir hoca bulunursa çok daha kolay olur. Benim İslâm Hukuku ve İslâm Hukuku Tarihi gibi kitaplarım da modern usulde yardımcı olur.
    26 Ekim 2019 Cumartesi
  • Sual: Ashab mı yoksa eshab mı daha doğru?
    Cevab: Her ikisi de caizdir. Elif ile yazılıyor. Sonra sad geldiği için ashab daha doğrudur. 
    26 Ekim 2019 Cumartesi
  • Sual: “Peygamberin kabri, Kâbe’den; mevlid günü de Kadir gecesinden efdaldir” sözü hakkında ne dersiniz?
    Cevab: Peygamberin mübarek bedenine değen toprak, Kâbe'den, hatta yaratılmış her şeyden efdaldir, üstündür. İmam Şâfiî’ye göre Kadir gecesinin kıymeti peygamberin doğumundan gelir. Bu sebeple Mevlid kandili, Kadir gecesinden üstündür. (Bacuri, 1. cilt 303. sayfa sonu)
    10 Kasım 2019 Pazar
  • Sual: Şeriat ve fıkıh birbirinden ayrı mıdır?
    Cevab: Şeriat, din; fıkıh ise din ilmi demektir. Bunları birbirinden farklı mütalaa etmek hatadır.
    10 Kasım 2019 Pazar
  • Sual: İcazetsiz fetva verip vaizlik yapan dinlenir mi?
    Cevab: İcazet verebilecek adam bu zamanda nerede? Sahih din kaynaklarından konuşan dinlenir; kendi kafasından konuşup edebiyat yapan dinlenmez.
    10 Kasım 2019 Pazar
  • Sual: Arapça nasıl öğrenebilirim?
    Cevab: İyi bir hocadan emsile, bina, maksud ve avamilden sonra Nurulizah,  Kuduri, Emali Kasidesi okuyabilirsiniz. Hoca bulamazsanız internetten veya kendi kendinize de okuyabilirsiniz. 
    22 Kasım 2019 Cuma
  • Sual: Türk Hukuk Tarihi sahasında kariyer yapmak istiyorum. Tavsiyelerde bulunabilir misiniz?
    Cevab: Türk hukuk tarihi sahasında kendisini inkişaf ettirmek isteyenin hukuk fakültesi tahsili yapmış olması lazımdır. Fakülte bitince master ve doktora yapar. Bunu yaparken hukuk tarihi mevzuları üzerinde çalışır. Osmanlıca matbu ve el yazısı okumayı öğrenmelidir. Arapça ve bir Avrupa lisanı öğrenmelidir. Hukuk tarihine dair kapital eserleri okumalıdır. Mesela benim Osmanlı Hukuku ve Hukukun Serüveni kitaplarımı ve bunların bibliyografyasındaki eserlerden imkân dâhilinde olanları okumalıdır.
    4 Aralık 2019 Çarşamba
  • Sual: Usûl-i Fıkh hocasız okunabilir mi?
    Cevab: Hocasız zor ise de ehil hoca bulmak daha zordur. Mir’at ve Mecâmi ile şerhleri en iyisidir. Türkçe usul kitabı da çoktur. Hemen hepsi birbirine benzer.
    11 Aralık 2019 Çarşamba
  • Sual: Bir ilim talebesi zamanı nasıl değerlendirmeli, ne kadar yemeli, kaç saat uyumalı?
    Cevab: Şahsa göre değişir. Herkes kendini bilir. İşini ve zamanını ona göre ayarlar. Disiplinli ve planlı olmak esastır. İyi ve kuvvetli yemek; ihtiyacından az uyumamak bilhassa gençlere lazımdır.
    4 Ocak 2020 Cumartesi
  • Sual: Üniversitelerde hakkıyla tedrisat yapılmıyor. Sadece diploma için okunuyor. Bundan muzdaribim. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Siz de diploma için okuyun. Ama kendinizi hususi olarak yetiştirin. Sahanızla alakalı kitaplar okuyarak, mütehassısları dinleyerek, lisan öğrenip neşriyatı takip ederek.
    4 Ocak 2020 Cumartesi
  • Sual: Kebikeç nedir?
    Cevab: Eskiden kitapların başına kurt yemesin diye yazılan bir kelimedir. “Ya Kebikeç”. Kitapları koruyan meleğin ismi olduğuna inanılıyor. Süryanice bir kelimedir. Mektuplara da “Ya Bedûh” yazılırdı. Haberlerin tez varmasına bakan meleğin ismidir.
    4 Ocak 2020 Cumartesi
  • Sual: Adnan Adıvar’ın  "Tarih Boyunca İlim ve Din"  ile "Osmanlı Türklerinde İlim" kitaplarını tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Oryantalist tesirinde yazılmış olmakla beraber ihtiyatla okunursa faydalıdır.
    17 Ocak 2020 Cuma
  • Sual: Zakir Kadiri Ugan’ın  İbni Haldun-Mukaddime ve  Taberi-Milletler ve Hükümdarlar Tarihi tercümelerine itimat edilir mi?
    Cevab: Her ikisini de okudum. Zakir Kadirî iyi Arapça bilirdi. Orijinali ile karşılaştırmadım.
    7 Şubat 2020 Cuma
  • Sual: Diyanet’in Hadislerle İslam adlı 7 cildlik eseri hadis okumaya başlama kitabı olabilir mi?
    Cevab: Bu kitap, hadisleri tasfiye etme projesinin bir mahsulüdür. Okunması zararlıdır. Sıradan bir müslüman hadis okumaz. İbni Hacer der ki, fakihler dışında bir insan tefsir ve hadis okursa sapıtabilir. Önce ilmihalinizi; sonra peygamberin hayatını öğrenin.
    7 Şubat 2020 Cuma
  • Sual: Osmanlı aile hayatını anlatan bir eser tavsiye edebilir misiniz?
    Cevab: Böyle bir kitap yoktur. Benim kitaplarımı ve yazılarımı okuyunuz. Programlarımı dinleyiniz.
    7 Şubat 2020 Cuma
  • Sual: Çocuk gelişimi ile ilgili kitap tavsiye edebilir misiniz ?
    Cevab: Şir’atü’l-İslâm, Kimya-i Saadet. 
    7 Şubat 2020 Cuma
  • Sual: Tasavvuf tarihini doğru şekilde anlatan bir kitap tavsiye edebilir misiniz?
    Cevab: Reşahat, Tezkiretü’l-Evliya, Nefehatü’l-Üns, Müzekki’n-Nüfus, Mektubat-ı Rabbani, Risale-i Hâlidiyye, Kimya-i Saadet, Riyadu’t-Tasavvufiyye.
    15 Şubat 2020 Cumartesi
  • Sual: Tarih usulü üzerine okuyabileceğimiz bir kitap yahut faydalanabileceğimiz bir şahsiyet tavsiye edebilir misiniz?
    Cevab: Benim Ama Hangi Osmanlı kitabımın önsözünü; Abdürrahim Zapsu’nun İslam tarihi önsözünü; İbn Haldun’un Mukaddime’sini; ayrıca Zeki Velidi Togan’ın Tarihte Usul ve Halkin’in Tarih Tenkidinin Unsurları kitaplarını okuyabilirsiniz.
    15 Şubat 2020 Cumartesi
  • Sual: Bir arkadaşın tavsiyesiyle dini bir kitap okuyorum. Bazı tereddütlerim hâsıl oldu. Nasıl davranmalıyım?
    Cevab: Arkadaş tavsiyesiyle dini kitap okunmaz. Benim sitemde tavsiye kitaplar listesi vardır.
    15 Şubat 2020 Cumartesi
  • Sual: Kütüphanemde dine uygun olmayan kitap olsa, bir başkasının okuyup zarar görmesi ihtimaline binaen caiz midir?
    Cevab: Herkes kendinden mesuldür.
    22 Şubat 2020 Cumartesi
  • Sual: Nakşibendi Sempozyumu’nda Abdülhakim Arvasi hakkındaki konferansınızı dinlerken, Mevlana Halid Bağdadi Divanı’nın ehemmiyeti geçti. Hangi baskısını tavsiye edersiniz?
    Cevab: Farsça öğrenmek istiyorsanız, Sadreddin Yüksel; şiir olarak, Süleyman Kuku; tam metin olarak Abdülcebbar Kavak’ın neşri tavsiye edilir.
    22 Şubat 2020 Cumartesi
  • Sual: Bir meselede fetva almak için telefonla bir fetva hattını arasak veya web sayfasına sorsak mesuliyetten kurtulur muyuz?
    Cevab: Bahsettiğiniz şahısların fıkıhla alakası yoktur. Verdikleri fetvalar da mutemet değildir. Muteber bir ilmihal alıp okuyunuz.
    7 Mart 2020 Cumartesi
  • Sual: Latin harfleriyle olan dini kitaplar kitaplıkta belden aşağı konabilir mi, ayak uzatılabilir mi? 
    Cevab: Belden aşağı konabilir. Yere koymamalıdır. Tam ayak hizasına koymamalıdır.
    13 Mart 2020 Cuma
  • Sual: Ahmed Cevdet Paşa’nın kitaplarını, bilhassa Kısas-ı Enbiya’sını, okurken ihtiyatlı olunması lazım gelen hususlar var mıdır?
    Cevab: Emeviler, bilhassa Hazret-i Muaviye hakkında, bir kısım dalkavuk Abbasi tarihçilerinin bazı yanlış ve yakışıksız nakillerini, farkında olmadan olsa gerek, kitabına yazmıştır.
    13 Mart 2020 Cuma
  • Sual: İbni Mesud’un mushafına Felak ve Nas surelerini almadığı doğru mudur?
    Cevab: Bu zayıf bir rivayettir. Almadıysa da bunları Kur’an-ı Kerim'den saymadığı manasına gelmez. Bu, sonradan yakıştırılmıştır. Herkes ezbere bildiği için almamış olabilir. Bizzat işitmediği için almamış olabilir. Hadis-i şerife göre, İbni Mes’ud, Kur’an-ı kerimi en iyi bilen 4 kişiden biridir.
    13 Mart 2020 Cuma
  • Sual: Ehl-i sünnet âlimlerinin icma ettikleri hususların topluca yazıldığı Türkçe bir kitap var mıdır?
    Cevab: İtikat hususunda Gümüşhanevi Hazretlerinin Ehli sünnet itikadı kitabı var. Ameli meselelerde ise İmam Şa’rânî’nin Mizanü’l-Kübrâ kitabı icmaları bildirir.
    1 Nisan 2020 Çarşamba
  • Sual: Bir müslümanın dünyadaki din felsefesi tartışmalarını takip etmesi gerekir mi?
    Cevab: Her Müslümanın zaruret miktarı dinin naklî ve aklî delillerini bilmesi kafidir. Diğer derinlikler âlimlere mahsustur.
    6 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: İlim, bilim ve fen kelimeleri arasındaki fark nedir?
    Cevab: İlim umumidir. Bilim, fen muadili kullanılıyor. Tecrübî ilimlere bilim deniyor. Tarih ilimdir; ama bilim değildir. Fizik ise bilimdir.
    6 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Bazı sahte şeyh ve hocaların cemaatindeki basit insanları anlamak mümkün ama, bu cemaatteki âlimlerin o yola tâbi olması şaşırtıcı. Bunun sebebi nedir?
    Cevab: Âlim doğruyu yanlıştan ayırana denir.
    6 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Mecelle hangi mezhebe göredir?
    Cevab: Hanefî mezhebi.
    6 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Kitaplıktaki dini kitapların sıralanışı nasıl olmalıdır?
    Cevab: En üstte mushaf; altında tefsir, altında hadis, altında kelam, altında fıkıh, altında sarf ve nahiv, altında siyer kitapları bulunması iyidir.
    6 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Mezhepler tarihi ve Şiîlik hususunda anlaşılabilir seviyede kaynak tavsiye edebilir misiniz?
    Cevab: Şiîlik hususunda Arabî Muhtasar-ı Tuhfe vardır. Bunun Türkçe tercümesi vardır. Hak Sözün Vesikaları kitabı da iyidir. Mezhepler Tarihi için Milel ve Nihal, el Fark beynel Firak, Makalatül İslâmiyyîn, et Tabsir fid-Din olabilir. Hepsinin Türkçe  tercümesi var diye biliyorum. Ebu Zehre’nin Mezhepler Tarihi kitabı vardır.
    16 Nisan 2020 Perşembe
  • Sual: Nassın iktizası, iltizamı, ibaresi, işaresi, delaleti ne demektir?
    Cevab: Kur'an-ı kerîmdeki ahkâm üç kısımdır: Birinci kısım hükümleri ilim ve akıl sahibi kimseler nassın mantuku (söylenişi) ile, bir başka deyişle, nassın ibâresi, işâreti, delâleti, tazammunu, iltizâmı ve iktizâsı ile kolayca anlayabilir. Yani her âyette bu altı cihetten çeşitli mânâ ve hükümler vardır. Bunu tefsir ilmi bildirir. Nass, mânâları açık ve meydanda olan âyet ve hadîsler demektir.

    Nassların lafızları hangi mânâya delâlet ettikleri ve ne maksadla söylenildiklerini işitenlerin anlamaları cihetinden ibâre, işâret, delâlet, tazammun, iltizam ve iktiza kısımlarına ayrılır:

    Delâle bi’l-ibâre’de, yani ibârenin delâletinde, lafzın doğrudan delâlet ettiği mânâ mevzubahistir. "Allahın verdiği bu ganîmet malları, yurtlarından ve mallarından çıkarılmış olan, Allah’tan bir lutf ve rızâ dileyen, Allah’ın dinine yardım eden fakir muhâcirlerindir" meâlindeki âyet-i kerimenin (Haşr: 8) ibâresinden, muhâcirlerin ganîmette hakları olduğu anlaşılır.

    "Zekât müslümanların fakirlerine verilir" hadîsinin ibâresinden, zekâtın sadece müslümanların fakirlerine verileceği anlaşılır. Delâle bi’l-işâre’de, yani işâretin delâletinde, lafzın, ibâresinden çıkan hükme değil, bu hükümden hareketle, dolaylı olarak anlaşılan hükme delâlet ettiği kabul olunur. Bakara sûresinin 275. âyet-i kerimesinde, Allah’ın beyʽi (alışverişi) helâl; fâizi haram kılmasında, beyʽin helâl, fâizin haram olmasına işâret ve “Alışveriş de fâiz gibidir” diyenlere cevap vardır. Bebeğin anne bedeninde taşınması ve sütten ayrılmasının otuz ay sürdüğü bildirilen âyet-i kerime (Ahkâf: 15) ile çocuğun sütten kesilmesinin iki yıl süreceğinin bildirildiği âyet-i kerimeden (Lokman: 14), hâmileliğin asgari müddetinin altı ay olduğuna işâret vardır.

    Delâlet-i nassda, yani nassın delâletinde, sözün maksadı tek başına lafızdan anlaşılmaz. Hükmün konuluş gayesine bakmak gerekir. Delâlet, yol göstermek demektir. İsrâ sûresinin 23. âyetiyle anne ve babaya öf bile denmemesi (usanç gösterilmemesi) emredilmiştir. Buna, anne ve babaya eziyet etmemek, dövmemek de girer. Bir başka deyişle öf demek yasaklandığına göre, başka türlü eziyet etmek haydi haydi yasaktır.

    İktizânın delâletinde ise, lafzın doğru anlaşılması için ibârede yer almamış bir mânâya delâlet ettiği kabul olunur. İktizâ, gerekmek mânâsına gelir. Nisâ sûresinin 23. âyet-i kerimesindeki (meâlen), "Analarınız, bacılarınız size haram kılındı" sözü, bunlarla evlenilmesinin haram kılındığını iktizâ eder. Mâide sûresinin 3. âyet-i kerimesindeki (meâlen), "Size leş, kan ve domuz eti haram kılındı" sözü, yenilmesi ve faydalanılmasını iktizâ eder. Yusuf suresinin 82. âyet-i kerimesindeki "Köye sor!" meâlindeki söz de, "köy halkına sormayı" iktizâ eder. Hazret-i Peygamber’in, "Ümmetimden yanılma, unutma ve korku kaldırılmıştır" meâlindeki hadîsi, unutma ve yanılma günahının kaldırılmasını iktizâ eder; yoksa bu hallerde kaçırılan amelin kazâsı veya verilen zararın tazmini bâkidir. Hazret-i Peygamber'in "Benden sonra eshâbımdan Ebû Bekr ve Ömer'e uyunuz!" sözü ile "Benden sonra Hülefâ-i râşidînimin yoluna sarılınız!" sözü bir araya getirilince bu ikisinin iktizâsından Hazret-i Ebû Bekr ve Ömer'in halîfe olacağı anlaşılmaktadır. "Köleni şu kadar kuruşa benim namıma azat et!"sözü, "Köleni şu kadar kuruşa bana sat, sonra azat edeyim" sözünü iktizâ eder.

    Tazammun-ı nassda, yani nassın tazammununda, meselâ "Bu malı kimseye vermem!" sözünden ‘Zeyd'e de vermem!’ anlaşılır. Tazammun, zımnında olmak, bir şeyi ihtivâ etmek demektir. Yine bir kimse kefâlet ve âsaleten borçlu olduğu bir şahıstan kefâlet olan deyninden kendisini ibra etmesini talep edip de o şahıs cevabında "Sende olan her hakkımı ibrâ ettim!" dese, gerek kefâlet olan borcundan ibrâ ettiği ibâre ve tazammun yoluyla; asıl borçtan ibrâ ettiği ise tazammun ve işâret yoluyla anlaşılır.

    İltizâm-ı nassa, yani nassın iltizâmına gelince, meselâ Bakara sûresinin 233. âyet-i kerimesinin ibâresinden evlâdını emziren annelerin nafakası mevlûdün leh (çocuğun doğmasına vesîle olan kimse, yani baba) üzerine olduğu anlaşılır. Mevlûdün leh tâbirinin kullanılıp da, vâlid (baba) tâbirinin kullanılmamış olması, nikâhı altında doğan çocuğun nesebinin kendisinden sübûtunu (sâbit olduğunu) iltizâm eder. İltizam, lâzım kılmak, gerektirmek demektir. Yukarıda geçen ve ibâresiyle ganîmetlerin muhâcirlerin fakirlerinin hakkı olduğunu beyan eden âyet-i kerimede, muhâcirlerin fakirlikle vasıflandırılması, muhâcirlerin dârülharbde (o zaman için Mekke’de) terk ettikleri emlâkin mülkiyetlerinden çıktığını iltizâm eder. Eğer mülkiyetlerini kaybetmemiş olsalardı, muhâcirlerin umumî olarak fakirlikle vasıflandırılmaları muteber olmazdı.

    Bu tefsir kâidelerinin hepsini bir âyet-i kerîme üzerinde tatbik etmek gerekirse: Kur’an-ı kerîmde, “Rabbin, yalnız kendisine ibâdet etmenizi ve ana babaya iyilikte bulunmanızı buyurmuştur. Eğer ikisinden biri veya her ikisi, senin yanında iken ihtiyarlıyacak olursa, onlara karşı “öf” bile demeyesin. Onları azarlamayasın. İkisine de hep tatlı söz söyleyesin” âyeti (İsrâ: 23) vardır. Bu âyet-i kerimenin ibâresinden anlaşılan, ana-babaya karşı “öf” kelimesinın kullanılmayacağıdır. Bu âyet-i kerimenin işâret ettiği bir şey vardır. O da, ana-babanın kalbini kıracak kelimeleri kullanmamaktır. Bu âyet-i kerimenin delâlet ettiği mânâ, ana-babanın kalbini kıracak hiç bir şey yapılmamasıdır. Bu âyet-i kerimenin tazammun ettiği, altında bulundurduğu bir başka mânâ vardır: O da ana-babayı dövmemek, öldürmemektir. Bu âyet-i kerimenin iktizâsı ise ana-babaya iyilik etmektir. Bu âyet-i kerimenin iltizâm ettiği şey ise, ana-babayı gücendirmenin felâkete; onların kalblerini almanın ise saadete sebep olduğudur.

    16 Nisan 2020 Perşembe
  • Sual: Uydurukça kelimeleri kullanmayı nasıl bırakabiliriz?
    Cevab: Çok kitap okuyarak; bilhassa uydurukçanın yayılmadığı zamanlardan kalma hatıratları ve romanları okumalı. Osmanlıca lügat elden düşmemeli. Osmanlıca kaideleri ve mümkünse Arapça emsile (sarf) öğrenmelidir.
    27 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Psikoloji ve özgüven kazanmak açısından tavsiye edebileceğiniz kitaplar var mıdır?
    Cevab: Liseler için yazılmış psikoloji kitabı bile faydalıdır. Şahsi gelişim için İmam Gazali Hazretlerinin Kimya-yı Saadet; İmam-ı Rabbani hazretlerinin Mektubat ve Kınalızade Ali Çelebi'nin Ahlâk-ı A’lâî kitaplarını tavsiye edilir. Hepsinin Türkçe tercümesi vardır. İlkinde Bedir, ikincisinde Hakikat Kitabevi neşrini tavsiye ederim. Üçüncüsü Tercüman 1001 Temel Eser serisinde çıkmıştır.
    27 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Dini kitaplardan iktibaslar yapıp, sosyal platformlardan yayılmasında mahzur var mıdır?
    Cevab: Olur olmaz yerlerde doğru bile olsa dini paylaşım yapmamalıdır. Kitapta yerinde olan bir ibare, ondan koparılınca farklı manalara çekilebiliyor. Fitneye, insanların yanlış anlamasına, hatta kötülemesine ve dinden çıkmasına sebebiyet verebiliyor. Sosyal ağlar, din öğrenilecek ve öğretilecek yerler değildir.
    27 Nisan 2020 Pazartesi
  • Sual: Her hangi bir kitap okurken, bir arkadaşım, “Bu kitapta yazan her şey doğru olsa bile, yazarı habis olduğu için, okuyan zarar görür” sözünü söyledi. Bunu nasıl anlamalıdır?
    Cevab: Bu söz, din kitabı için söylenmiştir. Dini, ancak salih ve ihlaslı âlimlerin kitaplarından öğrenmelidir. 
    3 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Vatandaş ile teb’a aynı şey midir?
    Cevab: Bir devlete resmi bir bağla bağlı olmayı ifade eder. Vatandaşlık Türkçe; teb’a Arapçasıdır. Vatandaş, modern ulus devletlere has eşit haklarla donatılmış halk manasına geldiği; teb’anın ise eşit haklar üzerine değil, vazife ahlakı üzerine kurulu imparatorluk tarzı bir statü olduğu şeklinde iddiaların hakikatle alakası yoktur. Vatandaşlık (tabiyet) devletler hukuku çerçevesinde bir statüdür. Vatandaş, bir devletin kanunlarına uyma sözü veren; mukabilinde temel hak ve hürriyetleri üstün otorite tarafından korunan kimsedir. Demokrasilerde, ulus devletlerde, demokrasi dışı rejimlerde teb’anın/vatandaşın hukuki mevkii farklı olabilir.
    17 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Arapça bilmeyenlerin fıkıh kitaplarının Türkçe tercümelerini okuması ne kadar doğrudur?
    Cevab: Memleketimizdeki her tercüme gibi dini kitap tercümeleri de pek fecidir. Tercüme edenlerin ekserisi, ya Arapçayı iyi bilmezler, ya Türkçe'yi bilmezler, ya da dini iyi bilmezler. Mesela meşhur bir fıkıh kitabında, vekâletsiz iş gören kişi manasına fuzuli kelimesini, boşboğaz diye tercüme etmişler. İmla ve ifade hataları, bazen kitabı anlaşılmaz hale getirir. Tertip hatalarını saymıyorum. Olmamalıdır kelimesinin, olmalıdır diye yazıldığı çok vakidir. Osmanlıca öğrenip Osmanlıca tercümesinden okumalı. Onlarda bu tip kusurlar çok çok azdır.
    17 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: İslâmiyette haftanın günlerinin isimleri nelerdir?
    Cevab: Haftanın günleri İslâm tarihlerine göre insanlığın başından itibaren yedi gündür. Çünki Allah’ın kâinatı altı günde yaratıp, sonraki gün istiva ettiği mukaddes metinlerde geçer. Ahad (birinci), isneyn (ikinci), sülesâ (üçüncü), erbaa (dördüncü), hamîs (beşinci), Cuma ve sebt (yedinci) olmak üzere yedi gündür. Bunların manası rakamların sırasıdır. Cahiliye devrinde Cuma’nın adı arûbe idi. Osmanlı Türklerinin kullandığı gün isimlerinden Cuma, Arapça’dır. Pazar, Çarşanba ve Perşenbe Farsça’dır. Çarşanba, dördüncü gün ve perşenbe beşinci gün demektir. Cumartesi Arapça-Türkçe; Pazartesi ise Farsça-Türkçe’dir. Salı, Arapça sülesâ’dan veya eski Türkçede salığ’dan gelir. Salığ, serbest gün; tatil demektir. Yeni devirde bu gün isimlerinin yerine aklı evvel dilcilerden biri Hasan Âli’ye şunların uydurulmasını teklif etmişti: Gezgün (Pazar), Öngün, İşgün, Güçgün, Koşgün, Yorgün ve Bitgün.
    24 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Kelâm olarak Türkçe hangi kitapları tavsiye edersiniz?
    Cevab: Kâdızâde’nin Amentü Şerhi, Halid Bağdadi’nin İtikadnamesi, Türpüşti’nin Risale’si, Ziyaeddin Gümüşhanevi’nin Ehli Sünnet İtikadı münasiptir. Yeni usulde Ömer Nasuhi Bilmen’in İlm-i kelam ve Şerafettin Gölcük’ün Kelam Dersleri olabilir.
    24 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Din büyükleri hakkında söylenen iftiralar beni çok üzüyor. Ne yapmalıdır?
    Cevab: İnsanlığın başından beri iman küfür mücadelesi devam ediyor. Kötü insanlar kötülükleri icabı iyi insanlara saldırıyor. Bunu tabii karşılamak lazımdır. Dünyanın imtihanı budur.
    24 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Doğu, batı, kuzey, güney kelimeleri uydurukça mı?
    Cevab: Hayır, fakat kullanılışı yanlıştır. Mesela Doğu Anadolu tabiri yanlıştır. Doğu Anadolusu olmalıdır. Eskiler böyle kullanırdı.
    24 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Yakın tarih hakkında öğrendiklerim sebebiyle hayret ve öfke içindeyim. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Öfkeye veya hayrete lüzum yoktur. Kendinizi inkişaf ettirip başkalarına da hakikatleri usulüne uygun şekilde anlatmaya çalışmalıdır.
    24 Mayıs 2020 Pazar
  • Sual: Bilhassa el yazması eski kitaplarda virgül, nokta ve fihrist yok. Bir kimse bir yeri okuyacağı zaman nasıl buluyordu?
    Cevab: Arapça’da nokta, virgül yok; edatlar var. Cümlenin farklı olduğu bununla anlaşılıyor. Klasik Osmanlıca’da da böyledir. Fihrist bazı kitaplarda vardır, bazısında yoktur. Aranan mesele, alakalı bahsin içinde bulunur.
    30 Mayıs 2020 Cumartesi
  • Sual: Arapça ayet ve hadis ihtiva eden bazı kitapları ve sayfaları ne yapmalıdır?
    Cevab: Yakmak da, kimsenin basmadığı yere gömmek de, geri dönüşüme vermek de caizdir.
    5 Haziran 2020 Cuma
  • Sual: Allah ilmi isteyene, malı istediğine verir sözü meşhurdur. Âyeti kerimede ise “Bir kimse, dünya nimetlerine kavuşmak isterse, ona istediğini veririm. Âhiret nimetlerini isteyene de, istediğini veririm” buyuruluyor. Nasıl anlamalıyız?
    Cevab: Allah, malı istemeyene de verir. İlmi ise istemeyene vermez. Âdet-i ilahi böyledir. 
    13 Haziran 2020 Cumartesi
  • Sual: Sarf ve nahvde maksud ve kafiyeyi itmam eden için arabi ve ilmini terakki ettirmek adına ibtidaen hangi metinleri okumasını tavsiye edersiniz?
    Cevab: İlim talebesi ise, sarf ve nahvi tam bitirmeli; merah, izzi ve elfiye okunmalı. Sonra mantık ve telhis okunmalı. Metin olarak Celâleyn okunabilir. Diğerlerini hoca tayin etmelidir. Kendisi mütaala edecek ise Nurul İzah olabilir, İhya olabilir, Mezahibi Erbaa olabilir. İhtiyar, yalnız okunmayacak kadar karışıktır. Bu sebeple ders okutan hocalar tarafından Hidaye, hatta Kuduri tercih edilmektedir.
    13 Haziran 2020 Cumartesi
  • Sual: Roman yazmak caiz midir?
    Cevab: İnsanlara ahlâkî mesaj veren, hiç değilse hoşça vakit geçirmelerine sebep olan roman, hikâye, senaryo, şiir yazmak mubahtır.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: Bir kitabın içinde, küfre düşüren sözlerden olması muhtemel sözler varsa, bu kitap hakkında müspet fikir beyan etmek caiz midir?
    Cevab: Başka hususiyetleri için müsbet bahsedilebilir.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: İstedikleri takdirde gayrimüslimlere meal hediye etmek caiz midir?
    Cevab: Meal okumak Müslüman için tavsiye edilmez ise de, gayrı müslimlerin imana gelmesine vesile olabileceği için caizdir.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: Necip Fazıl’ın Büyük Kapı kitabının muhtevası O ve Ben kitabı ile aynı mı? 
    Cevab: Hayır, ama benzerdir.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: Sağır nun harfini Osmanlılar’ın yazı dilinde kullandığını sizden öğrendim. İstanbul Türkçesinde bu harf günlük dilde de kullanılır mıydı?
    Cevab: Hakiki Oğuz lehçesinde sağır nun vardır. “nğ” şeklinde burundan telaffuz edilir. Gönğül; donğuz gibi. Bu harf sadece Rumeli şivesinde yoktur. Bu sebeple Atatürk alfabeye almamıştır.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: İbn Rüşd ve Gazali hazretlerinin çatıştığı fikirleri barıştırıcı bir kitap olan Tehâfüt’ü Fatih Sultan Mehmed’in emriyle Bursalı Hocazâde ve Alâeddin Tûsî'nin yazdığı söyleniyor. Ne kadar doğrudur? 
    Cevab: Tûsî ve Hocazâde ikisi de birer kitap yazmış ve Hocazâdenin yazdığı devlet erkânı tarafından beğenilmiş; Tûsî de memleketi terk etmiştir.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: Kitaplarda “Istılahta” ise şu, Şu manaya geliyor diye yazılıdır. Istılah ne demektir?
    Cevab: Terminoloji, tabir, ilimdeki manası demektir.
    20 Ağustos 2020 Perşembe
  • Sual: Üniversite imtihanına girecek okumayı seven bir genç, sadece ders çalışması mı yerinde olur?
    Cevab: Her faydalı şeyi bir arada yürütmek mümkündür. Evvelemirde üniversite imtihanına çalışır. Yorulduğu zaman eline bir kitap alıp okur; hem istirahat etmiş olur. Kitaplardan öğrendiği imtihanda da işine yarayabilir.
    21 Ağustos 2020 Cuma
  • Sual: Arap alfabesinin zor yazıldığı ve imla hatalarına yol açtığı iddiasına ne dersiniz?
    Cevab: Dil, cahillere göre tanzim edilmez. Her alfabede bu zorluk muhtemeldir. Mesela “Satlık tüken” ilanı görmediniz mi?
    21 Ağustos 2020 Cuma
  • Sual: Veled-i zina asla ilimde derinleşemez mi?
    Cevab: Gaybı kimse bilemez. Kimse başkasının suçunun cezasını çekmez. Veled-i zinanın imamlığı mekruhtur hükmü, veled-i zinanın anne ve baba terbiyesinden mahrum olması realitesiyle izah edilmiştir. Fıkıh kitaplarında veled-i zinanın imamlığı eğer ilim sahibi ise mekruh değildir, diyor.
    21 Ağustos 2020 Cuma
  • Sual: Müteahhirîn (sonraki âlimler) denince hangi yıl/zaman/devirden itibaren olan âlimler anlaşılmalıdır?
    Cevab: Umumiyetle İmam Gazali gibi ilk 4. asırdan sonraki âlimlere müteahhirîn; öncekilere mütekaddimîn derler.
    21 Ağustos 2020 Cuma
  • Sual: İnsan, kendini nasıl yetiştirir de Osmanlılar devrindeki gibi hezarfen olabilir?
    Cevab: Bu zamanda yekfen olmak bile çok zor; hezarfen nereden olacak…
    21 Ağustos 2020 Cuma
  • Sual: Peygamber aleyhisselamın (sallalahü aleyhi ve sellem) dünyaya teşriflerinden evvel Allah lafzı celilinin Araplar arasında kullanıldığı doğru mudur ve bu lafzı celil el ilah kelimesinden mi türemiştir?
    Cevab: Doğrudur. Nereden türediği gramerciler arasında ihtilaflıdır.  
    1 Eylül 2020 Salı
  • Sual: İlahiyat fakültesinde okuyorum. Bazı hocaların dine uymayan tavırlarından rahatsızım. Nasıl hareket etmeliyim?
    Cevab: Fakültenize devam edin. Bulabilirseniz Şarklı veya Oflu bir hocadan klasik Arapça öğrenin. Medreselerinde kâmil manada istifade edecek vasatı bulamazsınız. Kendinizi yetiştirecek fıkıh, tasavvuf, tarih ve saire kitapları okuyun. Sitemde kitap listesi vardır Kıraate çalışın. Nasip ve kabiliyet kadar elde edersiniz.
    1 Eylül 2020 Salı
  • Sual: İslam hukukçusu ile İslam hukuk tarihçisinin farkı nedir?
    Cevab: Biri nasslardan hüküm çıkarır veya çıkarılmış olanları bulup anlayıp anlatır. Öbürü İslam hukukunun tarihi safahatı üzerinde çalışır. Umumiyetle her ikisini de bilir. 
    1 Eylül 2020 Salı
  • Sual: Osmanlı tarihini araştıran oryantalistler, İslam hukukunu ne kadar bilirler?
    Cevab: Oryantalistler, ne kadar çalışırlarsa çalışsınlar, İslâm hukuku ve şark kültürünü hakkıyla bilemiyorlar. Bizdeki tarihçiler, hatta ilahiyatçılar da aşağılık kompleksi veya tembellik sebebiyle oryantalistleri takip ettiği için bu hususta aynı haldedir. Son zamanlarda oryantalistler, şark dünyasındaki tarihçi ve ilahiyatçılardan daha objektiftir.
    1 Eylül 2020 Salı
  • Sual: Osmanlıcaya vakıf bir talebenin tek başına Farsça öğrenmesi mümkün müdür?
    Cevab: Mümkündür. Farsça gramer kitapları satılıyor. Bunları alıp çalışabilir. Eskiden Rehber-i Gülistan ile çalışırdı. İnternette Farsça dersler vardır.
    8 Eylül 2020 Salı
  • Sual: Sayfanızda hadis kitapları bulamadım. Peygamberimizin sünnetlerini, tavsiyelerini nasıl öğreneceğiz?
    Cevab: Cenab-ı Peygamber’in sünneti, hadis kitaplarından değil; fıkıh ve ahlak kitaplarından öğrenilir.
    28 Eylül 2020 Pazartesi
  • Sual: Âmin ne demektir?
    Cevab: Öyle olsun, doğrudur, Allah kabul etsin, inandım gibi manalara gelir. Arapça’dır. Sami dillerde de vardır. buradan ecnebi lisanlara geçmiştir.
    27 Eylül 2020 Pazar
  • Sual: Din aleyhinde gazete ve televizyonları takip etmek caiz midir?
    Cevab: Ne olup bittiğini öğrenmek için caiz olur.
    28 Eylül 2020 Pazartesi
  • Sual: İslâm hukukunda ihtisas yapmak isteyen bir talebeye ne tavsiye edersiniz?
    Cevab:
    İlahiyat veya hukuk fakültesinde okurken, bir yandan da bir hocadan eski usulde sarf, nahv öğrenmeli; sonra Nurulizah, Emali gibi basit metinleri beraber okumak iyi olur. İlim üstaddan öğrenilir. Muvafık bir hoca bulunamazsa, kendi kendine de öğrenebilir. Kendi kendine Osmanlıca ve Arapça öğrenebilir. İslâm Hukuku ve hukuk tarihi için aslî kaynakları önce Türkçelerinden, sonra orjinalinden okuyabilir. İnternette Arapça öğreten kanallar var. Osmanlıca dersleri kitabı var. YouTube’da ilk önce medrese usulü dersleri dinleyip kaideleri ezberler. Sonra metin  Darul ilim diye bir medrese var. https://darulilim.org/ Burası kafası karışık ve naehil kişilerinde ders verdiği bir yer olduğu için, sadece alet ilimlerinin öğrenileceği bir yerdir. Âlî ilimler kişinin kendini yetiştirmesiyle alakalıdır. Bir de Şamile programına çok vakit ayırmalıdır. Burada kitapların çoğu halledilmiş vaziyettedir. https://youtu.be/ln4hBc1HbbM
    29 Eylül 2020 Salı
  • Sual: Nizamülmülk’ün Siyasetname kitabını okumak istiyorum. Tavsiye edebileceğiniz bir baskısı var mıdır?
    Cevab: Damat Mehmet Şerif Çavdaroğlu tercümesi iyidir.
    12 Ekim 2020 Pazartesi
  • Sual: Ruslar gibi barbar bir ırkın dahi çok büyük edebiyatı vardır, bizim ise ne yazık ki ancak cumhuriyet sonrası vasat da olsa bir romancılık kültürü oluşmuş. Tarihimizde niçin roman ve romancı yoktur?
    Cevab: Bir yanlış anlaşılma var herhalde. Roman, Avrupa edebiyatının bir mahsulüdür ve 19. asırda Avrupa'da doğup yayılmış bir edebî türdür. Bundan evvel pek renkli ve canlı edebi türlerde eser vermiş olan Osmanlılar, bu devirde de fevkalade kıymetli romancılar yetiştirmiş; bunlar cumhuriyet devrinde de eser vermiştir. Cumhuriyet devrinde yetişen bu mertebede romancı yoktur. Osmanlılarda yetişmiş romancılar Avrupa'daki emsalleri ile pekâlâ boy ölçüşür.
    12 Ekim 2020 Pazartesi
  • Sual: İlm-i Siyaset kitabı tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Böyle bir kitap yoktur. Bu, âlimlerden öğrenilir.
    12 Ekim 2020 Pazartesi
  • Sual: Bugün mekteplerde öğretilen, “Anlatım bozukluğu, büyük ve küçük ünlü uyumu, yapım ekleri, çekim ekleri” gibi Türkçe kaidelerinin tarihçesi nedir?
    Cevab: Bunlar esasen Türkçe’de var olan kaidelerdir. Uymayanlar istisnai ve şaz ifadelerdir. Osmanlıların son asrında ve cumhuriyet devrinde yazılan gramer kitaplarında formüle edilmiştir. 
    22 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Divan-ı Lügatit-Türk almak istiyorum. Hangi tab’ını tavsiye edersiniz?
    Cevab: Ayrı ayrı tedkik etmedim. Yazma Eserler Kütüphanesi son halini neşretti. Divan-ı Lügati't-Türk bir müracaat kitabıdır; okunacak bir kitap değildir.
    22 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Lisanımızda bulunan, mesela tefekkür, tezekkür ve teemmül gibi kelimelerin arasındaki ince farkları öğrenebileceğimiz kaynaklar nelerdir?
    Cevab: Bunu anlatan galâtât kitapları eskiden vardı. Şimdi yoktur. Nejat Muallimoğlu, Tahir Nejat Gencan gibi yazarların eserlerinde bahsediliyor. Ayrıca lügata da bakmalıdır.
    22 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Anadolu’da yetişip de bütün İslam dünyasında meşhur olmuş, kitapları okutulmuş Gazali, Seyyid Şerif Cürcani, Suyuti, Razi, Beydavi ayarında bir âlim var mıdır?
    Cevab: Yüzlerce vardır. Cemalettin Aksarayî, Molla Fenarî, Molla Hayalî, Molla Husrev, Ebussuud Efendi, Birgivi, Hadimi, Tarsusi bunlardan sadece birkaçıdır.
    22 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Şerhu’l-Mevakıf kitabında yazan bilgileri anlayabilmek için hangi mantık kitaplarını okumak gerekir?
    Cevab: Eskiden medreselerde mantıktan en evvel İsaguci ve Fenari hâşiyelerinden Kavli Ahmed; en son Siirdî’nin Şerh-i Şemsiyesi okunurdu. Ama Şerh-i Mevakıf okumak kolay değildir. En evvel aklın sınırlarını bilmek lazımdır. Yoksa insanın imanı ve aklı zarar görebilir.
    29 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Gençler kullandığı kelimelerin uydurukça olduğunu nasıl anlar?
    Cevab: Eskilerin yazdığı kitapları çok okumalıdır. Sık sık lügate bakmalıdır. Mesela Kadir Mısıroğlu’nun 1000 Uydurma Kelimeyi Boykot diye bir kitabı vardır.
    29 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Nisbet i’si fizikî, elektrikî gibi ecnebi asıllı kelimelerin sonuna getirilebilir mi?
    Cevab: Evet. Bunlar artık Türkçedir.
    6 Kasım 2020 Cuma
  • Sual: Haram ile günah arasında ne fark vardır?
    Cevab: Haram ile günah aynıdır. Günah, Farsça; haram, Arapça kelimelerdir. Fakat din kitaplarında bazen hem haram, hem de mekruh için günah tabiri kullanılır.
    10 Kasım 2020 Salı
  • Sual: Envaru’l-Âşıkin kitabında tafsilatlı bir şekilde Allah şöyle buyurdu şeklinde çok yazı vardır. Bunlar başka yerde de geçmiyor. Mehazı nedir?
    Cevab: Muteber ve ilmî bir kitap değildir. Avam için yazılmıştır.
    10 Kasım 2020 Salı
  • Sual: Din kitapları kendini beğenmemek lazım geldiğini söylüyor. Psikoloji kitapları ise özgüvenli olmayı tavsiye ediyor. Ne dersiniz?
    Cevab: Din kitaplarında kastedilen, nefsin esiri olmak, günahlarını beğenmek, kendini diğer insanlardan üstün görmek demektir. Psikoloji kitaplarında yazan ise ezik olmamak, insanlık haysiyetini muhafaza etmek manasınadır. İkisi aynı şey değildir.
    21 Kasım 2020 Cumartesi
  • Sual: Roman yazmak caiz midir?
    Cevab: İslamiyetle alay etmeyen, günaha teşvik etmeyen, ibret almayı temin eden roman yazmak caizdir.
    21 Kasım 2020 Cumartesi
  • Sual: Astroloji tahsili yaptım. Bunu daha da ilerletip insanlara faydalı olmak istiyorum. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Astroloji bir ilim değildir ki tahsilini görmüş olasınız. Astronomi başkadır. Astroloji başkadır. Bir müslümanın astroloji ile işi olmaz. Bunun faydası yok, zararı vardır.
    24 Kasım 2020 Salı
  • Sual: İmam Nevevî’nin Riyâdü’s-Sâlihîn kitabını tavsiye eder imsiniz?
    Cevab: Kıymetil bir âlim ve kitaptır. Ama hadis-i şerif okumak, ancak ilmihalini iyi bilene faydalı olabilir. Aksi takdirde insanı saptırabilir. İbni Hacer böyle söylüyor.
    15 Aralık 2020 Salı
  • Sual: Sosyal medya kullanmanın erkeklere ölçüsü nedir?
    Cevab: Teknoloji zamanı yiyen bir kurttur. İhtiyaç için ve ihtiyaç kadar kullanmalıdır.
    15 Aralık 2020 Salı
  • Sual: Osmanlı medreselerinde okutulan Hâşiyetü’t-Tecrîd'in, Şiî bir âlim olan Nasirüddin Tusî’nin Tecridü’l-İ’tikad kitabı üzerine hâşiye olduğunu; bu kitabın beşinci kısmının ehli sünnete tamamen muhalif olduğunu öğrendim. Böyle bir kitap neden Sünnî Osmanlı ilim dünyasında kabul görmüştür?
    Cevab: Evet okutuluyordu. Tûsî, büyük bir âlimdir. Onun beyanları ve izahları ihmal edilecek şeyler değildir. Mutezilî olan Zemahşerî de okutuluyordu. Onun Keşşaf isimli tefsirinin bir eşi yoktur. İlim bunu icap ettirir. Osmanlılar bu kitapları mübtedilere değil; ehline okutuyordu. Belli temel esasları aldıktan sonra okunuyordu. Şimdiki gibi önce bozuk itikatları okutup, doğrulara gelince sömestir bitti deyip kapatmıyorlardı. Ehli, neresinin doğru neresinin yanlış olduğunu ve nasıl istifade edeceğini bilir. İlim adamının her türlü doğru ve yanlış düşünceyi bilmesi lazımdır.
    21 Ocak 2021 Perşembe
  • Sual: Ayet ya da hadis ezberlemeyi kolaylaştıran yollar var mıdır?
    Cevab: Namazda okumak ve başkalarına tekrarlamak iyidir. Hafızanın gücü de mühimdir.
    21 Ocak 2021 Perşembe
  • Sual: Tercüme işi yaparak para kazanmak maksadıyla Arapça veya Osmanlıca öğrenmek, “Allah’ın rızasını elde etmek için öğrenilmesi gereken bir ilmi, dünyevî bir menfaati elde etmek için öğrenen kimse, kıyamet günü cennetini kokusunu dahi alamaz.” (Ebu Davud, İlim, 12) hadis-i şerifinin şümulüne girer mi?
    Cevab: Arapça bir alet ilmidir. Her ne maksat ile öğrenilirse, o maksada kavuşulur. Dinini öğrenmek, hiç değilse, namazda okuduğu ayet-i kerimelerin manasını öğrenmek maksadıyla Arapça öğrenmek, niyet etmese dahi ibadettir. Hadis-i şerifte kastedilenin, dinin âli ilimleri olduğu kitaplarda yazıyor. Hadis-i şeriflerden avam hüküm çıkaramaz.
    16 Şubat 2021 Salı
  • Sual: Arapça’nın değeri âşikârdır. Peki ceddimiz neden Lisan-î Farisi’ye değer vermiştir?
    Cevab: Bundan tabii ne olabilir? Türkler, tarihin her devrinde Farslarla çok yakın bir temas içinde olmuşlardır. Farsça bir kültür dilidir. Farslar, Araplardan sonra ilk Müslüman olanlardır. Bu lisanda çok sayıda dini eser yazılmıştır.
    16 Şubat 2021 Salı
  • Sual: Bazı âlimlerin on binlerce, hatta yüz binlerce ciltlik kütüphanesi oluyor. Bu kadar kitabı okumanın imkânı var mı?
    Cevab: Allah zaman içinde zaman yaratır. Büyüklerin halleri bilinemez. Ben bile binlerce kitap okudum. O büyükler daha fazlasını okuyup daha fazla istifade etmiş ve hatırında tutmuş olabilir. Keramet olarak çabuk okuyabilirler. Nitekim bugün süratli kitap okuma metotları vardır.
    16 Şubat 2021 Salı
  • Sual: Din kitaplarında şiir ve hiciv mekruh olan ilimler arasında zikredilmiş. Sebebi nedir?
    Cevab: Şiirle meşgul olmak lüzumsuz, hatta bazen günaha sebep olabiliyor. Hiciv zaten caiz değildir. Böyle olmayan şiirle uğraşmak caizdir.
    13 Mart 2021 Cumartesi
  • Sual: Bir müderris talebesine icazet verirken kendisinin icazetli olduğu kitaplardan mı sadece icazet verir yoksa icazeti olmadığı halde mevzuuna vâkıf olduğu kitaplardan da verebilir mi?
    Cevab: İcazet-i mutlakada tam icazettir. Bütün ilimlerde izin demektir. İcazet-i mukayyede belli bir ilimde (mesela hadiste) veya belli bir kitabı okutmada (mesela Mesnevi) icazettir.
    13 Mart 2021 Cumartesi
  • Sual: İlahiyatlarda okutulan din psikolojisi, din sosyolojisi, felsefe tarihi gibi teveccühü tamamen batıya doğru olan dersler hakkında fikriniz nedir?
    Cevab: Çok lüzumlu ve faydalıdır. Keşke İslami dersler de ciddi şekilde öğretilse!
    13 Mart 2021 Cumartesi
  • Sual: Envârü’l-Âşıkîn faydalı bir kitap mıdır?
    Cevab: Eğlenceli, ancak efsane ve uydurma rivayetlerle doludur. Okunması tavsiye edilmez.
    29 Mart 2021 Pazartesi
  • Sual: Sözlü kültürün yazılı kültürden daha itimada şayan olmasının sebebi nedir?
    Cevab: Bir dostunuzla görüşüp ağzından duyduğunuz söze mi inanırsınız mektupta yazdığına mı elbetteki sözlü kültür daha güvenilirdir Çünkü şahısla doğrudan irtibatlıdır işin içine yazı girdi mi şüphe girer bununla alakalı akademik çalışmalar var
    29 Mart 2021 Pazartesi
  • Sual: Evimizde bozuk veya müellifinden emin olmadığım dini kitaplar var. Bunları birine hediye etsem olur mu?
    Cevab: Olmaz. Başkasına da zarar vermiş olursunuz. İmha etmelidir.
    29 Mart 2021 Pazartesi
  • Sual: Lisedeki hocalarım hep dine uzak ,sol görüşlüdür. Ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Hiç kimseyle münakaşa etmeyin. Derse bu fikirleri söylemek için sizin birkaç dakikanız varsa, hocanın 45 dakikası vardır. Herkese güler yüz, tatlı dil gösterin. Bilhassa hocalarınızla iyi geçinin. Söyledikleri akla ve dine uygun değilse dinlemeyin. Ama imtihanlarda ne istiyorlarsa onu yazın. Sınıfınızı geçmeye bakın.
    29 Mart 2021 Pazartesi
  • Sual: Arapça öğrenirken sizce metin ezberlenmeli mi?
    Cevab: Ezberlemeden ne dil öğrenilir ne ilim.
    30 Nisan 2021 Cuma
  • Sual: Dalgınlık probleminin halline dair tavsiyeleriniz var mıdır?
    Cevab: Bu bir mizaç meselesidir. Tertipli, planlı, programlı olmak iyidir.
    8 Temmuz 2021 Perşembe
  • Sual: Akademik kitaplarınızda tavsiye edilen okuma sırası var mıdır?
    Cevab: Hayır. Mühim değildir. Belki şu sıralama olabilir: Osmanlı Hukuku, İslam Hukukunda Değişmenin Sınırı, İslam Hukuku, Hukukun Serüveni, İslam Hukuku Tarihi, Ahmed Cevdet Paşa ve Mecelle’den Düsturlar, İslam Hukuku ve Önceki Şeriatler, Osmanlı Mahkemeleri.
    20 Temmuz 2021 Salı
  • Sual: Bir münevver olmak isteyen birine ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Gezmek, dinlemek, okumak. Kendisine makul bir hedef koymak. Hayatında ortalama olmak, aşırılıklardan kaçınmak.
    28 Temmuz 2021 Çarşamba
  • Sual: Ali Şir Nevai, Muhakemetü’l-Lugateyn eserini Türkçenin Farsçaya üstünlüğünü göstermek için mi yazdı? Haklı mıdır? Lisanlar arasında üstünlük olabilir mi?
    Cevab: Kitabın bu maksatla yazıldığını söylemek meşhur ise de, efsanevi ve ilmi olmayan misallerle yazılmış bir kitaptır. Türkçe’nin, Farsça’dan üstün bir lisan olduğunu iddia etmek ne kadar aklî ve ilmî olabilir?

    Lisanların birbirine üstün olması ne demektir? Zengin olabilir. Kulağa hoş geliyor olabilir. Yaygın kullanılıyor olabilir. Nevai de Farsça divan yazmıştır.

    28 Ekim 2021 Perşembe
  • Sual: Şarkiyatçılık nedir? Buna mukabil milletin izzet-i nefsinin geri kazanılması için Garbiyatçılık yapılmalı mıdır?
    Cevab: Şarkiyatçılık (oryantalizm), Batılıların, XVIII. asırdan itibaren şarkın kültürünü (dinini, dilini, tarihini, âdetlerini) anlamak için kurduğu ilmi bir disiplindir. Bunu yapanlara şarkiyatçı veya oryantalist denir. İlk zamanlar şarkiyatçılar, gerek noksan bilgileri, gerekse zamanın siyasi ve sosyal şartlarının tesirinde kalarak subjektif hareket etmişler; anlamak istedikleri şarkı ya noksan anlamış, ya da hiç anlamamışlardır. Şarkiyatçıların çalışmaları, gerek siyasi otoriteyi, gerekse cemiyeti yanlış cihete sevketmiştir. Şimdi şarkiyatçıların çok daha objektif çalıştıklarını; ancak şarktaki ilim adamlarının aşağılık kompleksi gibi sebeplerle eski şarkiyatçıların tesirinden çıkamadığı görülmektedir. Bunun zıddı Garbiyatçılık değildir. Şark, evvela kendisini; sonra dünyayı tanımalıdır. İdeolojik sebeplerle ilmi çalışma yapılmaz. Yapılsa da faydası değil, zararı olur.
    29 Kasım 2021 Pazartesi
  • Sual: İslâmiyette hangi meslekler açıkça methedilmiştir?
    Cevab: Saatçilik, terzilik gibi dine uymayı kolaylaştıran ve insanlara faydalı olan her meslek makbuldür.
    3 Aralık 2021 Cuma
  • Sual: Derslerde zorlanan hukuk fakültesi talebesi nasıl çalışmalıdır?
    Cevab: Herkesin kabiliyeti ve imkânları farklıdır. Sistemli, muntazam, istikrarlı çalışmak lazımdır. Derse devam etmeli, o günki dersi evde tekrar etmelidir. İcabında ezberlemeli, öğrendiğini birine anlatmalı, not almalı, şema çıkarmalıdır.
    29 Aralık 2021 Çarşamba
  • Sual: Osmanlı medreselerinde ezber üzerinden gidildiği ve bunun için şiirler yazıldığına göre, bazı mevzuları şiir haline getirsek olur mu?
    Cevab: Ezber her zaman ve şimdi bir öğrenme metodudur. Tuhfe-i Vehbi gibi ehli olanlar bunu kolaylaştırmak için manzumeler yazmış. Şiir bunun için şart değildir. Eğer kabiliyeti yoksa, uğraşmaya değmez. Şiiri yazana kadar ezberler zaten.
    28 Ocak 2022 Cuma
  • Sual: Osmanlıların son zamanlarında üniversitelere hangi talebeler kabul ediliyordu?
    Cevab: Normal şartlarda darülfünuna (üniversiteye) veya fakülte muadili mekteplere gidebilmek için idadi veya sultani mezunu olmak lâzımdır. Ancak hususi tahsil kabul edildiği için, evinde tahsil görenler veya rüştiye ya da medrese mezunu olup da üniversitenin yaptığı hususi imtihanı geçenler de üniversiteye kabul edilebiliyordu.
    20 Şubat 2022 Pazar
  • Sual: Bir kimse, ilim öğrendiği hocasına, delilli ve vesikalı itirazda bulunursa günah olur mu?
    Cevab: Zâhirî ilimlerde talebenin hocası ile aynı düşünmesi şart değildir. Onun ulaşmadığı bir delil ve vesikaya ulaşırsa, buna tâbi olur. Bu da aslında hocasına olan tâbiliğindendir. İmam Ebu Hanife hazretleri, talebelerine, benim işitmediğim sahih hadis bulursanız, benim sözümü bırakıp ona uyun buyurmuştu. İmam Ebu Yusuf, hocamıza muhalif söylediğimiz sözler, yine ondan işittiğimize dayanır sözüyle bunu anlatmak istemiştir. Aksi takdirde ilim hiç inkişaf etmezdi. Ama bâtınî ilimlerde, yani tasavvufta hocasına itiraz, feyzi tamamen keser. Tasavvufta, aklını bırakmalı, hocasının elinde, gassalın elindeki meyyit gibi olmalıdır, demişlerdir.
    1 Mart 2022 Salı
  • Sual: Psikoloji (ilmünnefs) ilmine meraklı birisi bizim medeniyetimizin klasikleri olarak hangi kitapları okumalıdır?
    Cevab: Müslüman âlimler, psikoloji ilmini kurmuşlardır. Ama eserleri ya bugüne gelmemiştir veya Türkçe’ye tercüme edilmemiştir. Bu ilmi sonradan Avrupalılar geliştirmiştir. Piyasadaki herhangi bir psikoloji kitabı, hatta lise psikoloji kitabı bile faydalı olabilir. İmam Gazali'nin Kimya-i Saadet kitabının girişi muazzam psikolojik tespitler ihtiva eder. Ayrıca Müslüman âlimlerin yazdığı ahlak kitapları vardır. Mesela Kınalızade Ali Çelebi'nin Ahlak-ı Alai kitabı meşhurdur.
    1 Mart 2022 Salı
  • Sual: Katil, maktul, mukatele’de olduğu gibi Türkçe kelimelerin irtibatlı olduğu tüm kelimeleri gösteren bir lügat var mıdır?
    Cevab: Firuzabadi’nin Kamusu’l-Muhit tercümesi Okyanus matbudur.
    1 Mart 2022 Salı
  • Sual: Eğer müftü yanlış fetva verirse, kim mesuldür?
    Cevab: Müftü mesuldür. Bunun cahil olduğunu bilerek sorduysa soran da mesuldür. Müftünün cahil olup olmadığını avam nasıl bilecek, bunun alameti var mıdır denirse, bir kişide ilim, amel ve ihlas varsa, bu kişiye dini sual sorulabilir. Bu zamanda böylesi yok denecek kadar azdır. Bu sebeple olur olmaz kimselere hoca da olsa dini sual sormamalı. Muteber fıkıh ve ilmihal kitaplarına bakmalıdır.
    1 Mart 2022 Salı
  • Sual: Hegel diyalektiğini, tez - antitez - sentez mantığını Osmanlı uleması kullanmış mıdır?
    Cevab: Elbette. Cedel ilmi, bunun mukabilidir. Bütün İslami ilimlerde müracaat edilen bir metoddur. Ama Hegel ve sonra Engels diyalektiği farklı tarza büründürmüştür.
    26 Nisan 2022 Salı
  • Sual: Takılmadan akıcı konuşmak nasıl olur?
    Cevab: Bu bir mizaç meselesidir. Çok kitap okumalı, çok kelime bilmeli, lügatı elinden düşürmemeli. Çok dinlemeli. Kitapları yüksek sesli okumalı. Hülasa çıkarmalı. Karşısına birisini alıp, bunları anlatmalıdır.
    26 Nisan 2022 Salı
  • Sual: Arapça laik manasına gelen ılmânî kelimesi neden ilm kökünden türemiştir?
    Cevab: İlmâniyi, âlemden, yani dünyadan müştaktır ve dünyevî demektir. İlim veya Alman ile alakası yoktur.
    26 Nisan 2022 Salı
  • Sual: "Allah katında kuvvetli mümin, zayıf müminden hayırlıdır", hadis-i şerifine uymak için spor yapmak lazım mıdır?
    Cevab: Bedeni güç şart değildir. Sıhhat, para, mevki, makam, tahsil, ilim hepsi güçtür. Bu zamanda bedeni gücün bir kıymeti yoktur.
    19 Mayıs 2022 Perşembe
  • Sual: Devletten burs ya da babasından harçlık alan (yani geçim kaygısı olmayan) üniversite talebesi uyku dışında vaktini nasıl kullanılır? Yani dersleri ile namazını nasıl bir arada götürmeli?
    Cevab: İbadet+ders+istirahat+eğlence/sosyal faaliyet.
    19 Mayıs 2022 Perşembe
  • Sual: Türkçe’de ne kadar kelime vardır?
    Cevab: TDK lügatinde 100 bin küsur kelime vardır. Arkaik ve halk kelimeleriyle 500-600 bini bulabilir. Osmanlıca da Türkçedir. Uydurukça kelimeleri çıkarır, kullanılmayan kelimeleri eklerseniz sayısı farklı değildir. Okumuşların kullandığı Osmanlıca kelimeler çok daha fazladır.
    19 Mayıs 2022 Perşembe
  • Sual: Her yerde hukuk fakültesi var. Ülkemiz 2021’de hukukun üstünlüğü endeksinde 139 ülke arasında 117. olmuş. Üst sıralara nasıl çıkacağız?
    Cevab: Adalet fikrini yayarak, hukuku tatbik ederek ve (hakiki) hukukçu yetiştirerek.
    19 Mayıs 2022 Perşembe
  • Sual: Bir insan ortalama bir akla sahipse meseleleri anlamada zorlanıyorsa hayatını nasıl idame ettirebilir?
    Cevab: Çok mutlu bir şekilde idame ettirebilir. Çünki gaflet nimettir.
    4 Haziran 2022 Cumartesi
  • Sual: Bazı kitaplarınızda kaynakça ve dipnot olmamasının sebebi nedir?
    Cevab: Bunlar akademik değil, popüler kitaptır. Bu tip kitaplarda kaynakça ve dipnot olmaz. Hem okuyucusu sıkar ve yorar hem de hacmini büyütür. Ehli olan, zaten buradan hareketle kaynaklara ulaşabilir.
    16 Haziran 2022 Perşembe
  • Sual: İslam ekonomisi ile alakalı kitaplar tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Celal Yeniçeri ve Ahmet Tabakoğlu’nun eserleri vardır. Benim İslam Hukuku veya Osmanlı Hukuku kitaplarıma da bakılabilir.
    20 Haziran 2022 Pazartesi
  • Sual: Bir işte bir hoca fetva vermeyip diğeri verse ne lazım gelir?
    Cevab: Dini meselenin muteber din kitaplarında cevabı bulunamazsa, ilmine ve takvasına itimat edilen birine sorulur. Bununla amel edilir. İnşallah mesuliyetten kurtulunur. Olur olmaz kişiye sorulursa mesuliyetten kurtulmak mümkün değildir.
    2 Temmuz 2022 Cumartesi
  • Sual: Osmanlıca lügat tavsiye eder misiniz?
    Cevab: Osmanlılar zamanında basılmış lügatları tavsiye ederim. Yeni harflerle basılmış Osmanlıca lügatların doğru olup olmadığını tetkik etmedim. Benim Dini Lügat kitabımı da kullanabilirsiniz.
    9 Temmuz 2022 Cumartesi
  • Sual: İmzalı kitabınızı adresime gönderir misiniz?
    Cevab: Müellif kitabını yazar. Yayınevine verir. Yayınevi kitabı basar. Müellife (umumiyetle hayli sonra) telif ücreti verir. Böylece kitap ile yazarı arasında irtibat kalmaz. Ayrıca birkaç tane promosyon kitap verir. Müellif bunları, eşine dostuna ve meslektaşlarına vermek mecburiyetindedir. Çünki onlar da vaktiyle kendisine vermişlerdir. Bilhassa ilim adamları, meslektaşlarının ilmi neşriyatından bu şekilde haberdar olur. Çok zaman müellifin elinde kendi kitabından bulunmaz. İcap ederse yayınevinden parayla alır. Müelliften kitap istemek, kitapçıdan satın al ve bana hediye et, manasına gelir.
    9 Temmuz 2022 Cumartesi
  • Sual: Halk, bir hocaya dini sual sorsa, o da zan ve tahminle cevap verse, bazen tutsa, bazen tutmasa sevap verilir mi?
    Cevab: Böyle bir kişi hiç sevap alamaz; bilakis günaha girer. Zan ile tahmin ile dini cevap verilmez. Muteber kitaplara bakması lazımdır ya da kati bildiğini söyleyecektir.
    13 Temmuz 2022 Çarşamba
  • Sual: Başlangıç kelimesi uydurukça mı?
    Cevab: Evet. Aslı bidayet ve ibtida gelir.
    22 Temmuz 2022 Cuma
  • Sual: Cahillik özür ise, cahil kalmak tavsiye edilir mi?
    Cevab: Cahillik, bazı meselelerde küfre düşmemek için özürdür. Ama dinini öğrenmemek haramdır.
    27 Temmuz 2022 Çarşamba
  • Sual: Yayınlamak mı, yayımlamak mı?
    Cevab: İkisi de uydurmadır. Neşretme mukabilidir. Uydurukça mantığına göre doğru olan ikincisidir. Yaymaktan yayım ve onun fiilidir. Gözlemlemek vezninden. Yayın ise yayılmış şey demektir, ürün vezninden.
    4 Ağustos 2022 Perşembe
  • Sual: Manevi olarak bağlandığı zatı çok sevmenin sınırı var mıdır?
    Cevab:
    Bu sınır, hududullahtır, yani ilahi sınırlardır. "Enzilu’n-nâse menâzilehum" hadîs-i şerifi, herkese layık olduğu kıymeti vermeyi emreder. Alimler her şeydir, ama sahabi değildir. Sahabi her şeydir, peygamber değildir. Peygamber her şeydir, Allah değildir. Bu sebeple manevi bağı bulunan bir zatı sevmek, onun dostlarını sevmek, düşmanlarını sevmemek muhabbetin icabıdır. Bu muhabbet, kalbi temizlemeyi ve dinin emir hükümlerine uymayı kolaylaştırır. Ama bunda ifrata gitmek, o zatın gaybı bildiğine inanmak, asla yanılmadığını ve hata yapmadığını söylemek İslamiyete aykırıdır. Hristiyanların İsa aleyhisselamı, Şiîlerin Hazret-i Ali’yi çok sevdiklerini söyledikleri halde, onun yolundan sapmaları gibidir. Bir talebe ilmi bir meselede hocasından farklı bir görüşe sahip olabilir. Bunu bile hocasının feyiz ve bereketi sayesinde bilir. Çünki hocası onlara bunu öğretmiştir. Yoksa ilim asla ilerlemezdi. Nitekim Hanefi mezhebinin kurucularından İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'in, hocaları İmam Ebu Hanife'den farklı görüşleri çoktur. İmam Rabbani hazretleri Mektubat’ın 312. mektubunda namazda teşehhüdde parmak kaldırmamanın daha iyi olduğunu söylemiştir. Aynı silsilenin büyüklerinden Mazhar-ı Can-ı Canan hazretleri ise Makamat-ı Mazhariyye kitabında 15. mektupta parmak kaldırmanın daha iyi olduğunu söylemiştir. Bu onun İmam-ı Rabbani hazretlerine muhalif veya düşman olduğunu göstermez. Bilakis İmam-ı Rabbânî hazretleri onun bu hareketinden razıdır. İslâm tarihinde buna benzer hâdiselerin yüzlerce misali vardır.
    21 Ağustos 2022 Pazar
  • Sual: Geçenlerde hakkında yazı yazdığınız patrikin mektubu, pek çok İslami çevre ve neşriyatta yer alırken, böyle bir makaleyi yazmaya neden ihtiyaç duydunuz?
    Cevab: İlim adamları, hakikatleri araştırır. Bulduklarını da amme efkârına ilan eder. Popüler yazılarını da ekseriya aktüel meselelerle irtibatlı olarak seçer. İlmi meselelerde de ancak ilmi seviyedeki itirazlar muteberdir. Bu mektubun aslının bulunmadığını, İslami camianın bundan habersiz olduğu için, üzerine hükümler bina ettiğini söyleyenler vardır. Bundan dolayı müslümanlarla istihza edenler vardır. Bu da muteber ilim adamlarını ve eserlerini töhmet altında bırakmaktadır. Bu kişilere ilmi seviyede cevap vermek lazımdır. Böyle suallere muhatap olmayanların, mevzuyu anlamaması ve “bu da nereden çıktı” diye hayret etmesi tabiidir. Etraflıca tahkik edilince, mektubun orijinalinin ortada olmadığı tespit edilmiştir. Böylece resmi tarihçiliğin mimarlarından Cemal Kutay’ın ilmi haysiyetine de ciddi bir misal verilmiştir. Akademik bir tarzda yazılan makaleyi bazıları anlamadı. Bazıları yanlış anladı. Bazı kötü niyetliler ise, “Al işte, sen bulamamışsın, ben buldum!” diyecek yerde, mevzuyu olmayacak taraflara çektiler. Bu demek değildir ki, bu mektupta yazılanlar tarihte olmamıştır. Olmuştur ki böyle bir mektup tertip edilmiştir. Bu husus, makalede de beyan edilmiştir. Mezkûr mektubun muhtevasının aynen vaki olduğunu, Müslüman cemiyetin ne hale geldiğini son hadiseler de göstermiştir. Makalede mektubun tamamı verilmiş; nakledilmesinin de asıl sebebi ortaya koyulmuştur. Aksi takdirde tamamının verilmemesi beklenirdi. Dini çevrelerin, din gayretleri sebebiyle bu mektubu dile getirmeleri, vesikanın orijinalliğini sorgulamamaları çok tabiidir. Çünki onların gayeleri, mektupta yazılanları şahit göstererek insanları ve cemiyeti irşattır. Mektubun din büyüklerinin kitaplarında yer alması, muhtevasının ibret verici olması ve tarihi hadiselere vurgu yapması sebebiyledir. Makalenin siyak ve sibakına, yani başına ve sonuna bakıldığı zaman rahatça anlaşılabilecek bu mevzunun başka mecralara çekilmesi ibret vericidir ve mektubun muhtevasını bir defa daha doğrulamıştır. Sizin ima ettiğiniz gibi yazı dini çevreleri ve neşriyatı itibarsızlaştıracak olsa, burada değil, başka bir yerde ve açıkça bu iddia ile neşredilmesi lazım gelirdi. Beri taraftan bu hususta iddialı olanların, suizan, gıybet, bühtan ve kibir hususunda da hassas olmaları beklenir. Ayrıca din büyükleri, yazdıkları eserlerde hasbelbeşer bir hata olduğu zaman, ilmine ve takvasına itimat ettiği kişilerin tekliflerine itibar buyurup, hüsnü kabul göstermiştir. Çünki onlar kitaplarında yanlışlık bulunmasına razı değildir. Nitekim hayatta iken de kendilerine arz edilen buna benzer tashihlere hüsnü kabul gösterdiklerini, onları yakından tanıyan herkes bilir.
    21 Ağustos 2022 Pazar
  • Sual: Osmanlıların “Kim ki bildi farisi, gitti dinin yarısı” dediği doğru mudur?
    Cevab: Bu söz meşhurdur. Farsça şiir lisanı olduğu için, akıl ve ilmi zayıf kimseleri yoldan çıkarır demek istemişlerdir. Şöyle bir söz daha vardır: “Kim ki bilmez farisi, gider dinin yarısı”. Öbürü buna nazire söylenmiş olsa gerek.
    6 Eylül 2022 Salı
  • Sual: Bulmaca çözmek boş iş midir?
    Cevab: Oyun hükmünde değildir. Zihne ve hafızaya faydası olduğu, ayrıca kültürü arttırdığı muhakkaktır.
    15 Eylül 2022 Perşembe
  • Sual: Kent kelimesi uydurukça mıdır?
    Cevab: Farsçadır. Eskiden Türkistan’da ve Anadolu’nun bazı yerlerinde kasaba ve köy için kullanılırdı.
    15 Eylül 2022 Perşembe
  • Sual: Elifba yazarı Ali Haydar kimdir?
    Cevab: Bu kişi, ne Mecelle şârihi Ali Haydar Efendi’dir, ne de Nakşi Şeyhi Ahıskalı Ali Haydar Efendi’dir. Kızanlıklı bir muallimdir. 1883’te doğdu. Almanya’da pedagoji tahsili gördü. Cumhuriyet devrinde maarifte talim terbiye heyeti azası idi. 1956 yılında vefat etti. İttihatçı idi. 1911’te Selanik’te toplanan muallimler kongresinde mekteplerde yeni usul okuma yazma tedrisatınının kolaylaştırılması sadedinde yeni bir elifba yazılması kararlaştırıldı.  Ali Haydar Bey’in hazırladığı elifba çok meşhur oldu.
    17 Ekim 2022 Pazartesi
  • Sual: Beraatü’l-Eş’ariyyîn kitabını tavsiye eder misiniz?
    Cevab: İbn Merzuk’un bu kitabı, avama münasip değildir. İçinde sahabe hakkında yanlış anlaşılmaya müsait yerler vardır.
    1 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Taşköprülüzade'nin Şakayıku’n-Numaniyye ve İbn Arabi’nin eş-Şeceratü’n-Numaniyye eserlerindeki Numan neyi ifade eder?
    Cevab: Numan, gelincik çiçeğidir. İsmini de Arap mitolojisinden, Hire hükümdarı Numan bin Münzir’den almıştır. Taşköprüzade’nin Osmanlı alimlerinin hayatlarını anlattığı kitabındaki Numan kelimesinde, alimler için, hem gelinciğe, hem de Hanefi mezhebinin kurucusu Ebu Hanife Numan bin Sabit’e telmih vardır. İbnü’l-Arabi’nin kitabında da Osmanlıların Hanefi mezhebinde olmasına telmih vardır.
    1 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Din kitaplarında âlimlere hürmet etmekten bahsediliyor. Peki âlim kimdir?
    Cevab: Burada kast edilen takva sahibi din alimleridir. Bugün bunlardan neredeyse kalmamıştır. Dini ilimlerle meşgul olanlardan dünyaya düşkün olmayan ve hali hareketi dine uygun olanlara hürmet etmek kafidir.
    1 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Doğuştan günümüze islam tarihi serisi hakkında ne söylersiniz?
    Cevab: Farklı mütehassıslar tarafından ilmi bir üslupla hazırlanmış; fakat içinde tarihî altyapısı olmayanların yanlış anlayacağı hususlar, ayrıca bazı hatalar ve noksanlıklar vardır. Her kitap gibi ihtiyatla okunabilir.
    19 Kasım 2022 Cumartesi
  • Sual: Osmanlıca kelimeler kullanmak dikkat çekiyorsa ne yapmalı?
    Cevab: Herkesin anlamadığı, dikkat çeken kelimeleri kullanmamalı; taviz de vermemelidir. Ortalama bir yol takip etmelidir. Fitne çıkartmak doğru değildir. Osmanlıca kelimeyle beraber frenkçesini ve uydurukçasını söylemek ve bunları bilmek iyi olur. Harb hiledir. Bir kavmin dilini bilen, onların şerrinden emin olur.
    9 Aralık 2022 Cuma
  • Sual: Osmanlıcamızı inkişaf ettirmek için ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Bulabildiğiniz Osmanlıca eserleri okuyarak inkişaf ettirebilirsiniz. Daha ziyade merak ettiğiniz mevzulara dair küçük kitaplar olabilir. Osmanlıca lügat elden düşmemelidir.
    9 Aralık 2022 Cuma
  • Sual: İmam Gazâlî mi, İmam Gazzâlî mi?
    Cevab: Farklı rivayetler vardır. Gazâle kasabasından olduğu veya babası Gazzâl (iplikçi) olduğu için bu ismi aldığı söylenir. Gazzâlî umumiyetle meşhur ve makbul tutulmaktadır.
    18 Aralık 2022 Pazar
  • Sual: Dini sual sormanın adabını bilmeyen ne yapacaktır?
    Cevab: Edeple ve hüsn-i niyetle, öğrenmek için sormalı; imtihan için veya vaki olmayacak meseleleri sormak doğru değildir.
    2 Ocak 2023 Pazartesi
  • Sual: Lise talebesi muhafazakar bir genç nasıl hareket etmelidir?
    Cevab: Dersine bakmalı, dinine uymalı, kimseyle takışmamalı, kendisini dini ve dünyevi olarak yetiştirmeli, sağlığına, gıdasına, uykusuna dikkat etmeli, dinlenmek ve eğlenmekten de geri durmamalı, dinine ve dünyasına faydası olmayan iş ve insanlarla vakit geçirmemeli, iyi arkadaş edinmeli, memleketi ve dünyayı gezmeli, çok okumalı, tecrübeli yaşlılarla sık görüşmelidir.
    8 Ocak 2023 Pazar
  • Sual: Makale yazarak kendisini geliştirmek isteyen hukuk fakültesi birinci sınıf talebesine ne tavsiye edersiniz?
    Cevab: Fikir, bilgi üzerine kurulur. Evvela bol kitap okuyup tecrübeli ve bilgili insanları dinleyerek malumatını arttırır. Okuduklarının ve dinlediklerinin hülasasını çıkarır. Gezip gördüğü şeyleri tasvir eden yazılar yazar. Lisan çalışır. Arapça ve İngilizce öğrenir. Osmanlıca okumayı ve yazmayı öğrenir. Kartal olmadan avlanmak hevesinden vazgeçmelidir.
    8 Ocak 2023 Pazar
  • Sual: Sıbt ne demektir?
    Cevab: Sıbt, kızdan torun; sulb erkekten torun için kullanılan bir tabirdir. Kur’an-ı kerimde 5 yerde geçer. Bazen torun, bazen de kabile manasına.
    21 Ocak 2023 Cumartesi
  • Sual: Sizden duyduğumuz bir bilgiyi imtihanlarımızda kullansak ve dersin hocası bu bilgiyi kabul etmese ne yapmamız uygun olur?
    Cevab: Hocanız ne istiyorsa onu yazın. Kimseyle, hele hocayla münakaşa etmek münasip düşmez.
    25 Ocak 2023 Çarşamba
  • Sual: Gayrı müslimlerden beşeri ilim tahsil etmekte beis var mıdır?
    Cevab: Caizdir. Hikmet, müminin kayıp malıdır. Bundan dolayı kendilerine örfe göre hürmet göstermek caizdir.
    25 Ocak 2023 Çarşamba
Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
  • TR
  • EN
© 2019
  • Anasayfa
  • Biyografi
  • Kitaplar
  • Makaleler
    • - Aktüel
    • - Akademik
    • - English
    • - Arabic
    • - Diğer Diller
  • Programlar
    • - Televizyon
    • - Radyo
    • - Youtube
  • Yazışmalar
    • - Tüm Sualler
    • - Sual Başlıkları
    • - Sual Gönder