Ulûm-i âliyye, yani yüksek din bilgileri ve ulûm-i ibtidâiyye, yani âlet ilimleri. İlki sekiz tanedir: 1-Tefsir, 2 -Usul-i kelâm ilmi. Kelâm ilminin, âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şeriflerden nasıl çıkarıldığını öğreten ilimdir. 3 - Kelâm ilmi. Kelime-i şehâdeti ve buna bağlı olan, imanın altı temel bilgisini öğreten ilimdir. 4 - Usûl-i hadîs ilmi. Hadîs-i şeriflerin çeşitlerini öğreten ilimdir. 5 - İlm-i hadîs. Resûlullahın ef’al, akvâl ve ahvâlini öğretir. 6 - Usûl-i fıkh ilmi. Fıkh bilgilerinin âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şeriflerden nasıl çıkarıldığını öğretir. 7 - Fıkh ilmi. Ef’al-i mükellefîni öğretir. Yani beden ile yapılması ve sakınılması lâzım olan emirleri ve yasakları ve mübahları öğretir. 8 - İlm-i tasavvuf. Kalb ile yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri ve kalbin, ruhun temizlenmesi yollarını öğretir. İlm-i ahlâk da denir. Âlet ilimleri ise on ikidir: Sarf, iştikâk, nahv, kitâbet, iştikâk-ı kebîr, lügat, metn-i lügat, beyân, me’ânî, bedî’, belâgât, inşâ ilimleridir.