Gelişmiş Arama İçin Tıklayınız!

Nakil ile akıl, din ile fen çatışırsa ne yapılır?
Fen bilgileri, his uzuvları ile ve bu uzuvlara yardımcı aletlerle gözetleyerek, tecrübe, tetkik ve hesab ederek anlaşılan bilgilerdir. Bunların hepsi akıl ve zeka ile yapılır. Hepsinde aklın bulduğuna itimat edilir. Nakil ile fen bilgisinde tearuz (çatışma) olduğu zaman, akla uyulur. Yani nakil, akla uygun olarak izah edilir. His uzuvları ile anlaşılan şeylerin bir sınırı vardır. Bu sınırların dışında olan bilgiler his uzuvları ile anlaşılamaz veya yanlış anlaşılır. Bundan başka, insanların hissetme kuvvetleri çok yerde hayvanlardan daha zayıftır. His uzuvları ile anlayamadığı şeyleri, akıl ile bulur, anlar. Bunun gibi aklın da bir anlayış sınırı vardır. Bu sınırın dışında olan bilgileri, akıl bulamaz ve anlayamaz. Akıl, erişemediği şeyleri anlamağa kalkışırsa yanılır, aldanır. Böyle bilgilerde akla güvenilemez. Mesela, Allahın sıfatları, Cennette ve Cehennemde olan şeyler, ibadetlerin nasıl yapılacağı ve din bilgilerinin çoğu böyledir. Akıl bunlara eremez. Bu bilgilerde akıl ile nakil çatışırsa, nakle uyulur, aklın yanıldığı anlaşılır. “Nakil ile fen bilgisinde çatışma olduğu zaman, akla uyulur” sözü, “Nakle uyulur; avama da onların aklına göre izah edilir” manasına gelir. Miraç dönüşü müşrikler “Mescid-i Aksânın kaç penceresi var?” diye sordular. Resulullah, dikkat etmemiştim, ama o esnada Cebrail gözümün önüne Mescid-i Aksayı getirdi, sayıp söyledim, buyurdular. Tıpkı televizyon gibi demek böyledir. Burada fenne göre izah etmek kastıyla değil, avamın daha kolay anlamaları için misal verilmiştir.


15 Nisan 2025 Salı
Alakalı Başlıklar