Sual
İlahiyat fakültesi talebesi, bozuk itikatlı kişilerle mücadele etmek maksadıyla kelam ilminde ihtisas yapmak istese ne tavsiye edersiniz?
Cevap
Hadika kitabında, İslamiyet'in yasak ettiği zararlı ilimleri anlatırken diyor ki, “Kelam ilmini, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri itikadı öğrenecek ve bunları akıl ile nakil ile isbat edecek ve sapıklara, dinsizlere anlatacak kadar okumak farz-ı ayn olup, bundan fazlasını öğrenmek, ancak din âlimlerine lazımdır. Başkalarına caiz değildir. Dine yardım etmek için, fazla öğrenmek farzı kifâye ise de, bunu ancak, Allah rızası için çalışan, zeki din adamının öğrenmesi caizdir. Başkaları öğrenirlerse, batıl yollara kayar. İmam Şafii buyurdu ki, ‘İlm-i kelam ile uğraşıp sapıtmak yanında, büyük günah işlemek hafif kalır.’ Onun zamanındaki ilm-i kelam için böyle denilince, şimdiki din cahillerinin kısa görüşleri ve hayalleri ile yazdıkları din kitaplarını okumanın yasaklık derecesini ve zararlarını artık düşünmelidir. İmam-ı Şafii yine buyurdu ki, ‘Ehl-i sünnet itikadını iyi öğrenmeden önce ilm-i kelam ile uğraşmanın zararı bilinmiş olsaydı, kelam ilmi ile uğraşmaktan, arslandan kaçar gibi kaçınılırdı.’ Şimdi, kendi aklı, kendi görüşü ile kelam ilmi kitapları yazanlar çoğaldı. Bunların kitapları şirk ve dalalet ile doludur. İmam-ı Ebu Yusuf, ‘Kelam ilmi ile uğraşanların imam olması caiz değildir’ buyurdu.”
Mezmum, kötülenmiş olan ilm-i kelam bidat ehlinin kelamı olsa bile, aradaki farkı bilmeyenlerin çoğu bu yolda şaşırmış, yolunu kaybetmiştir. İlm-i kelamı doğru öğrense alim olmaz, yanlış öğrense kafir olur. Veya ilm-i kelam bilmek ilim değildir, bilmemek cahillik değildir. Fıkıh, tasavvuf, mezhepler tarihi çalışmak, ilm-i kelamdan behredar olmaya mâni değildir. Kimseyle münakaşa etmeyin, kimseye bir şey anlatmaya çalışmayın. Münakaşa caiz değildir. Münazara ise ilim icap ettirir.
Alakalı Başlıklar