Sual Başlıkları

Sual: Bir kimse karısına seni boşadım dese ve boşanmayı kasdetmese, talâk vaki olur mu?

Cevab: İbni Âbidîn hazretleri diyor ki: Sarih (açık) söz kazâen niyete muhtaç değildir, fakat diyâneten niyete muhtaçtır. Yani adam zevcesine “Boşsun” gibi boşanma için kullanılan açık bir sözü söylese, ama “Meşguliyetin yok” mânâsını kasdetse, kadın da bunu mahkemeye intikal ettirse, kâdı boşanmaya hükmeder. Erkeğin niyetini bilemez. Ancak Allah katında boşanma olmaz. Evlilik devam eder. Sarih talâkın (açık sözle boşamanın) hem kazâen hem diyâneten vâki olması için talâk sözünü mânâsını bilerek kadına izafeyi kasdetmesi mutlaka lâzımdır ve onu ihtimalli bulunduğu mânâya sarfetmemesi gerekir. Yani erkek “Boşsun, Seni boşadım, Sana talâk verdim, Sen mutallakasın” gibi açıkça boşanam için kullanılan sözleri, kendi zevcesini kasdederek ve boşanmak niyetiyle söylemiş olamlıdır. Kadının yanında fıkıh kitaplarında yazan talâk meselelerini tekrar eder yahut bir kitaptan naklederek “Karım boştur” sözünü söyler veya yazarsa veya başkasının yeminini hikâye ederse (meselâ “Felanca karım boştur dedi” dese) kendi karısını kasdetmedikçe asla talâk vâki olmaz (gerçeklemez). Kadın kocasına talâk sözünü söylemeyi öğretir de mânâsını bilmeden söylerse, talâk vâki olmaz. Meselâ Farsça “talâk başed” (Boşsun) kelimesini kadın kocasına öğretip söyletirse, koca bunun seni boşadım mânâsına geldiğini bilmedikçe boşanma olmaz. “Sen hayızlısın” diyecekken, dili sürçüp “Sen boşsun” sözüyle yalnız kazâen talâk vâki olur. Şaka ile boşayanın talâkı hem kazâen hem diyâneten vâkidir. Çünkü o, sebebi bile bile kasdetmiştir. Dolayısıyla erkeğin talâkı kasdetmeksizin açık bir sözle karısını boşadığı hallerde kâdıya gidilse, kâdı insanın kalbinden geçeni bilemeyeceği için boşanmaya hükmeder. Ama Allah ile kul arasında nikâh devam etmektedir. Bugün kâdı olmayan yerlerde böyle bir vaziyette erkeğin beyanı ve yemini ile evliliğe devam edilebilir.

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Bir erkek karısına boşanma hakkı vermişse, kadın da seninle yatmak bana babamla yatmak gibidir dese ama niyeti boşanmak olmasa ne lazım gelir?

Cevab: Kadına boşama hakkı mücerred bu sözle verilmişse o mecliste kullanabilir. Ne zaman istersen sözü ilave edilmişse dilediği zaman kendini boşar. Burada boşanma hakkı o meclise aittir. Kadın kullanmadı ise düşer. Kadına boşanma hakkı sürekli olarak verilmişse bile kadının bu sözü boşanmaya sebep olmaz. Çünki bu bir bâin talâk lafzıdır. Bâin talâkta ise niyet muteberdir.

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Burada bir arkadaş hanımını baba evine göndermiş. Sonra telefonda boşanma niyeti ile bu iş bitti demiş. Kadın bir ay sonra arayıp pişman olduğunu söylemiş. Erkek niye anlamıyorsun bu iş bitti demiş. Bir ay sonra yumuşamış, yine böyle söylemiş ama boşanma niyeti olmaksızın. Şimdi pişmanlar. Ne gerekir?

Cevab: Birinci söz bâin talâk hâsıl eder. İkinci söz birinci sözü hikâye ediyorsa, ki öyle görünüyor, talâk sayılmaz. Böyle olmasa idi, Hanefî mezhebinde ıddet içinde söylendiği için talâk sayılırdı. Üçüncü söz talâk değildir. Binâenaleyh tekrar yeni bir nikâh ile evlenebilirler.

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Karısına pek kötü muamele yapan adamdan kadının boşanması için açılacak boşanma dâvâsında, kadın çocuğun velâyetini istiyor. Kanunlar da velâyeti anaya veriyor. Velâyetin anaya verilmesinin talebi uygun mudur? Uygun değil ise, uygun hale gelmesi herhangi bir şekilde mümkün müdür?

Cevab: Şer’î hukukta prensip itibariyle veli babadır. Eşler ayrılmışsa, çocuk oğlan ise 7, kız ise 9 yaşına kadar hıdâne velisi annesidir. Yani çocuğu anne terbiye eder. Sonra babaya verilir. Baba yoksa veya uzakta ise veya bakmıyorsa veya fâsık ise çocuk annede kalır. Bu zamanda velinin şer’î hükmü sınırlıdır. Çocuğun malı yoksa babanın vasi olması da pratikte bir şey ifade etmez. Kaldı ki baba, bir başkasını vasi tayin edebilir. Bu vasi anne de olabilir. Netice itibariyle çocuk küçükse zaten annesi hıdâne velisidir. Büyüdüğü zaman da baba salih ise çocuk annede kalsa bile, kanun velâyeti anneye verse bile, şer’en veli ve vasi babasıdır. Annenin buna mâni olabileceği bir şey yoktur.

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Bir kimse, filancanın evine girersen boşsun dedi. Bir zaman sonra “Bak filancanın evine gidersen boşsun ha” dedi. Bir zaman geçti, yine aynı şeyi söyledi. O eve giderse kaç talâk olur?

Cevab: Bir talâk olur. Çünki ikincisini teyid için söylemiştir. (İbn Âbidîn.)

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Ayın 20’sinde seni boşamazsam üç defa benden boş ol dese, ne lâzım gelir?

Cevab: Ayın yirmisinden önce bir kere boşarsa, yemini yerine gelir. Sonra dilerse tekrar alabilir. (İbn Âbidîn.)

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Zifaf edilmeyen kadını üç defa boşamakla hülle gerekir mi?

Cevab: Gerekmez diyenler olmuşsa da ulemâ “Bu söz bâtıldır, mezhebe muhaliftir. Hülle gerekir” diyor. (İbn Âbidîn, Bakma ve Dokunma bahsi.)

21 Haziran 2010 Pazartesi

Sual: Efendim beş aydır çeşitli sebeplerden dolayı hanımımla ayrıyız. Sinirli ve üzüntülü bir ânımda hanımıma mesaj gönderdim. “Baban seni bugün gece 12’ye kadar eve getirip bırakmazsa hem vallahi hem billahi hem tallahi bir daha birleşmemiz imkânsız olacaktır. Bu işin dönüşü yok” dedim. Bunun ardından da kayınpederime bir mesaj gönderdim. Mesajın sonunda “Madem kızınızı getirmediniz. O halde bana tek birşey kaldı: Boşum! Boşum! Boşum! Kızınıza tebliğ edersiniz” dedim. Bunların neticesinde talâk vâki olmuş mudur?

Cevab: Hanımınıza gönderdiğiniz mesaj ile boşanma tahakkuk etmez. Bu belki bir boşanma vaadidir. Yani böyle olursa boşarım demek gibidir. Kayınpederinize yazdığınız mesaj da böyledir. Nitekim İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki “Ben senden boşum” demekle boşanmaya niyet edilse bile boşanma gerçekleşmez. Dolayısıyla bu mesaj ile de boşanma olmaz. İslâmiyete uygun şekilde boşanmak için erkek kadına cinsî temasta bulunmadıkları bir hayızdan temizlik devresinde bir defa “Boşsun” veya “Seni boşadım” gibi açık bir söz söyleyerek boşanma iradesini bildirmelidir.

14 Temmuz 2010 Çarşamba

Sual: İlmihallerde talâk bahsi anlatılırken “Kinâye söyleyince, boşamaya niyet ettiyse veya öfkeliyse bir bâin talâkla boşamış olur” diye yazıyor. Bir kimse öfkeli iken kinâye söz söylese, meselâ “Babanın evine git!” dese; fakat boşamaya niyet etmese boşanma gerçekleşir mi?

Cevab: Kinâye söz, “Babanın evine git”, “Bana örtün”, “Bana yabancısın” gibi hem boşanmada, hem de başka mânâda kullanılan kelime demektir. Bir kimse böyle bir kelimeyi hanımına talâk niyeti ile söylerse, bir bâin talâk olur. Talâk niyetiyle söylemezse talâk olmaz. Kadın bu vesileyle mahkemeye mürâcaat etse, erkek “Ben talâk niyetiyle söylemedim” derse kabul edilir. Ancak bu sözü öfkeli iken veya zevcesi ile boşanma üzerine konuşurken sarfetmişse, mahkemede “Ben bunu talâk niyetiyle söylemedim” demesi kabul edilmez ve mahkeme talâka hükmeder. Mahkeme erkeğin niyetini bilemez. İlmihallerde de bu husus ifade ediliyor. İbni Âbidîn hazretleri bu halde kazâen talâk vâki olduğunu, ancak diyâneten talâk vâki olmayacağını bildirmektedir. Kazâen lafzı mahkemeye mürâcaatı; diyâneten lafzı ise Allah ile kul arasındaki durumu ifade eder. Şer’î mahkemenin bulunmadığı yerlerde erkek öfke veya talâk müzâkeresi esnâsında söylediği kinâye sözü talâk niyetiyle söylemediğine yemin ederse boşanmış olmaz.

22 Temmuz 2010 Perşembe

Sual: Hanımımla bazı kötü hadiseler yaşadık. Hanımıma söylediğim 3 söz var, bunlar talak gerektiriyor mu? 1- Ben bu evde durmam sözüne karşılık defol git nereye istiyorsan dedim. 2- Babası annesinin hasta olduğunu, kızlarını getirmemi istedi. Hanım büyük bir valiz hazırlamış, anladığım kadarıyla bu işi bitirmek istiyordu. Bu valizi ikiye böl dedim, kabul etmedi, tamam dedim iki valiz yap, eşyalarının hepsini götür dedim. 3- Tahmin ettiğim gibi işi bitirmeye karar vermişler, büyüklerimin ricasıyla tekrar hanımı arayıp kendisini evliliğimizin bitmemesi için ikna etmeye çalıştım. Kabul etmeyince, peki bu iş benim içinde bitti dedim. Sonunda tekrar birleşiyoruz, bu durumda söylediklerim 3 talak gerektiriyor mu, gerektiriyorsa ne yapmamız lazım?

Cevab: 1-Boşanma niyetiyle söylendi ise, bir bâin talak olmuştur. Boşanma niyeti ile söylenmemişse talâk yoktur. 2-Boşanma niyetiyle söylenmemiş ise mesele yok. Boşanma niyetiyle söylenmiş, ama öncekinden ayrı ikinci bir talâk kasdedilmemişse, önceki talâkı haber vermiş olur. İkinci bir talâk sayılmaz. 3- Boşanma niyetiyle söylenmemiş ise mesele yok. Boşanma niyetiyle söylenmiş, ama öncekinden ayrı üçüncü bir talâk kasdedilmemişse, önceki talâkı haber vermiş olur. Üçüncü bir talâk sayılmaz. Bâin talâk ıddeti içinde ikinci bir bâin talâk, ayrı bir talâk sayılmaz.

14 Nisan 2011 Perşembe

Sual: Bir arkadaşım, şiddetli bir münakaşa neticesinde hanımına iki kere aynı mecliste açıkça boşadığını söylemiş. Sonra da pişman olmuş. Ama hanımı üç talâk verdiğini söylemiş. Kendisi ise iki olduğundan emin. Nasıl hareket edilir?

Cevab: Talâkta kadının sözü nazara hiç alınmaz. Aksi takdirde kendi ikrarıyla kendi lehine, başkası aleyhine netice doğurmuş olur. Talâk münhasıran erkeğin bileceği bir şeydir. İki şahit işitip, üç talâk olduğu hususunda kadı önünde şahitlik yaparsa, kadı kazaen ayrılmalarına karar verir. Şahitler yok ise veya iş kadıya intikal etmemişse, söz yemin ile beraber erkeğindir. Erkek isterse zevcesine ric’at eder (döner). Bu takdirde eğer kadının sözü doğru ise, günah erkeğindir. (İbni Âbidin, Ric’at bâbı.)

23 Ağustos 2011 Salı

Sual: Nikâhlandıktan sonra, düğün olmadan eşimin arzusu üzerine kendisini boşadım. Mehr vermem gerekiyor mu?

Cevab: Hangi sebeple olursa olsun, erkek hanımını boşarsa, mehr ödemesi gerekir. Ancak ayrılık kadın tarafından gelmişse, yani kadın irtidat etmişse veya hürmet-i musahereye sebep olmuşsa, bu takdirde mehr alamaz. Ama erkekten boşamasını istemiş ve erkek de boşamışsa veya kadın zina edip yahut huysuz olup erkek boşamışsa, yine mehr ödenir. Eğer zifaf ve halvet olmamışsa, mehrin yarısı verilir. Eğer erkek ile kadın anlaşarak boşanırsa, buna hul denir. Bu takdirde mehr, boşamanın karşılığı olur. Önceden hanımla bunu konuşmalı ve anlaşarak boşanmalıydınız. Şu takdirde mehr ödemeniz gerekmektedir (Nimet-i İslâm).

22 Eylül 2011 Perşembe

Sual: Bezzâziyye’de diyor ki: “Bir baba ile kızı arasında hurmet-i musahere hâsıl olursa, kızın anası ile, yani adamın zevcesi ile adam arasındaki nikâh bozulmaz. Kadın başkası ile evlenemez. Adamın bu kadını boşaması lâzım olur. Bu kadın ile evli kalması ebedî haram olur”. Birinci meselede adam kadını boşamazsa ne olur?

Cevab: Mahkeme aralarını ayırır. Kadın iddeti bittikten sonra başkası ile evlenebilir. Çünki hürmet-i musahere ve süt emmek ile nikâh kendiliğinden ortadan kalkmaz. Yalnız nikâh fâsid olur. Kadının başkasıyla evlenmesi, ancak birbirlerinden ayrıldıktan veya hâkim ayırdıktan sonra helâl olur. Fâsid nikâhta, karı-kocanın birbirlerini terk etmesi zifaftan sonra ise, ancak seni bıraktım veya yolunu serbest bıraktım gibi sözlerle tahakkuk eder. Zifaftan önce ise; bazılarına göre hem sözler, hem de dönmemek kasdıyla terk etmekle, bazılarına göre ise her iki surette ancak sözle olur. Hattâ kadını terk eder de iddetinin üzerinden seneler geçerse, başka kocaya varamaz. (İbni Abidin-Muharremat Bahsi)

25 Kasım 2011 Cuma

Sual: Uzaktaki zevcesine boşanmasını bildiren mektup yazması hâlinde, zevce ne zaman boş olur?

Cevab: Bir adam tahta, kâğıt gibi kalıcı gibi bir şeyin üzerine okunaklı bir şekilde zevcesini boşadığını yazarsa, niyet ettiği takdirde talâk vâki olur, gerçekleşir. Yazı adresli ise niyet etsin etmesin talâk vâki olur. Su gibi bir şeyin üzerine yazarsa, niyet etse bile talâk vâki olmaz. Mektup ve hitap suretiyle “Bundan sonra benden boşsun” diye yazar ve gönderir ise, yazdığı anda talâk vâki olur. Mektup ve hitap suretiyle yazarsa, meselâ "Ey filâne! Bu mektubum sana geldiği vakit sen boşsun" derse, talâkı mektubun varmasına ta’lik etmiştir, bağlamıştır. Mektup ulaştığında, okusun veya okumasın, kadın boş olur. Okunaklı ve adresli mektuba zevcesini boşadığını yazarsa, talâk niyeti yoksa kazâen talâk vâki olur, diyâneten olmaz. Nitekim meselâ “Ben yazımı denemiştim” derse böyledir (İbni Âbidin).

8 Aralık 2011 Perşembe

Sual: Münakaşa esnasında zevcesine kızıp, talâk vâki olacak şekilde konuşsa, talâk kast etmese, fakat sarih bir ifade kullansa, ne lâzım gelir?

Cevab: Kızmak üç kısımdır: Birincisi kendisinde öfkenin mukaddimeleri hâsıl olur. Öyle ki aklı değişmez. Ne söylediğini ve ne istediğini bilir. Bunun talâkı vâkidir. İkincisi öfkenin son haddine varır. Ne söylediğini ve ne istediğini bilmez. Böylesinin hiçbir sözü muteber değildir. Üçüncüsü bu iki mertebenin arasında bulunandır. Bunun talâkının vâki olması ihtilâflıdır. Bazılarına göre vâki olmaz. İbni Âbidîn hazretleri talâkı istemiş ve söylemiş ise, ama sonradan hatırlamıyorsa, iki şâhidin beyanı ile talâk vâki olur. Yoksa talâkı istemeyerek kızgınlıkla söylemiş olsa medhûş (dehşetten ne söylediğini bilmez) hükmündedir. Yani sonradan iki şâhid boşadığını söylese bile talâk vâki olmaz diyor. Söz açıkça talâk sözü ise, niyet etsin etmesin, kızgın olsun olmasın boşanmış olur.

8 Aralık 2011 Perşembe

Sual: Talâk-ı bâin olunca, iddet zamanı içinde yeniden nikâh yaparak aynı kadınla evlenebilir mi? İddetin bitmesini mi beklemesi gerekir?

Cevab: Talâk-ı bâin iddeti içinde koca yeni bir nikâhla zevcesini alabilir. Ancak başka bir adamla evlenebilmesi için iddetin bitmesi gerekir.

10 Ocak 2012 Salı

Sual: Eşimle çok şiddetli bir kavga esnasında “Yok arkadaş, bu böyle olmayacak” dedim. Bu kelimenin nikâh bakımından bir tehlikesi var mıdır?

Cevab: Nikâha zararı yoktur. Nikâhı bozmaya delâlet eden “Babanın evine git!”, “Bana örtün!”, “Bana yabancısın!” gibi sözlerin boşama niyetiyle ve mâzi sigasıyla (geçmiş zaman kipiyle) söylenmesi hâlinde bir bâin (ayırıcı) talâk olur.

9 Şubat 2012 Perşembe

Sual: Kocanın karısını üç talâkla boşaması meselesinde, boşama ifadesi arka arkaya üç kez tekrarlanırsa üç talâk gerçekleşmiş olur mu? Yoksa "Kadın bir temizlik süresi içinde ancak bir kez boşanabilir. Üç talâkın aynı anda verilmesini Peygamber efendimiz tek talâk saymıştır" ifadesi dolayısıyla, bu üç talâğın ayrı ayrı verilmesi mi gerekir?

Cevab: Boşanma kadının hayz görüp temizlendiği bir zamanda hiç el sürmeden bir defa açık talâk ile boşamak suretiyle gerçekleşir. Bunun hilafına olan boşamalarda, meselâ hayz görüp temizlenmeden evvel bir talâk vermek veya bir defada üç talâk vermek bid’at ve günah olmasına rağmen muteberdir, sahihtir. Bu hususta icma vardır. Ahmed Davudoğlu “Dini Tamir Davasında Din Tahripçileri” adlı eserinde bu meseleyi uzun uzadıya ele alıyor. Eğer boşama ifadesi ayrı birer boşama olarak değil de, önceki talâkı teyid için söylenmişse, ayrı bir talâk sayılmaz.

13 Şubat 2012 Pazartesi

Sual: Bir keresinde, hanımla münakaşa esnasında ağzımdan “Bıraktım artık” veya “Ben bıraktım” gibi bir söz çıkmıştı. Ben bunu “Artık seninle uğraşamıyorum, sana alâka göstermeyi, değer vermeyi, mücadele etmeyi vs bıraktım” mânâsına söylemiştim. Boşamak gibi bir mânâ asla yok idi. İlmihalde “Bırakmak, terk etmek kelimeleri, kinâye iseler de, boşamak için kullanılmaları âdet olduğundan sarîhdirler” ifadesine göre nikâhımız ne oldu?

Cevab: Bu gibi sözler kinâyedir. Boşama niyetiyle söylenirse, bir bâin talâk olur. Bu gibi kelimeler kinaye olmaktan çıkmış ise de, talâk niyeti diyâneten aranır; kazâen aranmaz. Yani İslâm mahkemesine gitse, bu söz ile talâka hükmeder; ama müftüye sorulsa, boşama niyeti olmadığı için talâk fetvâsı olmaz. Netice itibariyle, bahsettiğiniz niyetle söylenmişse, boşanma olmaz.

13 Şubat 2012 Pazartesi

Sual: Zevce kocasına “Her ne zaman istersen aramızda nikâhı tazelemek/nikâh yapmak üzere seni vekil ettim” dese, daha sonra bu karı-koca ayrılırlarsa, kadının zamanında vermiş olduğu vekâlet muteber olarak kalır mı, yoksa iptal mi olur?

Cevab: Her ne zaman erkek zevcesini boşar veya küfr sebebiyle nikâh fesholursa, erkek bu vekâlete istinaden nikâhı tazeleyebilir. Vekâletin bâki olduğu muhtevasından da anlaşılmaktadır.

17 Şubat 2012 Cuma

Sual: Erkek evleneceği kızın sözüne inanarak, onu bâkire diye nikâhlasa ve nikâhtan (bir ay veya bir sene) sonra kızın daha önce nikâhlı olduğu ve talâk da verilmediği iddiası ortaya çıksa, nikâhları bozulur mu? Veya erkek kızı boşamak zorunda mıdır? Yoksa araştırma yapması mı gerekir? Eğer boşaması gerekiyorsa veya araştırma sonunda iddialar doğru çıkarsa mehr vermesi gerekir mi?

Cevab: Bâkire diye alıp da dul çıkarsa nikâh bozulmaz. Erkek isterse kadını boşar. Bazı âlimlere göre tam mehr (Halebî, Bezzâziyye) verilir. Zira kızlığı kazâ ile bozulmuş olabilir. Bazı âlimlere göre mehr-i misl ödenir. Nitekim Fevâidü’l-Muhît der ki: Mehr, bâkire olduğu için yüksek tutulmuşsa, bu fazlalık verilmez, mehr-i misl ödenir. Buhara ve Harzem ulemâsının kavli budur. Eğer hâlâ nikâhlı olduğuna dair bir iddia varsa, bu iddiayı ortaya atan iki şahid ile ispatlamalıdır. Aksi takdirde kadının beyanı esas alınır. Kadının daha evvel evli olduğu ve hâlâ nikâhının devam ettiği ortaya çıkarsa, nikâh fâsid olur. Erkek ödediği mehri geri alır. Zifaf olmuşsa, kadına ukr (mehr-i misl ve mehr-i müsemmâdan az olanı) ödenir. Kadının başkasıyla evli olduğunu bilerek yapılan evlilik bâtıldır. Zifaf olmuşsa, mehr-i misl ödenir.

17 Şubat 2012 Cuma

Sual: Ehl-i kitap kadınla nikâhın sahih olması için, Hazret-i İsa'ya ilah demeyen bir Hıristiyan mı olması gerekir? Öyle ise bunu araştırmak veya kadına sormak gerekir mi? Müslüman olduğunu söyleyen, fakat daha ziyade Hıristiyan gibi yaşayan ve davranan bir kadınla nikâhın vaziyeti nedir? Kadının ağzını arayıp Hıristiyanlığa inandığını söylese, bu kadın mürted hükmünde mi olur, Hıristiyan hükmünde mi?

Cevab: Hazret-i İsa’ya ilah diyen ve demeyen mefhumunu ayırmak zordur. Üç ilahtan ikincisi diyenler var ki bunlar da ehl-i kitap sayılır. İsa aleyhisselâma müstakil bir yaratıcı olarak inananlar müşriktir. Burada zann-ı gâlibe (çok zanna) göre hareket edilir. Müslüman oldum demekle Müslüman olunmaz. Önceki dinimden döndüm demesi de gerekir. Böyle değilse, hiç Müslüman olmadığı için mürted de olmaz. Böyle kadınla evlenmek tahrîmen mekruhtur. Eğer başta hakikaten Müslüman olmuşsa, sonradan tekrar Hıristiyanlığa girdiğini söyler veya küfre sebep olan bir iş yaparsa mürted olu

17 Şubat 2012 Cuma

Sual: Basit bir kavgada hanım “O zaman yatakları ayıralım” dedi. Ben de “Ayır, ayırırsan ayır” dedim. Boşama kastı yoktu. Nikâhımıza zarar gelmiş olur mu?

Cevab: Nikâha zararı yoktur.

23 Mart 2012 Cuma

Sual: İslam nikâhı düşünce, mehir de düşer mi?

Cevab: Nikâh düşünce, yani boşanınca veya eşlerden biri ölünce müeccel (veresiye) mehrin ödenmesi vâcib olur. Zifaf, ölüm veya halvet olmuşsa tam, olmamışsa yarım mehr ödenir.

30 Mart 2012 Cuma

Sual: Beyimle defalarca boşanma kararı aldık ve çok yakın bir zamanda mahkeme açacağız. Yaklaşık 2 yıldır ara ara sinirlendikçe bir kaç kez “Boşayacağım seni, dinime imanıma boşayacağım” gibi cümleler kurdu. Dinî nikâhımız o zamandan düşmüş müdür? Şu anki vaziyet nedir?

Cevab: Bu söz, istikbale ait bir boşama vaadidir. Yani ileride seni boşayacağım demektir. Boşama sayılmaz. Dine uygun boşama, hayz görüp temizlendikten sonra kadına el değmeden bir defa “Seni boşadım” demekle olur.

30 Mart 2012 Cuma

Sual: Kocam haramlardan kendisini alamıyor ve çalışmıyor. Ailesine nafaka vermediği gibi, kendisini de geçindiremiyor. Uzun zaman ben barındırdım. Artık ben de annemin evinde yaşıyorum. Şimdi beni boşamasını istiyorum, boşamıyor. Hiçbir zaman talâk vermeyeceğim diyor. Daha gencim. Belki uygun birisi ile evlenebilirim. Ne yapmak lâzımdır?

Cevab: Nafakadan acz, Şâfiî mezhebinde boşanma sebebidir. Mahkeme vasıtasıyla evliliği feshettirdikten sonra, kâdı bulunmadığı için, sâlih bir Şâfiî âlimine gidip vaziyeti iki âdil şahid ile ispatladıktan sonra, o âlim ikisini ayırır. Kadın talâk iddeti bekler. Şâfiî âlimi bulunamazsa, bu mezhebi bilen başka bir sâlih ilim sahibi de bu işi yapabilir.

6 Nisan 2012 Cuma

Sual: Bir kadından örtünme, namaz vs. hususları yerine getirmesini istemek kocanın bir hakkı ve vazifesi midir? Bunun için koca kadına muayyen ölçülerde müeyyide tatbik edebilir mi?

Cevab: Usulüne uygun şekilde ikaz eder. Dinî bilgilerde noksan ise, öğrenmesine yardımcı olur. Yine dinlemezse tatlı mükâfat vaadlerinde bulunur. Yine müsbet etice alamazsa, darılır. Bu da olmazsa ayrılabilir.

10 Nisan 2012 Salı

Sual: Erkek, boşadığı eşine kazanılmış mallardan vermek zorunda mıdır? Kadın, beraberken alınmış mallardan hak iddia edebilir mi?

Cevab: Boşanan kadın, hangi sebeple boşanırsa boşansın, sadece ödenmemiş mehr, ödenmemiş nafaka ve iddet nafakasına hak sahibidir. Ayrıca çeyizini de alabilir.

10 Nisan 2012 Salı

Sual: Eşimle tartıştık. Ben ona “Bırak beni, boşanacağım, gideceğim” diye ayağa kalkıp kapıya doğru gittim. O da bana “Tamam gel, şartları konuşalım, sonra gidersin” dedi. Netice itibariyle münakaşanın sonunda barıştık. Bu sözleri ne mânâda kullandığını sordum. “Seni sâkinleştirmek için söyledim, boşanmak için söylemedim” dedi. Acaba talâk oldu mu?

Cevab: Böyle boşanma olmaz. Talâk lafzı kullanılmamış. Kaldı ki niyet de yoktur.

14 Nisan 2012 Cumartesi

Sual: Evlendiğimizde bize altın ve para olarak hediyeler geldi. Bunların bir kısmı ile araba aldım. Geri kalan kısmı, hanımımda duruyordu. Şimdi geçimsizlik sebebiyle ayrılmak üzereyiz. Hanımım bu hediyelere ilâveten, arabayı da kendisine vermemi istiyor. Böyle bir talepte bulunabilir mi? Düğünde gelen bu hediyeler kime aittir?

Cevab: Düğünde gelen hediyeler, kime verilirse verilsin, açıkça gelinin veya damadındır denmedikçe, kız tarafından gelenler kızın, erkek tarafından gelenler erkeğindir. Hatta bazı yerlerde bu hediyeler karz hükmündedir. Yani meselâ o altını takan, kendisi de düğün yaptığında aynısını beklemektedir. Binaenaleyh kız ancak kendi tarafından gelen hediyelere maliktir. Fazlasını isteyemez. (İbni Âbidin, Kitabü’l-Hibe)

27 Nisan 2012 Cuma

Sual: Zevcem boşanmak üzere mahkemeye müracaat etti. Ben de boşanmayı kabul etmek istiyorum. Ancak karşı taraf maddî ve manevî tazminat talep ediyor. İslâm hukukunda boşanan tarafın böyle bir tazminat hakkı var mıdır? Şayet mahkeme bunu kabul ederse, ben bu tazminatı öderken mehre niyet edebilir miyim?

Cevab: İslâm hukukunda taraflar hangi sebeple olursa olsun boşandığı zaman, kadının ödenmemiş mehr, ödenmemiş nafaka ve ayrıca iddet nafakasından başka bir talebi olamaz. Bu bakımdan mahkeme karar verse bile, bu tazminat kadına helâl değildir. Ancak kadın, bu tazminatı almadığı mehr, nafaka ve iddet nafakasına karşılık olarak alabilir; erkek de bu niyetle verebilir. Hanefî mezhebinde, alacağın takası (mahsubu) için aynı cinsten olması şart ise de, diğer mezheplerde şart değildir. Binaenaleyh altın alacağın karşılığı, aynı kıymette kâğıt para olarak takas yapılabilir.

27 Nisan 2012 Cuma

Sual: Bir hocamız sınıfta "Erkek 3 defa boş ol dediği zaman boşanma olmaz" demişti. Bu sözün doğru olmadığını kaynaklarını vererek nasıl ispat edebilirim?

Cevab:
Boşanma üç defadır. Yani bir erkek (veya vaziyete göre kadın) peşpeşe veya ayrı ayrı üç defa boşanma iradesini ortaya koymuşsa, boşanma gerçekleşir. Kadın bir başka erkekle evlenip zifafa girdikten sonra, bu evlilik ölüm veya boşanma ile sona ermedikçe, eski kocasına varamaz. Üç talâk lafzının bir defada söylenmesi ile üç ayrı talâk olacağı Sahabe-i kiramın icma'ı ile sâbittir. Merhum Ahmed Davudoğlu’nun Dini Tamir Davasında Din Tahripçileri kitabında bu husus etraflı anlatılmaktadır.

27 Nisan 2012 Cuma

Sual: Bir kadın kocasına “Bitsin” derse, erkek de “Bitsin” derse ve kadın kocasına “Boşandık mı?” derse ve erkek “Evet” derse talâk olur mu? Bütün bunlar mesaj yazma yoluyla cereyan ederse yine talâk olur mu? “Boşandık mı?” yerine “Boşanıyor muyuz?” dese vaziyet değişir mi?

Cevab: Birinci halde talâk olur. Mesajla da olsa vaziyet aynıdır. Ancak boşanıyor muyuz sözünde müzâri (şimdiki zaman) sigası kullanıldığı için, erkek mâzide (geçmiş zamanda) boşadığını kast etmişse, boşanma olur. Değilse olmaz.

27 Nisan 2012 Cuma

Sual: Münakaşa esnasında boşama niyeti olmaksızın erkek “Bitti, tamam, kes!” dese, sabrım bitti, münakaşa bitti mânâsını kast etse, talâk olur mu?

Cevab: Boşama niyetiyle söylemediyse olmaz.

8 Mayıs 2012 Salı

Sual: Eşim, çocuklardan bunaldığı bir vakit "Bana biraz yardımcı ol! Yoksa gideceğim ve beni bulamayacaksınız" dedi. Ben de kendisine "Her seferinde bunu söyleyip durma! Defol, nereye gidersen git! Bir daha da dönme! Bu evden giden bir daha dönemez!” dedim. O da bana "Bu evden biri giderse o ben olmayacağım. İstiyorsan sen git" dedi. Bu cevabına sinirlenerek hışımla evden çıktım. Birkaç saat sonra döndüm. Bu kez sâkin konuşup barıştık. Benim sözüm ile talâk olur mu? Zevceme talâk salahiyeti vermiş oldum mu?

Cevab: Açıkça boşanma için kullanılan (boş ol, talâk verdim) gibi kelimeleri boşama niyeti olmadan bile söylemekle bir talâk olur. Yalnızca boşama için kullanılmayan (git, örtün, defol) gibi kelimeleri boşama niyeti ile kullanırsa bir talâk olur. Bu kelimeler talâk müzakeresi sırasında kullanılırsa kazâen talak olursa da diyâneten olmaz. Kasıt olmaksızın talâk salahiyeti verilmiş sayılmaz.

8 Mayıs 2012 Salı

Sual: Üç talâk ile boşayan kişinin hülle yapmadan tekrar nikâh yapması câiz midir?

Cevab: Hayır. Hülle (hulle), âyet-i kerimenin emridir. Üç talâk ile boşanmış bir erkek, zevcesi bir başka erkekle evlenip, zifafa girdikten sonra, bu evlilik ölüm veya boşanma ile sona ermeden bu kadınla tekrar evlenemez.

8 Mayıs 2012 Salı

Sual: Erkek karısını bir sinir anı ile üç talâk ile boşasa, kadın boş olur mu?

Cevab: Boş olur. Ancak erkek ne söylediğini bilmez halde ise, yani boşadığını hatırlamıyorsa, boşamış sayılmaz. İki kişi talakı işitip söylerse, talâk olur.

20 Mayıs 2012 Pazar

Sual: Eşimle münakaşa ettik, evden gitti. Daha sonra telefonda konuşurken bana “Beni istiyor musun?” diye sordu. Ben de “Şöyle şöyle olursan istiyorum” dedim. Daha sonra barıştık. Acaba bu sözle talâk olmuş mudur?

Cevab: Münakaşa ederken boşamaya delâlet eden bir sözü söylerse veya boşanma için kullanılmayan bir sözü boşama niyetiyle söylerse talâk olur. Telefonda kullanılan bu söz ile talâk olmaz.

26 Haziran 2012 Salı

Sual: Eşimle münakaşa ettik. Beni çok sinirlendirdi. Ben de “Git bu evden, bitsin bu iş!” dedim. O da eşyalarını topladı. “Gidiyorum, bitti bu iş, boşanıyoruz” dedi. Bunu bir kaç defa söyledi. Ayrıca kardeşime “Boşanalım da herkes kendi yoluna baksın” demiş. Bu bir talâk mıdır?

Cevab: “Boşanıyoruz, bitti bu iş” sözünü geçmişi kasdederek ve boşama niyetiyle söylemiş ise bir boşama olur. “Böyle giderse boşanırız” veya “İleride boşanmak niyetindeyim” mânâsına söylemişse talâk olmaz. Bu niyetle söylemişse ve tekrar etmişse bile önceki talâkı haber vermek veya teyid etmek sayılır ve tek talâktır. Eşiyle, hatta kimseyle tartışmamalıdır. Münakaşa şeytandandır. Haklı olduğu halde münakaşayı terk etmek hadis-i şerifle emrolunmuştur.

26 Haziran 2012 Salı

Sual: Dinî nikâhım altında bulunan ve resmî kaydı yapma hazırlığında bulunduğumuz hanımım çekip gitti. Kendisinden haber alamıyorum. Sonradan bir başkasıyla evlenme hazırlığı içinde olduğunu öğrendim. Ne yapmam gerekir?

Cevab: Kadını boşamak istiyorsanız, birisini vekil yapar veya bir mektup yazarak talâkını verirsiniz. Mehr ödemek istemiyorsanız, haber gönderip muhâlaa yaparsınız. Yani mehr karşılığında talâkını verirsiniz. Boşamak istemiyorsanız, aynı vasıtalarla nikâhın devam ettiğini iki tarafa da bildirirsiniz. Dinî nikâhı, resmî kayıttan evvel yapmamalıdır.

26 Haziran 2012 Salı

Sual: Eşimle münakaşa ettik. O sinirle talâkını vermek istedim ve bir kişinin şâhitliğinde sakin sakin konuştuk, ama seni boşadım demedim. “O istiyorsa tamamdır” dedim. O da “Evet” dedi. Şu halde biz boşanmış sayılır mıyız?

Cevab: Bir bâin talâk olduğu anlaşılıyor. Boşanmada şâhide gerek yoktur. Tekrar nikâh kıymak suretiyle bir araya gelinebilir. Bu arada bir talâk hakkı düşmüş, iki talâk hakkı kalmıştır.

26 Haziran 2012 Salı

Sual: Kadının ıddet zamanı olduğu gibi, erkeğin de var mıdır?

Cevab: Bazı hallerde erkek de evlenmeden bir müddet beklemek mecburiyetindedir. Dört kadınla evli olan bir erkek bunlardan birisini boşadığı zaman, başka bir kadınla evlenmek için boşadığı kadın ıddetini bitirinceye kadar bekler. Karısını boşayıp baldızı veya karısının yeğeni yahud halası veya teyzesi ile evlenmek isteyen erkek de karısı ıddeti bitirene kadar bekler.

30 Haziran 2012 Cumartesi

Sual: Teyp veya hoparlör ile okunan ezan ve kıldırılan namaz câiz olmadığına göre, telefonla yapılan akidlerin de sahih olmaması veya teypten müzik dinlemenin mahzuru olmaması gerekmez mi?

Cevab: Verilen misallerin hiç biri diğerine benzememektedir. Her câmide ezanın müezzinin kendi sesiyle okunması şarttır. Merkezî ezan, sahih olmaz. İmama uymanın sahih olması için de imam ile aynı mekânda bulunmak şarttır. İmam bir odada bulunup, cemaat bu odayla bağlantısı olmayan başka bir odada olsa, arada hoparlör veya televizyon irtibatı olsa, bu odada imama uyanların namazı sahih olmaz. Çünki ezan ve namaz gibi ibâdetlerde vâsıta kullanmak câiz değildir. Akdin sıhhati için, birbirine uygun iradenin ortaya konulması kâfidir. İsbat şartı ayrıdır. Binaenaleyh telefonla akid yapmak, vekâlet vermek, zevcesini boşamak câizdir.
Telefonda, radyoda ve hoparlörde bir söyleyen adamın sesi; bir de elektrikle mıknatısın hâsıl ettiği metalik ses vardır. Yekdiğerine çok benzeyen bu iki ses, ayırd edilmese bile birbirinin aynı değildir. Birisi asıldır, ikincisi bunun benzeridir. Sinemada ve televizyonda hareket eden şekiller gibidir. Hiç kimse bu şekiller, kendilerini meydana getiren asıl kimselerin aynıdır diyemez. Akidlerde, boşanmakta, zekât vermekte yazışmak ve vekil tayin etmek, yani vâsıta kullanmak câiz olduğu malumdur. Telefon ve hoparlör de mektup gibi vasıta olduğu için caiz olmaktadır. Ezanda ve nemazda ise kendinin okuması şarttır. Onun için zekât vekâleti ve boşanma ile ezan ve nemaz bu bakımdan ayrılmaktadır.
Teyp, çalgı âletinin çıkardığı sesi kaydedip neşredince, çalgı âletini kendisi olmaktadır. Musikide esas olan, ahenkli ses çıkışıdır. Çalgı âleti zaman ve mekâna göre değişebilir.

3 Temmuz 2012 Salı

Sual: Eşimle tartıştık. Gidip olanları ailesine anlatmış. Ailesi de boşan oğlum demiş. O da bu söze bakarak “Boşansak mı? Zaten niye evliyiz?” gibi sözler kullanmış. Annesi “Boşanın” deyince, İyi olur” demiş. Ben de “Git o zaman bu evden” dedim. O da “Sabret, bir kaç gün sonra giderim” dedi. Sonra “Sen niye gitmiyorsun annenin evine?” dedi. Daha sonra barıştık. “Bu sözleri boşanma mânâsında mı söyledin?” diye sordum. “Bilmiyorum, hatırlamıyorum” dedi. Bu sözlerle talâk olur mu?

Cevab: Talâk (Boşama), bu iş için kullanılan sarih (açık) sözlerin niyetil veya niyetsiz söylenmesiyle; veya bu iş için de başka iş için de kullanılan kinâye (kapalı) sözlerin boşama niyetiyle söylenmesiyle meydana gelir. Bu sözün de mâzi sigasıyla (geçmiş zaman kipiyle) söylenmesi lazımdır.
Anlattığınız hâdise buna uymuyor. Binaenaleyh talâk olmamıştır.

12 Temmuz 2012 Perşembe

Sual: Evli bir kimse “Biz evli değiliz” derse, bu talâk olur mu?

Cevab: Boşama niyeti ile söylenmiş ise, bir bâin talâk olur. Nitekim bir kimse zevcesine «Bu benim zevcem değildir» dediğinde niyetsiz boş olmadığı gibi. (İbni Abidin)

13 Temmuz 2012 Cuma

Sual: Boşanan kadının geçimi için kocasından nafaka talep etmesi caiz midir? Koca bunu reddederse, bunu dâvâ ile almak câiz midir?

Cevab: Nafaka, evli iken ve boşandıktan sonra beklenmesi gereken iddet zamanı için bahis mevzuudur. Boşandıktan sonra kadın erkekten nafaka taleb edemez. Hakkı olmayan bir şeyi kanun müsaade etse dahi dâvâ ile istemek caiz değildir. Ancak koca, evliliği sırasında kadına nafaka vermemişse, kadının mallarını, parasını borç alıp kullanmışsa, mehrini ödememişse, bu takdirde bunları dâvâ ile veya başka şekilde taleb etmek câizdir.

28 Temmuz 2012 Cumartesi

Sual: Boşanma sırasında ev eşyalarının anlaşma ile ya da dâvâ ile paylaşılması câiz midir?

Cevab: Boşanma sırasında, ev eşyalarından herkes kendisine ait olanı alır. Ortak alınmış eşyalar ise taksim edilir. Anlaşarak taksimi de mümkündür.

28 Temmuz 2012 Cumartesi

Sual: Boşanma sırasında, edinilen malların eşler arasında eşit paylaşımını öngören kanuna göre, kadın kocasına ait olan evin yarısını taleb edebilir mi?

Cevab: Boşanma sırasında, kadının kocasından ödenmemiş nafaka, iddet nafakası, ödenmemiş mehr ve çeyizinden başka bir taleb hakkı şer’î hukuka göre mevcut değildir. İslâm hukukunda mal ayrılığı rejimi vardır. Edinilmiş mallara ortaklık rejimi şer’î hukuka aykırı olduğundan, kadının kocasına ait mallardan hisse talebi câiz değildir.

28 Temmuz 2012 Cumartesi

Sual: Bir erkek zevcesine kendisini boşama hakkı verse, kadın da bu hakkı kullansa, bu talâk ric’î mi, bâin mi olur? Erkek boşama hakkını kaybeder mi?

Cevab:
“Kendisini boşa!” gibi sarih (açık) sözlerle bu hak verilmişse, kadın da “Boşadım” derse, bir ric’î (dönülebilir) talâk olur. Bir boşama hakkı düşer. Erkek iddet içinde zevcesine dönebilir. Eğer talâk ve boşama kelimesi hiç zikredilmeksizin “Emrin elindedir” veya “Kendini tercih et!” yahud “Muhayyersin” gibi kinâye (örtülü) sözlerle bu hak verilmişse, kadın da “Kendimi tercih ettim” veya “Kendimi boşadım” yahud “Kendimi ihtiyar ettim” demişse, bir bâin (ayırıcı) talâk olur. Bir talâk hakkı düşer. Eşlerin tekrar bir araya gelmeleri için yeni bir nikâh gerekir. Eğer “Her ne zaman dilersen kendini boşa” diyerek bu hak verilmişse veya evlenirken “Her ne zaman dilersem kendimi boşamak şartıyla evlendim” demişse, ayrı meclislerde olmak şartıyla kendisini üç defa boşayabilir. Kadına boşama hakkının verilmesi, erkeğin boşama hakkını ortadan kaldırmaz. Ancak kadının kullandığı her boşama, erkeğin üç hakkından birini düşürmüş olur. Kadına bu hak evlenirken veya evlendikten sonra tanınabilir. Erkek, bu hakkı tanıdıktan sonra vazgeçemez. (İbni Abidin, Talâk bahsi)

4 Ekim 2012 Perşembe

Sual: Arkadaşlarla hülle meselesi hakkında konuşuyorduk. Birimiz "Hülle meselesi de nerden çıktı? Yoksa bir sıkıntın mı var" diye takıldı. Diğeri de "Ya ne demezsin! Hanıma 3 defa boş ol dedim. Şimdi çıkış yolu arıyorum" diye şaka yaptı. Sonra da telaşlandı. Hanımına böyle bir şey söylemediğini söyledi. Bunun hükmü nedir?

Cevab: Bu talâğı yalandan hikâyedir. Yani olmamış bir şeyi olmuş gibi anlatmaktır. Talâk olmaz ise de bu mevzuda şaka yapmamalıdır.

24 Ekim 2012 Çarşamba

Sual: İslâmî bir sistemde, talâk ile alâkalı kararı kadı mı, yoksa müftü mü verir? Bunlara talâkı işiten şâhidler müracaat etse ne olur?

Cevab: Kadın mahkemeye giderse kadı karar verir, erkek uymak zorundadır. Müftüye danışsa, müftü talak olmuş dese, erkek kabul etmese evlilik devam eder. Müftü fetvası zorlayıcı olmadığı gibi, müftü vaziyetin doğruluğunu araştırmaz, anlatılana bakar. Kadın mahkemeye gider, talâkı ispatlarsa kadı kararı verir, erkeğin niyetine değil, sözüne bakar. Kadıya ancak kadın müracaat edebilir.

31 Ekim 2012 Çarşamba

Sual: Yemin bozulmadan da yemin keffareti verilebilir mi? Bir kimse “Ben bu kızla evlenirsem nikâhım boş olsun” veya “Bu kızla evlenirsem ve ailemle iyi geçinmezse yemin ederim boşarım” derse, kefaret verip bu kızla evlenebilir mi?

Cevab: Yemin bozulmadan keffaret verilmez. Birinci halde, evlendiği zaman bir talâkla boş olur. İmam Muhammed ve İmam Şâfiî’ye göre olmaz. Buna talâk-ı devr denir. İkinci halde evlendikten sonra ailesiyle iyi geçinmezse, isterse zevcesini boşar; boşamak istemezse, keffaret verir.

24 Kasım 2012 Cumartesi

Sual: Bir kimse, zevcesine bir tek kelime söylemeden el hareketiyle veya mimikle boşayabilir mi?

Cevab: Talâk ancak söz ile veya yazı ile olur. Sağır ve dilsizin işaret-i mahudesiyle (bilinen işaretiyle) de talâk gerçekleşir.

6 Aralık 2012 Perşembe

Sual: Boşanan kadının beklemesi gereken zaman ne kadardır?

Cevab: Kadın hâmile değilse, 3 defa hayız görüp temizleninceye kadar bekler. Hâmile ise iddeti (bekleme müddeti) doğuma kadardır. Hayz görmüyorsa üç ay bekler. Koca ölmüş kadın da hâmile değilse 4 ay 10 gün bekledikten sonra başkası ile evlenebilir.

21 Aralık 2012 Cuma

Sual: Bazı ilaçlar insanların karakterlerini çok değiştiriyor. Akılları gitmiyor ama karakterleri değişiyor. Mesela bir anda ters bir fikre yönelebiliyor. Bu kişilerin dinen mesuliyetleri nedir?

Cevab: İstemeyerek sarhoş olan kimse günahkâr olmadığı gibi, ehliyeti de yoktur. İşlediği suçtan ceza almaz. Nikâhı, talâkı, yemini ve hiçbir akdi muteber olmaz. Ancak verdiği bedenî veya maddî zararı öder.

17 Şubat 2013 Pazar

Sual: Bugün için mahkeme kararıyla boşanma, dinen de boşanma sayılır mı?

Cevab: Kadın ve erkek anlaşarak boşanmışlarsa, evrakı imzaladıkları anda bir ric’î talâk olur. Davayı erkek açmışsa, hâkimi hakem/vekil tayin etmiş olur. Hâkim boşanmaya karar verirse, bir ric’î talâk olur. Davayı kadın açmışsa ve hâkim de boşanmaya karar verirse, dinen talâk sayılmaz. Kadın için boşanma sebebi varsa, kocanın deliliği, iktidarsızlığı, kötü muamelesi, nafaka vermemesi, evi terk etmesi, gaipliği gibi, o takdirde şer’î hükümleri bilen ve İslâm hukukuna göre şahitlik yapma vasıflarını taşıyan birini hakem yapar. Bu hakem, kadının talebini şer’e uygun görürse, aralarını ayırır.

28 Şubat 2013 Perşembe

Sual: Ailevî bir geçimsizlik yaşıyoruz. Kocamın annesi, anneme gelerek, düğünde taktıkları altınları geri istemiş. Annem de vermiş. Kocamın ailesi bu altınlar üzerinde hak sahibi midir?

Cevab: Altınlar, kıza erkekten gelmişse, nikâhtan evvel hediye etmişse ve mehr olarak verilmiş değilse, sonra geri alabilir. Ancak kız bu altınları harcamışsa, bozdurmuşsa, yerine başka ziynet veya mal almışsa, yahud bunun karşılığı olarak kocaya hediye vermişse, veya mehr olarak verilmişse geri isteyemez.
Erkek, altınları kıza nikâhtan sonra hediye etmişse, mehr olarak taksın takmasın, geri alamaz. Çünki zevciyet (karı-koca münasebeti), hibeden rücû’a (bağışlamadan dönmeye) mânidir.
Altınları erkeğin ailesi takmışsa, nikâhtan önce veya sonra da takmış olsa, geri alabilir. Hibeden rücû (hediyeden dönme) mekruh olmakla beraber sahihtir. Hadîs-i şerifte, “Hediyesinden geri dönen, kustuğunu yalayan köpek gibidir” buyuruldu. Ancak kız bu altınları harcamışsa, bozdurmuşsa, yerine başka ziynet veya mal almışsa, yahud bunların karşılığında az veya çok bir hediye verilmişse geri isteyemez.
Altınları kızın anne ve babası kıza hediye etmişse, hiç geri alamaz. Çünki neseben mahrem akrabalık, hibeden rücû’a mânidir. Bunlar birbirlerine hediye vermişse, geri dönemez.
Altınları kızın anne ve babası erkeğe hediye etmişse, geri alabilirler. Ancak erkek bu altınları harcamışsa, bozdurmuşsa, yerine başka ziynet veya mal almışsa, yahud bunların karşılığında hediyeyi veren kişiye az veya çok bir hediye verilmişse geri isteyemezler.
Altınlar, başkalarından hediye gelmişse, kime verilirse verilsin, açıkça gelinin veya damadındır denmedikçe, kızın ailesinin akraba ve tanıdıklarından gelenler kızın ailesine, erkeğin ailesinin akraba ve tanıdıklarından gelenler erkeğin ailesine aittir. Hediyeler, kızın arkadaşlarından gelmişse kıza, erkeğin arkadaşlarından gelmişse erkeğe aittir.
Altınlar eğer kıza aitse, annesi veya babası yahud kocası bunda tasarruf edemez. Kızın annesi, kıza ait olan altınları, kızın rızası olmaksızın erkeğe veya erkeğin ailesine yahud hiç kimseye veremez.
(İbni Âbidin, Reddü’l-Muhtâr, Kitabü’l-Hibe, Rücû ani’l-Hibe bahsi)
Ayrıca kızın kocadan mehr, ödenmemiş nafaka, iddet nafakası ve sair alacağı varsa, kocasına ait olan altınları dahi, bunların karşılığı olarak elinde tutabilir. Çünki bu borçlar kocanın ailesine değil, kocaya aittir.

7 Mart 2013 Perşembe

Sual: Erkek veya kadın mürted olursa nikâh bozulur mu?

Cevab: Erkek mürted olursa, nikâh bozulur. Tekrar tevbe ederse, yeniden nikâh gerekir. Şâfiî’de ise, iddet içinde tevbe ederse, nikâh gerekmeden zevcesine dönebilir. Kadın mürted olursa mezhebin esas prensibine göre nikâh bozulur ise de, sonra gelen mezheb ulemâsı, nikâhın bozulmayacağı, kadının tevbeye zorlanacağı, tevbesi hâlinde zevciyet münasebetinin devam edeceği istikametinde fetvâ vermiştir. İrtidad sebebiyle nikâhın feshinde, talâk sayısı azalmaz.

7 Nisan 2013 Pazar

Sual: Zevc ve zevce (karı-koca) küsseler, altı ay veya bir sene konuşmasalar, ayrı odalarda yatsalar, nikâha zararı var mıdır?

Cevab: Hayır. Erkeğin, zevcesine, dört ay veya daha çok zaman veya zaman söylemeyerek, "Sana yaklaşmayacağım" diye yemin etmesine îlâ denir. Dört ay içinde zevcesine yaklaşıp yemin kefareti verir. Aksi halde, bir talâk-ı bâin ile boşanmış olurlar.

7 Nisan 2013 Pazar

Sual: Fıkıh kitaplarında diyor ki: “Başka nikâhlısı olmadığını söyleyerek nikâhlanan kimsenin, başka zevcesi olduğu anlaşılırsa nikâh bozulmaz.” Kadın vaziyeti bilse belki nikâh yapmayacaktır. Böyle söylemek hile olmaz mı?

Cevab: Yalan söylemek, kandırmak câiz değildir. Ama bu şekilde bir nikâh yapılırsa, sahihtir. Kadının sonradan bozma hakkı yoktur. Nitekim evlenmeden evvel karşı tarafı araştırmak lâzımdır. Bu, mala dair bir yalan olmadığı için, sonradan akdi bozma hakkı yoktur.

16 Nisan 2013 Salı

Sual: Fıkıh kitaplarında diyor ki: “Kadında ayıp hâsıl olursa Hanbelî ve Şâfiî’nin bir kavlinde erkek nikâhı fesh edebilir. Mâlikî’de ve Şâfiî’nin diğer kavlinde fesh edemez.” Erkek zaten talâkla boşayabildiği halde, neden fesih oluyor?

Cevab: Erkek, bu hallerde kabahati olmadığı için, mehr ödemekten kurtulmak için talâk yerine, bu iki kavilde nikâhı feshettirebilmektedir.

16 Nisan 2013 Salı

Sual: Eşimle çok şiddetli bir kavga esnasında onu korkutmak maksadıyla “Bıraktım, bıraktım, bıraktım” sözünü kullandım. Sonra da “Artık mutlu musun, evli değiliz” dedim. Boşanmak niyeti aklımdan geçmiyordu. O anki öfkeyle söyledim. Boşanmış sayılır mıyız?

Cevab: “Bıraktım” ve “Terkettim” sözleri kinâyedir. Bununla beraber boşama mânâsında kullanılması müteâref (gelenek) olduğundan, niyet aranmaksızın bâin talâk olur. (Nimet-i İslâm) Diğer iki söz, ayrı birer talâk değilse, birincinin teyidi bakımından söylenmişse, talâk sayılmaz. Tek talâk sayılır. Bu kimse zevcesiyle yeniden nikâh yapmadan bir araya gelemez.

23 Nisan 2013 Salı

Sual: Eşler arasında on sene gibi uzun müddetli küslükler veya ayrılıklar yaşansa, nikâha bir zarar gelir mi?

Cevab: Hayır. Ancak erkek, dört ay veya daha fazla bir zaman için zevcesine yaklaşmayacağına yemin etse, yani îlâ yapsa, bu zaman içinde de yaklaşıp yemin kefareti vermez ise, müddetin bitiminde nikâh bozulur, talâk vâki olur.

28 Nisan 2013 Pazar

Sual: Bir insan câhillik devrinde, yani İslâmiyetten haberi olmadığı, talâkın şartlarını bilmediği vakitlerde, zevcesine bilmeden talâk vermişse, bunun hükmü nedir?

Cevab: Bu devirde eğer zaten Müslüman değilse, şer’î prensiplerle muhatab değildir. Müslüman olunca, önceki nikâhı devam eder. Eğer Müslüman ama şer’î mevzuları bilmekte câhil ise, câhillik burada özür değildir. Bir ameli yapan müslümanın bunun hükümlerini, en azından şartlarını bilmesi farzdır. Bilmiyorsa, bilme imkânı da yoksa, bu özür olur.

28 Nisan 2013 Pazar

Sual: Fıkıh kitaplarında geçen “Evli bir kadının irtidadı sebebiyle nikâh fesh olur, fakat talâk sayısı azalmaz” sözünün mânâsı nedir?

Cevab: Talâkta kocanın üç hakkı vardır. Her talâk verdiği zaman, üç talâk hakkından birini kullanmış olur. Ama nikâh fesholunmuşsa, talâk sayılmadığı için, bu hakların hiç biri düşmez. Nikâh fesholsa, kadın tekrar imana gelse, nikâh tazelense, üç talâk hakkına zarar vermez. Üçü de aynen kalır. Yani üç defa boşanabilir.

19 Mayıs 2013 Pazar

Sual: Müslüman bir kadın Hristiyan veya Yahudi olsa, ehl-i kitap olduğu için evlilik devam eder mi?

Cevab: Mürted ile nikâh bozulur. İster ateist olsun, ister başka bir semavî dine girsin, farketmez. Bazı âlimlere göre kadın mürted olursa, dârülislâmda tövbe edip tekrar Müslüman olmaya zorlanacağı için evlilik devam eder. Ama kocası bununla beraber olamaz.

19 Mayıs 2013 Pazar

Sual: Üç talâk (boşama) hakkı, ric’î ve bâin için ayrı ayrı mıdır? Yani bir kimsenin üç ric’î, üç de bâin talâk hakkı mı vardır?

Cevab: Talâk ric’î olsun, bâin olsun üç defadır.

20 Haziran 2013 Perşembe

Sual: Eşine, “Sen bana bir ay anam gibisin” diyen bir kimse nasıl hareket eder?

Cevab: Bu zıhar değildir. Hiçbir hüküm doğurmaz. Ancak yemin de etmişse, îlâ sayılır. Yemin kefareti gerekir.

20 Haziran 2013 Perşembe

Sual: Kocasından haksız yere şiddet gören kadının boşanması nasıl olur?

Cevab: Hanefî ve Şâfiî mezhebinde, kocasından şiddet gören kadın bunu mahkeme veya polise intikal ettirerek, ceza alması yoluna gider. Buna ilâveten Mâlikî ve Hanbelî mezhebinde kocası kendisine kötü muamele yapan kadın, mahkemede iki şahidle bunu ispatlayarrak, kendisini boşayabilir. Bir bâin talâk olur.

20 Haziran 2013 Perşembe

Sual: Bir kadının kocası evden ayrılsa ve bir daha kendisinden haber alınamazsa, kadın tekrar başka birisi ile evlenebilir mi?

Cevab: Erkeğin ölümüne hükmedilmesi lâzımdır. Bu da o beldedeki emsallerinin hepsinin ölmesi; bu tesbit edilemiyorsa 90 yaşını doldurmuş olması ile tahakkuk eder. Kadın müşkil vaziyette ise Mâlikî mezhebi taklid edilir. Harb, yangın, salgın hastalık, uçak kazası gibi bir tehlikede kaybolmuşsa 1, normal bir şekilde kaybolmuşsa 4 sene geçtikten sonra, kadın mahkeme huzurunda kendisini boşar. Mahkeme yok ise, kadı olabilecek vasıflara sahip (Müslüman, erkek, duyu organları sağlam, âdil ve âlim) bir kimse huzurunda vaziyeti ispat eder; sonra kendisini boşar. Bu bir bâin talâk sayılır. Iddet bekledikten sonra, başkasıyla evlenebilir. Kocası çıkıp gelirse, kadını geri alamaz.

21 Haziran 2013 Cuma

Sual: Zevcesi ile münakaşa ederken “Seni bıraktım” sözü söylense boşanma olur mu?

Cevab: Talâkta kinâye lafızları, üç çeşittir: 1-Kalk, çık, git gibi, talâka ihtimali olan lafızlardır. Bunlardan “kalk, git, aramızdaki niza bertaraf olsun” mânâsı da kast edilmiş olabilir. 2-Hem talâka, hem de kötülemeye ihtimali olan lafızlardır. “Sen bâinsin (ayrısın)” tabiri, hem evlilikten ayrısın, hem de hayırdan ayrısın mânâsına gelebilir. 3-İddet bekle gibi yalnız talâka ihtimali olan lafızlardır. Bunların kullanılması da üç halde olur: 1-Rıza halinde, kocanın niyeti muteberdir. 2-Gazap halinde, ilki iki çeşit kinaye lafzı niyete muhtaçtır; üçüncüsü değildir. 3-Talâk müzâkeresi hâlinde, yani iki taraf boşanmak hususunda konuşuyorsa, ilk çeşit kinâye lafızlarda niyet aranır. Sonraki ikisinde aranmaz. Bunların hepsi kazâendir. Yani mahkemeye (kadıya) müracaat hâlinde mevzubahis olur. Aksi takdirde sarih lafızda niyet aranmaz; kinâye lafızda aranır. Kinâye lafızla talâk, her zaman niyete muhtaçtır. Mahkeme, talâk müzâkeresi sırasında söylenen kinâî lafızları talâk sayar. Ama diyâneten, yani kul ile Allah arasında, bu niyetle söylenmemişse talâk olmaz. Mâlikî mezhebinde, “Sen bâinesin” gibi açık kinâyelerde niyet aranmaz; “Çık, git!” gibi gizli kinâyelerde, niyet aranır. Kinâyelerde, tek söylese bile, üç talâk kabul edilir.

21 Haziran 2013 Cuma

Sual: Bir erkek zevcesini boşadığını bir kâğıda veya mektuba yazsa boşanmış olur mu?

Cevab: Bir adam tahta, sayfa, duvar gibi bir şeyin üzerine okunaklı bir şekilde zevcesini boşadığını yazarsa, zevcesini boşamaya niyet ettiği takdirde talâk gerçekleşir. Niyet etmese de gerçekleşeceğini söyleyenler de vardır. Talâk cümlesi isimsiz, adressiz olursa, yani zevcesine izafe edilmemişse, niyet etmişse talâk gerçekleşir. Su veya hava üzerine yazarsa, mutlak surette (niyet etse bile) talâk vâki olmaz. Mektup ve hitap suretiyle yazarsa, meselâ "Ey filâne! Bu mektubum sana geldiği vakit sen boşsun" derse, mektup ulaştığında kadın boş olur. Yahud "Ey filâne! Bu mektubumu okuduğun vakit sen boşsun" derse okuduğu zaman talâk olur, okumadıkça olmaz. Ancak hiç böyle bir şarta bağlamadan bir kâğıda veya tahta ya da duvara, okunalı bir şekilde “Ey fülâne! Seni boşadım” yazarsa, göndermese de talâk olur. Bunlar kazâendir. Ancak okunaklı ve adresli mektupta, erkek, “Ben bununla yazımı denemek istedim” derse, kazâen dinlenmez; ama diyâneten muteberdir, yani talâk gerçekleşmez. Erkek mektubu bir başkasına yazdırsa, talâkı ikrar olur. Bir kimse talâkı yalandan veya şakadan ikrar ederse, kazâen talâk vâki’, diyâneten vâki’ değildir. Bunu sonra kendi imzalayıp gönderse, talâk olur. (İbni Abidin)

21 Haziran 2013 Cuma

Sual: Bir hoca, yemini veya talâkı anlatırken, misal verse, yemin etmiş veya talâk vermiş sayılır mı?

Cevab: Hayır. Her ikisinde de kasıt lazımdır. Yemin veya talâkı, bir başkasına hikâye etmek, yemin veya talâk demek değildir. Şaka ile söylense bile yemin ve talâk olur, zira şakada kasıt vardır. Ama neticeyi istememektedirler. Bu, şaka ile yapılan yemin ve talâkın sıhhatine tesir etmez.

21 Haziran 2013 Cuma

Sual: Nişanlım ile dinî nikâh yaptıktan bir müddet sonra yurt dışına çıktım. Bu zaman zarfında nişanlımdan hiç haber alamadım. Dönüşte nişanlımın başka bir erkek ile evlendiğini ve çocuğu olduğunu öğrendim. Bunun üzerine kendisini gereken sözleri kullanarak boşadım. Ancak bunu bilmesi gerekiyormuş. Kendisine ulaşamıyorum. Boşadığımı nasıl haber vermeliyim?

Cevab: Talâkı kadına işittirmek lâzım değildir. Bir kadının, nikâhlı olduğu halde başka bir erkek ile nikâhlanması câiz değildir. Bu ikinci nikâh sahih olmadığı gibi, bile bile yapılırsa, imana da zarar verebilir. Boşadığını kadına muvafık biriyle işittirip, ikinci kocası ile tekrar nikâh kıymasını temine yardımcı olmalıdır. Ayrıca kadını boşayınca, eğer zifaf veya halvet olmamışsa, yarım mehr ödemek gerekir. Bu sebeple mehr karşılığı boşanmak mümkündür, buna muhâlaa denir; ancak artık geçmiştir.

30 Ağustos 2013 Cuma

Sual: İki Şâfiî’nin nikâhında, nikâhın şartları Şâfiî mezhebine göre değil de, Hanefî mezhebine uygun ise, talâk hususunda da Hanefî’ye mi uyulacaktır?

Cevab: Hanefî mezhebinin hükümleri câridir. Zira Şâfiî mezhebine göre nikâh yoktur.

19 Eylül 2013 Perşembe

Sual: Damadın alkollü olduğu bir vaziyette nikâh kıyılır mı?

Cevab: Ne söylediğini biliyorsa kıyılır. Sarhoşun nikâh ve talâkı sahihtir.

30 Aralık 2013 Pazartesi

Sual: Nikâh akdi sırasında kadın erkeğe "Benden başkasını nikâhlamayacaksın" veya "Başkasını nikâhlarsan beni boşayacaksın" diye şart ileri sürebilir mi?

Cevab: Sürebilir; ama lağv şarttır. Yani erkek buna uymak zorunda değildir. Ama “Benden başkası ile evlenirsen, ben boş düşmek şartıyla nikâhlandım” derse, erkek bir başkasıyla nikâhlandığı an, ilk hanım boş düşer.

9 Mart 2014 Pazar

Sual: Erkek nikâh akdi sırasında boşama hakkından vazgeçebilir mi?

Cevab: Hayır. Doğmamış haktan feragat mümkün değildir.

9 Mart 2014 Pazar

Sual: Kızgınlık hâliyle zevcesine üç defa ''boş ol'' diyen kişi ne yapmalıdır?

Cevab: Derhal ayrılmaları gerekir.

28 Nisan 2014 Pazartesi

Sual: Sebepsiz talâk, yani kadını sebepsiz yere boşamak hukuken hüküm ifade eder mi?

Cevab: Şer’en muteberdir; fakat sebepsiz boşamak mekruhtur.

3 Mayıs 2014 Cumartesi

Sual: İslâm hukukuna göre bir çift ayrıldığında çocuk kime kalır? Âyet-i kerimede geçen ''mevlûdun lehu'', çocuğun babaya kalacağına delil midir?

Cevab: O âyet-i kerime, nesep ve nafakanın delilidir. Eşler ayrıldığında, oğlan 7, kız 9 yaşına kadar başkasıyla evlenmemiş ve müslüman ise, annesinin yanında kalır. Hanefîlerin delili çocuğun kendi işini görecek hale geldiği 7 yaş ve Hazret-i Ebu Bekr’in, Âsım bin Ömer'in çocuğunu bu yaşa kadar annesinde tutmasını delil alır. Şâfiilerde ise bülûğ esastır ve Hazret-i Peygamber’in böyle bir çocuğu anne veya babasını seçmekte muhayyer bırakmasını delil almıştır.

27 Mayıs 2014 Salı

Sual: Zevce boşanmak istese, zevc de bu talep ve ısrar üzerine kerhen talâk verse, yine de müeccel mehri ödemesi gerekir mi?

Cevab: Muhâlaa yaparlarsa, yani anlaşarak boşanırlarsa, kadın müeccel mehri ve iddet nafakasını talep edemez. Erkek, böyle anlaşmadan boşarsa, boşanmayı istemese bile, her ikisini de verecektir.

27 Temmuz 2014 Pazar

Sual: Hâkimin, muayyen sebeplerin varlığı hâlinde evliliği feshetme salahiyeti var. Burada yanlış hüküm verirse, meselâ şahidler yalancı ise, kadın ve erkeğin vaziyeti ne olacaktır?

Cevab: Bu hüküm diyâneten ve kazâen muteberdir. Eğer hâkim yanlış karar vermişse veya meselâ şâhidler yalancı ise, hüküm yine muteberdir; ancak bu hükme kasten sebep olanlar günahkârdır. Meselâ, yalancı şâhid ile bir kadının zevcesi olduğunu isbat eden veya zevcesini boşadığını inkâr eden erkek, zinâ etmiş olur. Kadın bakımından mesuliyet yoktur. Veya kocasında, evliliğe mâni kusur veya hastalıklar olduğunu iddia eden kadın, haksız bir hüküm elde ederse, boşanmış olmaz. Bunu bilmeden kadın ile evlenen başka bir erkek, günahkâr olmaz.

23 Kasım 2014 Pazar

Sual: Talâkta şâri’in koyduğu üç kur’ (hayz) müddetinin illeti, kadının hâmile olup olmadığının belirlenmesiyse, bugün hâmileliği bilmek kolaydır. Bu şartlarda kadının muayyen müddeti bekleme gereği ortadan kalkar mı?

Cevab: Hükmün illeti, âyet-i kerimedir. Hikmeti ise hâmilelik ve başka şeylerdir. Muayene ile hâmilelik anlaşılırsa da, iddet buna göre tayin edilemez. Zira talâk ve ölüme göre, kadının hür veya câriye olmasına göre iddet değişir ki, bu da hâmileliğin tek başına bir kriter olmadığını göstermektedir. Ayrıca bu mesele, şer’î hükümlerin, akılla değil, nakille anlaşılabileceğinin en mühim misallerindendir.

23 Kasım 2014 Pazar

Sual: Dört ay sana yaklaşmayacağım diye yemin ederek îlâ yapan kimse, yemininde dursa, yani dört ay zevcesine yaklaşmasa ne lâzım gelir?

Cevab: Dört ay dolunca bir bâin talâk olur. Erkek, zevcesini yeni bir nikâh ile alabilir. Eğer hiç zaman söylemese veya ebediyyen yaklaşmayacağım dese, dört ay sonra nikâh bâin talâk ile bozulur. Erkek yeni bir nikâhla zevcesini alabilir. Îlâ da geri döner. Yani dört ay boyunca hiç yaklaşmasa, nikâh bozulur. Nikâhın bozulmaması için çare, bu kişinin zevcesine yaklaşıp, yemin keffareti vermesidir. Diyâneten erkeğe lâzım olan da budur. Dört aydan az zaman söyleyerek yemin etse, zevcesine bu zaman içinde yaklaşsa veya yaklaşmasa, bir şey lâzım gelmez.

20 Aralık 2014 Cumartesi

Sual: Görücü usulüyle severek beğendiğim hanımımda bazı problemler var. Mali vaziyetimiz iyi olduğu halde, kocasına güzel giyinmek ve süslenmekten kaçınıyor. Ev işlerinde gevşek davranıyor. Nasihat ettiğim halde, peki diyor; ama değişen bir şey yok. Üzerine fazla geldiğimi söylüyor. Şer’an nasıl hareket etmem münasiptir?

Cevab: Evlilik bir şans işidir. Bazı şeyler kadının elinde olmayabilir. Şimdiki kadınlar arasında böylesi çoktur. Çocuğun varlığı, ayrılmanın mahzurlarını arttırır. Daha iyisini bulmak da şüphelidir. Kadınların ev işi yapması dini mecburiyettir. Ama erkeğin parası varsa, hizmetçi tutarak bu mahzuru bertaraf edebilir. Erkek, önce kendisine bakıp, halini düzeltmeli; sonra başkalarından bir şey beklemelidir. Dua etmek ve insanlardan dua istemek de faydalıdır. Kur’an-ı kerimde mealen kadınlarda hoşlanmadığınız haller görürseniz sabredin, Allah hayıra çıkarır buyuruluyor. Eğer herşeye rağmen, eliyle, diliyle kocasına eziyet eden, huysuz, namusunu korumayan, çocuklarıyla alâkadar olmayan, dinini kayırmayan serkeş bir kadınla evli kalmak, yılanla beraber olmak gibidir. O zaman ayrılmak da evlenmek kadar meşrudur.

10 Ocak 2015 Cumartesi

Sual: İleride boşamak niyetiyle “Boşamaya karar verdim” demek talâk sayılır mı?

Cevab: Söylemedikçe, niyet ve karar ile talâk olmaz. (Nimet-i İslâm)

10 Ocak 2015 Cumartesi

Sual: Iddet bekleyen kadın, bir başka erkek ile evlense ve hâmile kalsa, bu çocuğun nesebi kimden sâbit olur?

Cevab: Böyle bir evlilik fâsiddir. Eşlerin derhal ayrılmaları lâzım olur. Eğer kadın bu ikinci adamdan hamile kalmışsa, çocuk, talâktan [ölüm ıddetinde vefattan] itibaren 2 sene içinde doğurmuşsa, bu çocuğun nesebi, ilk kocasından sâbit olur. İki seneden sonra ve ikinci nikâhtan itibaren 6 ay içinde doğurmuşsa, ikinci kocadan sâbit olur. Talâk veya ölümden itibaren iki sene geçtikten sonra ve ikinci nikâhtan itibaren de altı ay içinde doğurmuş ise, iki adamdan da sâbit olmaz. Dı’ve, yani bu ikisinden biri neseb iddiasında bulunursa, o zaman çocuğun nesebi bu kişiden sabit olabilir. Bir nikâh, şahid bulunmamak gibi bir başka fesad sebebi ile fâsid olsaydı, o zaman neseb bu kişiden sabit olurdu.

7 Şubat 2015 Cumartesi

Sual: Dinen ve kanunen boşanan, baba evinde yaşayan bir hanımın 3 yaşında kız çocuğu vardır. Bu hanım evlense, yeni kocası çocuğun bakımını ve terbiyesini üstlenmeye razı ise, çocuk annede kalmaya devamı edebilir mi? İlk koca, çocuğa dinî terbiye verecek vaziyette değilse, cevap değişir mi?

Cevab: Oğlan 7, kız 9 yaşına gelince babasına verilir. Anne, başkası ile evlenirse, baba çocuğunu, her zaman alabilir. Böyle bir hakkı vardır. Anne ile anlaşıp hiç almayabilir; ama nafakası babasına aittir. İlk kocanın, dinî terbiye veremeyeceği kati ise, güzelce tatlılıkla anlaşıp, çocuğu yanına alabilir veya salih dedesi ve ninesi ile bırakabilir. Çoğu erkek çocuğu başından atmak ister. Zaten küçük çocuğa bakamaz. Ama koca ısrar ederse, çocuğunu alabilir ve kadın elde tutamaz. Anne evlenirse, baba annede kalmasını istemezse, çocuk teyzeye, anneanneye, halaya, babanneye vs verilir. Nafakası yine babada kalır. Erkekte 7, kızda 9 yaşına kadar böyledir. Sonra yanına alabilir. Almazsa, nerede kalırsa kalsın, çocuğun nafakasını yine baba verir.

7 Şubat 2015 Cumartesi

Sual: Avukatlık yapıyorum. Şer’en boşandığını bilmediğimiz bir kadın boşanma talebiyle geldiğinde bunu geri mi çevirmek gerekir mi?

Cevab: Eğer kadın evlenirken boşanma hakkını eline almışsa, açtığı davada hâkimi hakem tayin etmiş olur ve mahkemenin kararıyla da boş düşer. Böyle değilse, kadının talebi ile mahkemenin boşaması, şer’en boşanma sayılmaz. Ancak bazen kadın şer’en boşanmış olur da, resmî kaydın silinmesi için müracaat eder. Koca boşamış, ama yalan söylüyor olabilir. Mürted olmuş olabilir. Nikâh fesh olmuş olabilir. Bunun için vekil olmak, davasını takip etmek caiz olur. Araştırmak lâzım değildir. Bu niyetle davası alınabilir. Kadın, yalancı ise, vebali ona aittir.

12 Mart 2015 Perşembe

Sual: Bir kişi karısına ve çocuklarına "Bundan sonra hayatınızda yokum" dese bu söz talâk getirir mi?

Cevab: Niyete bakar. Boşama niyetiyle söylemişse, bâin talâk olur.

30 Ağustos 2015 Pazar

Sual: Nikâh esnasında kadına mehir olarak yapılacak olan düğünde takılacak takıların tamamı üzerine anlaşılsa, halvet veya zifaf olmadan erkek talâk verse, kadının mehri nasıl tesbit edilir?

Cevab: Mehr, nikâhın şartı değil, neticesidir. Mehr belli değilse, mehri misl verilir. O da kadının sosyal çevredeki akranlarının, bu tesbit edilemiyorsa, kızkardeş, amca kızı, hala gibi akrabasının aldığı mehrdir. Zifaf ve halvet olmadan ayrılmış ise mehr-i müsemmanın (belli mehrin) yarısı verilir. Mehr-i mislin yarısı olmadığı için, kadına muta verilir. Bu da tepeden aşağı elbisedir.

5 Eylül 2015 Cumartesi

Sual: Hanımla münakaşa ederken boşama niyeti olmaksızın "çocuğunu da al, annenin evine git!" dedim. Talâk oldu mu?

Cevab: Hayır. Böyle kinâye sözlerde yapılan talâka bâin talâk denir. Bâin talâkta boşama niyeti aranır.

5 Eylül 2015 Cumartesi

Sual: Zevceme talâk bahsini anlatırken “mesela ben sana boş ol dersem nikâh gider” dedim. Bir arkadaş bu sözle nikâhımızın bozulduğunu söyledi. Doğru mudur?

Cevab: Talâkı hikâye etmek veya tarif etmek ile talâk olmaz.

5 Eylül 2015 Cumartesi

Sual: Kendisine büyü yapılmış biri hanımını bu büyüden dolayı boşasa geçerli olur mu?

Cevab: Mecnun hükmündedir. Talâk vâki olmaz.

17 Aralık 2015 Perşembe

Sual: Nikâh yapıp halvet ve zifaf olmadan erkek bir talâk verse, sonra erkek ıddet içinde geri dönebilir mi?

Cevab: Halvet ve zifaf olmamışsa, bu, bâin talâk olur. Kadın ıddet beklemez. Dolayısıyla erkek tek taraflı olarak geri dönemez. Yeniden nikâh gerekir. Talâk hakkının biri gider.

2 Ocak 2016 Cumartesi

Sual: Nikâh yapıp halvet ve zifaf olmadan erkek bir talâk verse, sonra bir ve sonra da bir talâk verse, tekrar nikâh yapabilirler mi?

Cevab: Bir bağ gitmiştir. Bir daha boşarsa, böyle bir talâkta ıddet olmadığı için ikinci ve üçüncü bir talak sayılmaz. Tekrar yeni bir nikâhla evlenebilirler. Hulle gerekmez. Hulle, zifaf olmuş nikâhın bir defada veya peşpeşe yahud biri başta diğerleri ıddet içinde üç talâkla bitirilmesi hâlinde mevzu bahis olur.

2 Ocak 2016 Cumartesi

Sual: Nur suresinin 6. Âyetinin meâlinde ‘zevcesine zina iftirası atıp kendisinden başka şâhidi olmayan kimse, 4 kere yemin ederse, şâhidliği kabul edilir’ diyor. Zina iftirası çok büyük bir günah olmasına rağmen nasıl yemin ile şâhidlik kabul ediliyor?

Cevab: Zina iftirası değil, zevcesinin zina yaptığını bilen, ama dört şâhid ile ispatlayamayan koca için, nesebin reddi için getirilmiş liân müessesesi anlatılıyor. Bu da mahkeme huzurunda olur. Tercüme hatalarına dikkat. Meâllerden din öğrenilmeyeceği buradan da anlaşılmaktadır.

26 Nisan 2016 Salı

Sual: Hanımımla münakaşa ederken, "Bu mevzu hakkında beni bir daha üzersen, seni boşarım" dedim. Bunu iki defa da tekrarladım. Nikâhımıza halel gelmiş midir?

Cevab: Talâk olmaz. Zira vaaddir. Ancak münakaşa etmemeli; hele böyle sözler hiç söylememelidir.

26 Nisan 2016 Salı

Sual: Bir adam ecnebi tâbiyetli ikinci hanımının sınır dışı edilmemesi için ilk hanımından resmî olarak boşanıyor. Ancak dinen boşamadığını, bu boşamanın ise formaliteden ibaret olduğunu söylüyor. Bu halde evlilik devam eder mi?

Cevab: Gerek bu sebeple ve gerek başka malî menfaatler sebebiyle zevcesinden resmî olarak boşanma çeşitli olur. Erkek, şer’en boşanmaya delâlet eden bir söz söylemeyip, mahkemeye dâvâ açarsa, hâkim de boşanma kararı verirse, bir ric’î talâk olur. Erkek, hâkimi vekil etmiş demektir. Dilerse iddet içinde önceki nikâha ric’at eder, döner. Bir talâk hakkı gider. Davayı kadın açmış ve erkek kabule dair bir beyanda bulunmaksızın hâkim boşanma kararı vermiş ise, şer’en boşanma tahakkuk etmez. Erkek ve kadın boşanma anlaşmasını imzalayarak anlaşmalı boşanmış iseler, bir ric’î talâk olur.

10 Haziran 2016 Cuma

Sual: Nişanlısıyla dinî nikâh yapıp, zifaf olmadan münakaşa ederek üç defa boş ol dese, ne lâzım gelir?

Cevab: Zifaf olmamışsa ve talâk sözleri peş peşe söylenmişse, birinci söz ile talâk olur; ikinci ve üçüncü sözler muteber olmaz. Zira birinci talâk ile evlilik bağı çözülür. Zifaf olmadığı için iddet yoktur. Bir bâin talâk olur. Diğerleri zevcesi olmayan adına söylenmiş sözler sayılır. Dolayısıyla tekrar nikâh kıyabilmeleri için hulleye lüzum yoktur. Zifaf olmuşsa, her biri muteberdir ve hulle yapmadan, yani kadın bir başka erkekle evlenip zifaf olup evlilik sona erip iddetini bitirmedikçe, önceki kocasıyla tekrar evlenemez. Ancak zifaf olmadığı halde bir defada üç talâk vermişse, mesela ‘Benden üç defa boş ol!’ demişse, hülle olmadan tekrar evlenemezler.

10 Haziran 2016 Cuma

Sual: Kocasını aldatan kadını boşayan koca mehri verir mi?

Cevab: Verir. Zina mehr alacağını düşürmez.

12 Haziran 2016 Pazar

Sual: Bir kadın evlenirken, boşanma hakkı almasa ve evliliği esnasında eşi ihtiyaçlarını görmese bu kadın boşanabilir mi?

Cevab: Koca iktidarsız ise, şer’î hâkim bir sene mühlet verir; düzelmezse aralarını ayırır. Akıl hastalığı ve benzeri hastalıklar da böyledir. Nafaka vermemek boşanma sebebi değildir. Koca nafakaya zorlanır. Diğer üç mezhepte nafakadan acz varsa, zevcenin talebi üzerine kadı aralarını ayırır. Kötü muamele ve mefkudluk (kaybolma) hâli de böyledir.

29 Haziran 2016 Çarşamba

Sual: Nişanlanıp, nikâh da kıyılsa, ancak düğün daha olmasa, kızın ailesi, takı ve damadın tayini hususunda problem çıkarsa ve kıza istemiyorsan çekinme, vazgeç dese, caiz midir?

Cevab: Nikâhtan sonra evin reisi erkektir; kızın ailesi karışamaz. Ancak erkek, kızı, nikâhlandığı şehrin dışına götürmesi fukaha arasında ihtilaflıdır. Ancak bu da kadına boşanma hakkı vermez.

28 Ağustos 2016 Pazar

Sual:
Kocası tarafından aldatılan kadın, boşanmak için mahkemeye başvurabilir mi?

Cevab: Hayır. Zinâ veya başka bir günahı işlemek, boşanma sebebi değildir. Mâlikî mezhebinde, şartları varsa, mahkemeye müracaat ederek geçimsizlik sebebiyle tefrik isteyebilir. Sâlih bir erkek veya kadın için, fâsık ile evlenmek dinen mahzurludur.

7 Aralık 2016 Çarşamba

Sual: Bir kâğıda ‘sen ve senin ailen benim ailem hakkında ileri geri konuşursa, kötülerse, hakaret ederse, benle alakalı olayları filancaya anlatırsan, çocuğumuz 16 yaşına bastığında benden üç defa boşsun’ yazıp zevcesine verse ne lazım gelir?

Cevab: Bu işler olursa ve vadesi gelince zevcesi kendisinden üç talâkla boş olur.

7 Aralık 2016 Çarşamba

Sual: Kocası deliren kadının boşanma hakkı var mıdır?

Cevab: Akıl hastalığı sebebiyle mahkemeden tefrik ister. Tedavisi mümkün değilse ve böyle olduğunu bilerek evlenmemişse mahkeme bunları ayırır.

7 Aralık 2016 Çarşamba

Sual: Hanefi mezhebinde hayz görme halinde olan bir hanıma talâk verilirse, iddet ne zaman başlar?

Cevab: Hayz hâlinde zevcesini boşamak haramdır; ama sahihtir. Zevcesini boşamak isteyen hayz görüp temizlendikten sonra hiç el sürmeden bir ric’î talâk ile boşamalıdır. İddet, Hanefî’de sonraki hayzdan başlar ve üçüncü hayz bitince sona erer. (Şâfiî’de, üç temizlik geçince iddet biter; içinde talâk verilen temizlik iddetten sayılır, üçüncü temizlik bitip hayz görmeye başlayınca iddet de biter.) Hayz içinde talâk verilmişse, bu hayz, iddet için sayılmaz.

7 Aralık 2016 Çarşamba

Sual: Şâfiî mezhebine göre, zifaftan sonra, eşlerden biri mürted olursa, sonra iddet içinde tevbe ederse, yeni nikâha lüzum var mıdır?

Cevab: Vardır. İrtidad ile nikâh bozulur.

29 Ocak 2017 Pazar

Sual: Dârülharbin veya dârülharbe gitmenin nikâha zararı var mıdır?

Cevab: Evet. Bir Müslüman erkek veya kadın, izinsiz dârülharbe giderse, mahkeme tefrike karar verir.

19 Mart 2017 Pazar

Sual: Bir kadın kocasından boşansa, 3 ay iddet beklese, 3 aydan sonra tekrar evlense, ikinci evliliğinin ilk 6 ayında bir çocuk dünyaya getirse, bu çocuğun nesebi kime bağlanır?

Cevab: 6 aydan sonra dünyaya gelmişse, yeni kocaya bağlanır. İddet içinde hayız görmüş olması lazım. Görmediyse, iddet olmamıştır. Zira kadının iddeti, boşandıktan sonra, üç defa hayız görüp temizlenmesidir. Böyle olunca zaten hamile değil demektir. Çünki hayız, hamile olmadığının alametidir.

12 Haziran 2017 Pazartesi

Sual: Zevcemle münakaşa ederken, ona talâk olmadığını anlatmak için, şöyle şöyle deseydim talâk olurdu diye anlatmak, nikâha zarar verir mi?

Cevab: Talâk için, erkeğin boşanma için kullanılan lafızları bilerek ve isteyerek (boşama niyetiyle) hanımına söylemesi lâzımdır. Hikâye etmesi, mesela ‘felanca zevcesine seni boşadım demiş’ diye anlatsa veya bir kitaptan bu ibareleri bu niyet olmaksızın okusa talâk vâki olmaz.

1 Ağustos 2017 Salı

Sual: Kocam, benim ikazlarıma rağmen, müstehcen film seyrediyor; yabancı hanımlarla görüşüp mesajlaşıyor. Bu beni çok üzdü. Kadınlık haysiyetim zedelendi. Bu sebeple ayrılmak isityorum. Ne yapmalıyım?

Cevab: Kocanızın hali, bir müslümana yakışan bir yaşantı değildir. Şimdi pek çok kimse bu hallerden muzdariptir. Ancak bir kadın kocasının halinden mesul değildir Onun işlediği günahları bir kere ikaz eder; ondan sonra susar. Günah işlemek boşanma sebebi değildir. Dua ve sabır ile başı kötü şeyler zamana bırakılırsa, Allah, şerleri hayra tebdil eder. Küçük günahlar, arkasında yapılan bir iyilik ile affolunur. Büyük günahlar tövbe ile affolunur. Gençlikte bazı hatalar olabilir. Kalem gibi insan bulamazsınız. Erkekler, öğretmen gibi kadınlardan hoşlanmaz; kadın, kocasını öğretmenlik yapmaya kalkışırsa, kocası inatlaşır. Namaz kılan itikadı düzgün bir koca bu zamanda bulunmaz nimettir. En kötü koca, dindar bir hanım için bu zamanda kocasızlıktan daha iyidir.

14 Ağustos 2017 Pazartesi

Sual: Zevcimle ayrılmayı düşünüyoruz. İkimiz de aynı evde bulunmak istemiyoruz. İddeti aynı evde kalmayarak geçirmenin çıkar bir yolu var mıdır? İddet müddetinde nafakayı kocamın vermesi ve bu zamanı babamın evinde geçirmem mümkün müdür?

Cevab: Evlilik sona erince, kadın, kocasının evinde üç hayız müddeti (hayız görmüyorsa 3 ay) iddet bekler. Bu iddeti kocasının evinde beklemek, hem kadının hakkıdır; hem erkeğin hakkıdır. Ancak erkek eğer razı olursa, kadın başka bir yerde de iddet bekleyebilir. Kocasının evinde iddet beklemek istemeyen kadın nafakaya hak kazanamaz. Ancak koca dilerse nafaka verebilir.

14 Ağustos 2017 Pazartesi

Sual: Bir hanımla beyi konuşurken, hanımı, “millet gibi su gibi para harcasam, ne yaparsın” dese, beyi de “seni kapının önüne koyarım” dese, kadın da çok para harcasa, boşama olur mu?

Cevab: Hayır. Bu vaaddir. Hüküm ifade etmez.

2 Eylül 2017 Cumartesi

Sual: Bir erkek, hanımına, “pislik, b.. , şerefsiz; benden sana artık koca olmaz, git anan baban sana başkasını bulsun, istemiyorum artık seni” dese, talâk olur mu?

Cevab: Erkek bu sözleri boşamak niyetiyle söylemiş ise bir talâk-ı bâin olur. Yeniden nikâh yapmadan bir araya gelemezler. Bu niyetin olup olmadığı erkeğe sorulur.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Talâk suresi 4. âyette “henüz âdet görmeyenlerin ıddeti” ifadesini delil getirerek, “İslâm''da ergenlik çağından önce çocukla evlenmek (zifaf) caizdir” iddiasında bulunanlar ve bunu tenkit edenler oluyor. Ne denebilir?

Cevab: Iddet ile zifafın alakası yoktur. Zifaf olmasa da mesela ölümde ıddet vardır.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Eşine sen benim ablamsın diyerek latife yapan bir kimse, boşamayı kast etmedi ise talâk vâki olur mu?

Cevab: Bâin talâkta erkeğin niyeti mühimdir. Niyet yoksa, talâk olmaz.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Bir mecliste verilen üç talâk bir talâk mı sayılır?

Cevab: Bir mecliste verilen üç talâk üç ayrı talâk sayılır. Tarafların hemen ayrılmaları icab eder. Bir daha evlenemezler. Ancak kadın bir başkasıyla evlenip, bu evlilik ölüm veya talâk ile biterse, iddet bekleyip isterse eski kocasıyla yeni bir nikâh kıyabilir. Asırlarca böyle bilinmiş ve tatbik olunmuştur. İbni Teymiyye’den başka kimse, bir mecliste verilen üç talâkın bir talâk olacağını söylememiştir. Bu sözü, icmaya aykırıdır. Müctehidler bir hususta icma ettikten sonra, buna muhalif ictihad sahih olmaz. İbn Abbas’ın rivayet ettiği “Peygamber aleyhisselâm devrinde, Hazret-i Ebubekir’in devrinde ve Hazret-i Ömer’in hilâfetinin ilk iki senesinde üç talâk bir talâk sayılırdı” haberini (Müslim, Talak, 15; Ahmet bin Hanbel, Müsned, I, 314) ve yine İbn Abbas’ın rivayet ettiği, “Rükâne, karısını bir mecliste üç talâk ile boşamıştı ve bunun için çok üzülüyordu. Peygamber aleyhisselâm ona, “Onu nasıl boşadın?” diye sordu. Rükâne “Üç talâk ile boşadım” dedi. Rasulullah aleyhisselâm ona, “Tek mecliste mi?” dedi. O da “Evet” cevabını verdi. Bunun üzerine Rasulullah aleyhisselâm “O bir talâktır. İstersen ona dönebilirsin” buyurdu mealindeki hadisler (Ebû Dâvûd, Talâk 10; Tirmizî, Talâk 2; Ahmet bin Hanbel, Müsned, I, 265) buna delil değildir. Şeriatte hadis-i şeriflerle değil, bunlara istinad eden içtihatlarla amel edilir. İhtilaf mevzuu olan, bir mecliste üç talâk değil, talak-ı bet denilen “seni elbette boşadım” sözüyle talâktır. Resulullah aleyhisselâm Rügâne’ye böyle söylerken ya bunu kast etmiş; ya da üç talâkı teyiden söylediğini anlamıştır. Ntekim erkek zevcesine bir veya farklı meclislerde birden fazla talâk söylerse, eğer, sonrakiler önceki beyanın teyidi veya haberi ise, bunlar talâk sayılmaz; bu halde tek talâk vardır. Bazıları ise neshe hüküm vermişlerdir. Zira Resulullah aleyhisselamın bir mecliste verilen üç talâkı üç talâk saydığını gösteren hadis-i şerifler de vardır.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Bir adam, zevcesinin evi terketmesinden korkarak, “Gidersen seni eve almam. Bu evde böyle kepazeliğe müsaade etmem” dese, kadın da dinlemeyip gitse, talâk olur mu?

Cevab: Talâka niyet edip söylemedikçe olmaz.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Dini nikahla evlendikten sonra zifaf gerçekleşmeden, hatta aynı evde 1 gece dahi geçirmemişken, köyünden eşyaları alıp gelmek için ayrılan erkek geri dönmezse, telefonlara dahi cevap vermiyorsa Kadın boşanmak için ne yapmalıdır?

Cevab: Adam bulunur; dönmesi ihtar edilir. Dönmezse, karısını boşaması ihtar edilir. Bunu da yapmazsa kadın 4 ay bekler. Ondan sonra salih bir müslüman tarafından boşanabilir. Maliki ve Hanbeli mezhebinde bu mümkündür.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Evli bir kimse zina etse nikahına halel gelir mi?

Cevab: Hayır.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Bir kimse, falan şahısla görüşmediğime ve bundan sonrada görüşmeyeceğime dair üç talakım üzerine yemin ederim dese, ne lazım gelir?

Cevab: Görüşür ise, zevcesi 3 talâkla boş düşer. Nikâhı ta’lik ile yemin aynı hükümdedir. Bu vaziyetten kurtulmak için, her defasında dememiş ise; zevcesini bir talâk ile boşar; iddeti bitince o işi işler, yani o kişiyle görüşür. Sonra tekrar nikâh yapılır. O işi tekrar yapınca artık nikâha zararı olmaz. Ama bir talâk hakkı gitmiş olur. Maziye dönük olan yemin lagvdir; boştur. Yalan ise de nikâha tesiri olmaz.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Zevcemle geçinemiyoruz. Bir defa iki kez üst üste ben seni boşadım, ben seni boşadım diye mesaj attım. Sonra tekrar birleştik. Sonra evi bırakıp gitti. Sonra mahkemede anlaşmalı boşandık. Geri dönmek mümkün müdür?

Cevab: Evvelce söylenen 2 talâk, 2 ayrı talâk niyetiyle verilmiş ise, 1 nikâh hakkı kalmıştır. Aynı talâkın teyidi ise talâk hakkı gitmiştir. Mahkeme boşanması, bu verilen talâkın teyidi ve tescili için ise, yeni bir talâk sayılmaz. Ayrı talâk niyeti ile dava açılmışsa, bu da 1 talâk sayılır.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Bir kimse zevcesine, bir daha ailem hakkında konuşursan biter, dese, o da konuşsa, ama bunu boşamak manasında söylemese; tehdid için söylese, talâk vâki oldu mu?

Cevab: Biter sözü, boşanmak demek değildir. Nikâh devam etmektedir. Böyle şeyler söylememelidir.

28 Aralık 2017 Perşembe

Sual: Kız kardeşim eşiyle münakaşa edip eve geldi. Daha sonra eniştem aradı; 2 defa telefonda: “Boş ol, boş ol” dedi. Üçüncü boş ol demeden telefonu kapattım. Şimdi ne lazımdır?

Cevab: Siz kapatsanız bile, o üçüncüyü dememiş ise, ric’î talâk vardır. Yapacak birşey yoktur. Koca, isterse, evliliği devam ettirebilir. İstemezse, kadın 3 ay iddet bekler. Sonra tamamen ayrılırlar. Bundan sonra tekrar bir araya gelmek isterlerse, yeni bir nikâh lazımdır. Üçüncüyü söylemişse, artık tamamen ayrılır ve bir daha evlenemezler. Eğer bu iki boş ol sözü, 2 ayrı boşama değilse, tek boşama sayılır. Değil ise 2 boşama hakkı gider.

28 Aralık 2017 Perşembe

Sual: Dini nikâh ve resmi nikah ile evlenmiş bir çift, sadece mahkeme vasıtasıyla boşansa, sonra tekrar evlenseler, tekrar dini nikah yapmalılar mı?

Cevab: Mahkeme vasıtasıyla boşanmada bazen şer’i boşanma olur bazen olmaz. Vaziyete göre yeniden nikâh lâzım gelir veya gelmez.

3 Ocak 2018 Çarşamba

Sual: Bir çift, mahkeme kararıyla boşansa, erkek dinen boşamaya yanaşmasa, hanım ne yapabilir?

Cevab: Erkek boşamadığı müddetçe mahkeme kararıyla boşanma olmaz. Ancak şeriatın kabul ettiği sebepler varsa kadı aralarını ayırabilir veya karı koca anlaşarak boşanabilirler. Kadı yoksa, tefrik şartları varsa, kadılık yapabilecek evsafı haiz biri, aralarını ayırır. Kadın talak iddeti bekler.

1 Şubat 2018 Perşembe

Sual: Hanım bana vermek üzere birtakım yiyecekler hazırlıyordu. İçine birşey koymaması manasında hazırladığı yiyeceği kastederek iki defa “Boş olsun” dedim. Bunun hükmü nedir?

Cevab: Boşanma ile alakalı hiçbir hükmü yoktur. Talâk olması için, bu iş için kullanılan söz ve ifadenin, zevceye hitaben ve kasten söylenmesi gerekir.

1 Şubat 2018 Perşembe

Sual: Zevcesine 3 defa boş ol diyen bir adam darülharbde yaşıyor ve bunun hükmünü bilmiyorsa, yine de zevcesi talak-ı bâin ile boş düşer mi?

Cevab: Darülharbde olmak, öğrenememek günahını mazur gösterir; ama işlerin sıhhatine tesir etmez. Zaruriyattan olan şeyleri öğrenmek lazımdır; evlenen kişi, evlilik ahkâmını öğrenmek mecburiyetindedir. Öğrenmemek mazeret değildir. Öğrenememişse, günahtan belki kurtulur; ama nikâhı gider. Zira zevcesine ciddi olarak veya şakayla boş ol diyen, karısından dinen ayrılmış olur. Bunu 3 kere bunu söylemişse, tamamen ayrılırlar ve bir daha evlenemezler.

1 Şubat 2018 Perşembe

Sual: Hanefi mezhebinde olan evlilerin, mahkeme tarafından Şâfiî mezhebine göre boşanabilmesi için, nikâhlarının Şâfiî mezhebine göre olması gerekir mi?

Cevab: Mahkeme tarafların hangi mezhebe göre evlendiğine bakmaz. Kadı'nın mezhebine göre hüküm verir. Zira kadı'nın hükmü hilafı ortadan kaldırır. Taraflar hangi mezhebe göre evlenmiş olursa olsun, kadı tefrika karar verince ayrılırlar, bir bâin talâk meydana gelir.

1 Şubat 2018 Perşembe

Sual: Koca, karısına “Bu yaptığın hareket benim için boşanma sebebidir!” derse ve karısı o işi yine yapsa ne lazım gelir?

Cevab: Talâk değildir. Koca fikrini söylemiştir.

Sual: 3 yıllık evli olan bir hanım, beyinin ağız kokusundan ve kısmî iktidarsızlığından şikâyetçi ise ve beyi de onu istemiyor, ama iyi davranıyorsa, bu kadın boşanabilir mi?

Cevab: Kocada beraber yaşamayı zorlaştıran daimî bir hastalık varsa, şeriatta kadın, kadıya gidip nikâhın feshini isteyebilir. Bu halde de erkek kadını boşarsa bir vebal yoktur. Ancak erkek razı olmazsa bugünki mahkemelerin boşaması bir şey ifade etmez. Hakem ile boşanabilir.

Sual: Karısının aldattığından şüphelenen bir müslüman nasıl hareket eder? Emin olursa öldürmesi caiz olur mu?

Cevab: Şüpheye itibar edilmez. Eğer kati ise ayrılır; öldürmesi caiz değildir. İşittiğiniz hadis-i şerifteki hâlin tatbiki için, dârülislâmda ikisini zina halinde yakalaması, ikaz ettiği halde vazgeçmemeleri ve iki şahidin hazır bulunması lazımdır.

Sual: Nikâh yapıp, düğün olmadan kadın vazgeçse, erkek bir şahidin huzurunda 3 defa “boş ol” dese, sonra tekrar dönmek mümkün müdür?

Cevab: Boş ol kelimesini üç ayrı defa söylemişse, tekrar nikâh yapabilirler. Zira, birinci söz ile bâin talâk olur; 2 ve 3’ncüsü boş sözdür. Ama bir defada söylemişse, yani üç defa boş ol demişse, tekrar dönemezler.

Sual: Kocası evlendiğinden beri kendisini aldatan; ancak ailesinin de hakkını yerine getiren iki çocuklu bir hanımın boşanma vaziyeti nedir?

Cevab: Zina bir günahtır; ama Koca, zevcesinin ve çocuklarının hakkının hukukunu yerine getiriyorsa, tek başına şer’î hukukta boşanma sebebi değildir. Tevbe etmesi için dua etmelidir. İnşallah pişman olur. Evliliği yıkmak kolaydır; fakat ondan sonrası kolay değildir. Kadın için de, çocuklar için de sıkıntılı olur. Sabretmelidir. Buna rağmen evlilik sürdürülemez gibi gözüküyorsa, o zaman anlaşarak boşanmak tercih edilir.

26 Temmuz 2018 Perşembe

Sual: Bir adam münakaşa esnasında, ben herşeyden vazgeçtim dese, boşama niyeti olmasa, nikâha zararı olur mu?

Cevab: Olmaz.

26 Temmuz 2018 Perşembe

Sual: Bir kadın, kocasından anlaşarak mahkemece boşansa; ancak kocası ben seni şer’î olarak boşamam dese, iki seneden beri ayrı olsalar, bunların vaziyeti nedir?

Cevab: Kadın mahkemede dava açıp, mahkeme boşanmaya karar verse, bu, şer’î boşanma hâsıl etmez; kocasının ayrıca şer’î olarak boşaması lâzımdır. Ancak davayı koca açmışsa veya davayı kabul etmişse veya anlaşarak boşanmışlarsa, şer’en de boşanmış olurlar.

28 Ocak 2019 Pazartesi

Sual: Çocuk sahibi olamayan hanımını boşamak mübah mıdır?

Cevab: Evlilikten maksat çocuk sahibi olmaktır. Mubahtır.

22 Şubat 2019 Cuma

Sual: Bir erkek zevcesiyle münakaşa ederken bitti derse, talâk sayılır mı?

Cevab: Talâk müzâkeresi yaparken, yani boşanma tartışılırken, erkek boşanma niyetiyle bitti derse, bir bâin talâk olur.

22 Şubat 2019 Cuma

Sual: Boşanan kadın evden hangi şartlarda çıkar?

Cevab: Boşanmış kadın iddeti içinde mecbur kalmadıkça gece ve gündüz evden çıkmaz. Yangın, zelzele, hastalık müstesnadır. Ölüm iddeti bekleyen kadın ise, gündüz çıkabilir; gece mecbur olmadıkça çıkmaz.

9 Mart 2019 Cumartesi

Sual: Ders anlatan bir müderris şöyle misal verse “Mesela ben hanımıma dersem ki hanımım boş olsun”, bu ifade ile talak vaki olur mu?

Cevab: Bir talâkı hikâye etmek talak sayılmaz.

19 Mart 2019 Salı

Sual: Erkek, zevcesine “bir ömür bana katlanmak zorunda değilsin" diye mesaj gönderse boşanma olur mu?

Cevab: Hayır.

31 Mart 2019 Pazar

Sual: Bir kadın nişanlı iken, babasından habersiz nişanlısı ile nikâhlansa, defalarca sahih halvet olsa, ama zifaf olmasa, sonra ayrılsalar, kız, 3. âdeti bitmeden evlense, muteber midir?

Cevab: 3. defa hayız görüp temizlendikten sonra başkasıyla evlenebilir. Eğer böyle olmadıysa, ikinci nikâh fâsiddir. Tevbe edip nikâh tazelemeleri gerekir.

14 Nisan 2019 Pazar

Sual: Nişanlımla dinî nikâhımız vardı. Talâk hakkını bana verdi. Bir müddet sonra anlaşamadık ayrıldık. Başkasıyla evlendim. İlk nikâhımın bitip bitmediğinden şüphe ediyorum. Ne dersiniz?

Cevab: Kadına ‘Kendini boşa’ diye talâk hakkı verilmişse, o mecliste kullanması lazımdır; başka bir mevzu konuştuktan sonra veya o meclisten ayrılınca hak düşer. Ama ‘Dilediğin zaman kendini boşa’ denmişse, her dilediği zaman bu hakkını kullanabilir. Önceki nikâhın devam ettiği anlaşılıyor. Kendisiyle konuşup, talâk vermesini temin etmelidir. Sonra iddet bekleyip, şimdiki kocanızla yeniden nikâh kıyarsınız. Bu takdirde çocuğunuz da gayrı meşru olmaktan çıkar; sahih nesebli hâle gelir. Nişanlı iken nikâh kıymanın mahzurlarını buradan anlamalıdır.

14 Nisan 2019 Pazar

Sual: Zevceye iki talakla boşsun dense, bu talak ric’î talak mı olur; yoksa iki talak şiddetlendirici ve çokluk bildiren bir hal meydana getirdiği için talak-ı bâin mi olur ?

Cevab: İki ric’î talâk olur. Şiddetten kasıt, seni şiddetli talak ile boşadım, fahiş talak ile boşadım, seni dağ gibi talak ile boşadım ve saire derse talak-ı bâin olur.

19 Nisan 2019 Cuma

Sual: Kadın kocasına, kendimi boşayabilirim değil mi dese, erkek evet dese, bu kadın kendini boşayabilir mi?

Cevab: Hayır. Koca, kendini boşayabilirsin derse o mecliste, istediğin zaman kendini boşayabilirsin derse, her zaman boşayabilir.

19 Nisan 2019 Cuma

Sual: Bir koca kinayeli konuşup, bunu boşamak için söylemediğini söylese, sonra da boşamak için dedim dese, hüküm ne olur?

Cevab: İlk sözü muteberdir. Boşamak istese boşardı.

7 Mayıs 2019 Salı

Sual: Bir kadın eşine şalvar giy dese, o da git şalvarlıyla evlen dese, talâk olur mu?

Cevab: Talâk olmaz ise de kadın kocasını böyle emr-i maruf yapamaz. Üstelik şalvar giymek dinin emri değildir. Şer’î sınırları içinde kalmak üzere kadın ve erkek zamanın örfüne göre giyinmelidir. Bugün için bol pantolon ve ceket; kadın için manto ve başörtü İslâmî bir kıyafettir. Kocanıza karışmayınız, kendinize bakınız.

7 Mayıs 2019 Salı

Sual: Bir kimse zevcesini boşamadığı halde, annesine “Zevcemi boşadım” diye söylese talâk olur mu?

Cevab: Yalandan talâkı ikrar, yani “Karını boşadın mı? diyene, yalandan “Evet” demek talâk olmaz. Ama yalandan ikrar mahiyetinde olmayarak birine bu cümleyi söylemek talâk olur.

25 Mayıs 2019 Cumartesi

Sual: “Boşanmış bir kadını, hulle için başkasının alması tahrimen mekruhtur” sözünün manası nedir?

Cevab: Sırf bu niyetle nikâhlamak mekruhtur.

25 Mayıs 2019 Cumartesi

Sual: Nişanlı iken dinî nikâh yapılsa, halvet olduktan sonra, ama zifafa girmeden evvel erkek zevcesine üç defa boş ol dese, sonra pişman olup geri dönse, şimdi çocukları olsa ne lâzım gelir?

Cevab: Zifaf olmayınca, ilk boş ol sözüyle talâk olur, 2 ve 3. talak sahih olmaz. Tekrar evlenebilir. Ama zifaf olunca, kadın iddet beklemeye başlar. 2 ve 3. talâk da sahihtir. Tekrar evlenmesi için hülle lâzım gelir. Halvet her ne kadar mehrin mikdarını tayinde nazara alınırsa da, bazı âlimler bunu iddet ve hülle için kâfi görmez.

30 Mayıs 2019 Perşembe

Sual: Bir kadın kendi babasına șehvetle dokunsa, kadının kocasıyla nikâhı gider mi?

Cevab: Olacak bir şey değil ama, teorik olarak bir kadın, babasına şehvetle dokunursa, hürmet-i musahare olacağı için, anne ve babasının nikâhı bozulur.

8 Haziran 2019 Cumartesi

Sual: 3 talâkla boşanan çiftler yeniden evlenirse had cezası verilir mi?

Cevab: Şüphe olduğu için zina haddi yoktur. Ta’zir verilir. Hemen ayrılıp tövbe ederler.

15 Haziran 2019 Cumartesi

Sual: Kadın boşanma hakkını eline sadece nikâh öncesi mi alabilir?

Cevab: Hayır. Nikâhtan sonra da kocasının rızasıyla alabilir.

1 Temmuz 2019 Pazartesi

Sual: Hanımını memlekete gönderen birisi, bu günlerde bekârım diye espri yapsa, bu sözde talâk tehlikesi var mıdır?

Cevab: Hayır. Hanımla beraber değilim demek istiyor. Talâkta mutlaka boşama niyeti vardır.

30 Temmuz 2019 Salı

Sual: “Şunu istemiyorsan söyle, seni hemen boşayım” dese talâk olur mu?

Cevab: Hayır, istikbale matuf vaad ve tekliftir. Boşarım, boşayacağım, boşayabilirim, boşayayım mı, boşanalım gibi sözler de hep böyledir.

30 Temmuz 2019 Salı

Sual: Gözdağı verip otoriteyi temin etmek için, erkeğin hanımına “Seni sevmiyorum, defol git, senden bıktım, yeter artık, bu evliliğe son verelim” gibi sözler söylemesi nikâha zarar verir mi?

Cevab: Vermez ise de, akıllı ve sâlih bir erkek böyle şeyler söylemez. Otorite böyle kurulmaz. Hanımını üzmek haramdır, ahmaklıktır.

7 Ağustos 2019 Çarşamba

Sual: Bir kimse zifafa girmediği nikâhlısına, “Ben seni boşadım, helalim değilsin, karım değilsin, bitmiştir” dese, sonra pişman olsa, ne lâzım gelir?

Cevab: Zifaf olmamış ise, halvet olsa bile, bâin talâktır. Yeni bir nikâhla tekrar alabilir. Bir talâk hakkı gider. Üç boşama sözü geçse bile, tek talâk sayılır. Hem teyiddir; hem de zifaf edilmiş hanım boşanınca, bâindir. Bâin talâkla boşanınca ikinci talâk muteber olmaz.

14 Eylül 2019 Cumartesi

Sual: Buluğa ermiş fakat hiç hayız görmeyen kadın boşanacak olsa iddeti nasıldır?

Cevab: Buluğa ermek hayız görmek ile olur. Bir kadın hayız görerek buluğa erer. Buluga erdikten sonra hiç hayız görmezse Hanefî mezhebinde 55 yaşında, Mâlikî mezhebinde 9 ay sonra iddeti biter. Bu çok uzun olduğu için Hanefi alimleri Maliki'ye göre fetva vermişler

14 Eylül 2019 Cumartesi

Sual: Bir kadın intihar edecek olursa, yine de mehre hak kazanır mı?

Cevab: Kadının mirasçıları, kocadan mehri talep edebilir. İntihar mehre mani olmadığı gibi, kadının kendi kusuruyla boşanma olsa bile, kadın mehre hak kazanır.

14 Eylül 2019 Cumartesi

Sual: Hanefî karı-koca, boşanma tehlikesine düşmemek için, talâk hususunda başka bir mezhebe uyacaklarına dair anlaşsa, kendi mezheplerinde nikâhı bozmayan, ancak bu mezhebde bozan bir hal ile karşılaşsa ne lazım gelir?

Cevab: Böyle bir anlaşmanın hükmü yoktur. Nikâh hangi mezhebe göre kıyılmışsa, talâk da o mezhebe göre hüküm ifade eder.

14 Eylül 2019 Cumartesi

Sual: Ayrıldığım hanımın küçük kızımı mahkeme kararı olmasına rağmen göstermiyor. Bunun dindeki yeri nedir?

Cevab: Ayrılmalarda küçük çocuk, evlenmemişse ve babanın bulunduğu şehirde yaşıyorsa annede kalır. Annenin çocukla aynı dinden olması da lazımdır. Baba nafakayı verir. Dilediği zaman çocuğu görür. Oğlan 7, kız 9 yaşında babaya verilir. Bu sefer anne dilediği zaman görür. Bunun hilâfına hareket etmek günahtır. Dinini bilen insan kanuna uyar, suç işlemez; dine uyar, günah işlemez. Kanun böyle deyip dinin emrini ötelemenin imana zararı vardır.

14 Eylül 2019 Cumartesi

Sual: Kazaen ve diyaneten talak ne demektir?

Cevab: Mahkeme kişinin niyetini bilemeyeceği için zahiren talak hükmü verir. Buna kazaen talak denir. Mesela bir kimse karısına yanlışlıkla boşsun dese, kazaen talak vardır. Diyanetten yoktur. Bir erkek karısını boşarsa, fakat şahit olmasa, sonra da inkâr etse, kazaen evlilik devam eder. Diyaneten bozulur. Biri kadıya, diğeri müftüye göredir. Osmanlı Hukuku kitabıma bakınız

8 Ekim 2019 Salı

Sual: Bir bâin talaktan sonra iddet bitince, adamın hemen dönmesi mi gerekir? Hemen dönmezse bir talâk daha mı vaki olur? Mesela iddet bitiminden 1 ay yahut 3 ay sonra dönse de olur mu? Beis var mı?

Cevab: Bâin talâk ile evlilik biter. Erkek tekrar geri dönmek isterse, iddet içinde veya dışında yeni bir nikâh lazımdır. Ric’î talakta erkek iddet içinde yeni bir nikâha ihtiyaç duymadan geri dönebilir. İddet bitince, ric’î talâk, bâin talâka dönüşür ve yeni bir nikâh icap eder.

8 Ekim 2019 Salı

Sual: Bir kimse, zifafa girmediği ama halvet olduğu zevcesine talâk verse, bundan dönebilir mi?

Cevab: Zifaf olunmamış, ama halvet olmuş yani bir yerde zevciyle baş başa kalmış kadın boşandığı zaman iddet bekler ama, buna verilen talâk ric’î değil bâindir. Talâk beyanını açık da söylese kinayeli de söylese böyledir. Erkek geri dönemez. Yeni bir nikâh yapılması lazımdır.

12 Ekim 2019 Cumartesi

Sual: Erkek karısına farklı odalarda iken boşadığını söylese, kadın duysa, ama adam inkâr etse, şâhid de olmasa ne lazım gelir?

Cevab: Yapacak birşey yoktur. Erkeğin sözüne itibar edilir. Adam ya söylememiştir ya da inkâr sözüyle talâkından vaz geçmiştir. Evliliğe devam edilir.

26 Ekim 2019 Cumartesi

Sual: Karısına git diyen adam, yıllar sonra ben sana git derken talak kastettim dese ne lazım gelir?

Cevab: Boşamış demektir. Eğer 2. sözü şakadan söylemiş ise, boşamış olmaz.

22 Kasım 2019 Cuma

Sual: Bir kadına hamile iken talak vermek caiz midir?

Cevab: Sünnete uygun olarak boşanmak için kadının istibra edilmesi, yani bir defa hayız görmesi ve ondan sonra el sürmeden boşanması lazımdır. Hamile kadına talak vermek caizdir. Hayızdan kesilmiş veya hamile kadını istibra etmeden (cimadan sonra) boşamak caizdir. Zira bid’î talak, yani cimadan sonra boşamak hakkındaki kerahat, hamilelik tevehhümünden (beklentisinden) ileri gelir. Bunda ise böyle bir tevehhüm yoktur. (Reddü’l-Muhtar)

11 Aralık 2019 Çarşamba

Sual: Erkek zevcesine o vakit boşamadığı hâlde ben seni 3 yıl önce boşadım dese ne lazım gelir?

Cevab: Talakı yalandan ikrar olur; şimdi boşama niyeti yoksa, talak sayılmaz.

14 Aralık 2019 Cumartesi

Sual: Bir erkek zevcesini üç talakla boşasa, sonra da evi terk etse, kadın başkasıyla evlenebilir mi?

Cevab: Erkek ikrar etmiş veya iki şahit işitmişse, evlenebilir. Değilse, kadının boşanmış olduğu ve iddetini de bitirdiğine dair beyanı kâfidir.

15 Şubat 2020 Cumartesi

Sual: Elfaz-ı küfr sebebiyle imanı giden bir kimsenin nikâhı bozulur mu?

Cevab: Elfâz-ı küfr ile insanların küfrüne hükmedilmez, binaen aleyh nikâhı bozulmaz. Zevcesinden vekâlet alıp, nikâh tazelemesi iyi olur. İki taraftan biri mürted olunca, nikâh bozulur. Yeni bir nikâh lazımdır. Şâfiî’de, iddet içinde Tevbe ederse, nikâh geri gelir.

22 Şubat 2020 Cumartesi

Sual: Eşimin annesi beni istemiyor. Bir akşam eşime o kadını boşa diye tutturmuş. Eşim beni boşamadı, ama annesine bunu kast ederek merak etme boşadım, demiş. Bununla nikâh gider mi?

Cevab: Olmayan bir talâkı yalan hikâye etmiştir. Niyet yoksa talak olmaz.

2 Mart 2020 Pazartesi

Sual: Evli olduğu halde birisine evli değilim diye yalan söyleyenin vaziyeti nedir?

Cevab: Yalancıdır. Talâk niyeti yoksa, talâk olmaz.

13 Mart 2020 Cuma

Sual: Bir Hanefi, boşama kastıyla kinayeli lafızlardan birini eşine sarfetse, ancak sonra barışıp ric’î talak gibi evliliğini devam ettirse, bu beraberlik zina ve doğan çocuklar da veled-i zina hükmünde midir?

Cevab: Evet. Tekrar nikâh kıyması icab eder. Bu takdirde çocuklar meşru hâle gelir.

16 Nisan 2020 Perşembe

Sual: Süt Kardeşler filminde damat karısını talak-ı selâseyle boşayıp sonra da saf birine danışıklı hülle yaptırıp sonra tekrar evleniyor. Bu doğru mudur?

Cevab: Bir film için bu kadar düşünmeye değmez. Talâk-ı selâse, ayni üç talak ile boşanan kadın, bir başkasıyla evlenip zifafa girip bu evlilik ölüm veya boşamayla sona erip iddeti tamamlanmadıkça önceki kocasıyla tekrar nikâhlanamaz. Bu, kadını kötü niyetli kocadan korumak maksadıyla ayet-i kerime ile emredilmiştir. Buna hülle denir ki helal kılma demektir. Ciddi bir iştir. Hulleci diye bir esnaf yoktur. Ancak bu iş için müracaat edilen emin kişilere hülleci denmiştir. Nikâh sırasında boşaması şart edilirse caiz olmaz, hülle meydana gelmez. Hülleci isterse boşamayabilir. Kadın da isterse eski kocasıyla evlenmeyebilir. Yeni devirde propaganda çerçevesinde roman ve filmler vasıtasıyla şerî hukukun hükümleri istihfaf ve istihkar edilmiştir.

17 Mayıs 2020 Pazar

Sual: 4 sene önce isteğim dışında telefonda eşimin amcasına 3 kere boşuyorum dedim. Kızın babası ve abisi de şahit oldu. Kızla bu mevzuda da hiç konuşmadık ama ayrılacağımızı biliyordu. 4 senedir bir gün olsun aklımdan eşim çıkmadı. Nikâhımız devam ediyor mu?

Cevab: Nikâh sona ermiş. Talâk verilmiş. İsteğe değil söze bakılır. Yeni nikâh ile evlenilebilir.

24 Mayıs 2020 Pazar

Sual: Koca karısına seni boşadım demediyse, kadın da boşadım dedin yalan söylüyorsun diye konuşsa, adam da yalan söylemiyorum boşamadım diyeceğine boşadım dese talak vaki olur mu?

Cevab: Olmaz. Niyetsiz ve hata ile talak diyaneten vaki olmaz

30 Mayıs 2020 Cumartesi

Sual: Bir kimse, kendisine boşanması için baskı yapan annesine, yalan olarak biz boşanma kararı aldık dese, boşanma olur mu?

Cevab: Böyle boşanma olmaz.

30 Mayıs 2020 Cumartesi

Sual: Bir kimse zevcesinden ayrılsa, mehr-i müsemmayı verdikten sonra, kadının bir hakkı var mıdır?

Cevab: İddet müddetince nafaka verir. Hanefî’de baştan aşağı muta, yani başörtü, elbise vermek müstehab, Şâfiî’de farzdır

5 Haziran 2020 Cuma

Sual: Bir erkek zevcesini hayızlı iken boşasa, muteber olur mu?

Cevab: Bir nikâh gider. Muayyen günlerinde kadını boşamak mekruhtur; fakat sahihtir.

13 Haziran 2020 Cumartesi

Sual: Bir münakaşa esnasında zevcesi babasının evine gitmek istiyorum deyince “istiyorsan gidebilirsin” dese ve başka bir zaman da zevcesine “herkes kendi yoluna gitsin” dese talak olur mu? Talak ise camide okuduğu veya whatsaptan arkadaş grubuna yazdığı tecdid-i nikâh duası nikâhı yeniler mi?

Cevab: Boşama niyetiyle söylenmiş ise bâin talaktır. Yeni nikâh kılmalı veya zevceden vekâlet alıp nikâh tazeleyebilir.

21 Temmuz 2020 Salı

Sual: Bir kimse, talak vermediği zevcesi hakkında kayınpederine ben kızını çoktan boşadım dese, ne lazım gelir?

Cevab: Talâkı yalandan hikâye etmek, talâk olmaz.

20 Ağustos 2020 Perşembe

Sual: Bir erkekle hanım kavga ettiğinde hanım boşanıyoruz bitti bu iş dese, erkek tamam dese boşanma olur mu?

Cevab: Hayır. Bu fikir beyanından ibarettir. Erkek seni boşadım demedikçe nikâh bitmez.

20 Ağustos 2020 Perşembe

Sual: Erkeğin tenasül uzvunun ebadının kadın tarafından yetersiz görülmesi meşru bir boşanma sebebi midir?

Cevab: Bir defa cima yapılmış ise kadının boşanma hakkı yoktur.

21 Ağustos 2020 Cuma

Sual: Bekâr bir erkek, ileride gayrı müslim bir kadınla evlenirsem nikâhım boş olsun dese ve ileride böyle biriyle evlense ne olur?

Cevab: Kadın belli değildir. Talâk vaki olmaz. Kadın belli bir kadın ise, devir talâkı ihtilaflı olmakla beraber sahihtir.

8 Eylül 2020 Salı

Sual: Konuşurken “İnsanların hayatı, boşanınca daha iyi oluyor” demek nikâhına zarar verir mi?

Cevab: Hayır.

29 Eylül 2020 Salı

Sual: Bir kimse zevcesini boşayıp, hemen ardından talakı inkâr edebilir mi?

Cevab: Kimse duymasa da talak vâki olur. Sonradan inkâr etmesi ric’at sayılır. Yani önceki nikâha dönmüş olur. Ama bir talak hakkını kaybeder.

12 Ekim 2020 Pazartesi

Sual: Zevcemle boşanıyoruz. Bu hadisede onun suçu benden fazladır. Yine de mehr alacağı var mıdır?

Cevab: Kadın tamamen suçlu olsa bile, ölüm veya zifaftan sonra boşanma olunca mehrin tamamını alır. Bu onun hakkıdır. Düğünde kendisine diye alınan hediye ve altınlar da onundur.

22 Ekim 2020 Perşembe

Sual: Koca zevcesini boşasa, fakat kadın kabul etmese ne lazım gelir?

Cevab: Koca boşamış ise iş biter. Derhal ayrılırlar. Aksi halde zina olur. Zevcenin kabul edip etmemesi bir şeyi değiştirmez.

22 Ekim 2020 Perşembe

Sual: Bir kimse zevcesine benden başka birine mahremini açtıysan seni boşadım dese, bu doğru ise, ne olur?

Cevab: Doğru ise, bir bâin talâk olur.

10 Kasım 2020 Salı

Sual: İmam nikâhlı zevcim hamile iken beni bırakıp benden habersiz yurt dışına gitti. Ne bana, ne de çocuğuma hiçbir vazifesini yerine getirmedi. Başka kadınlarla yaşadığını, hatta evlendiğini işittim. Beni de boşamıyor. Ne yapmalıdır?

Cevab: Kanunlara uyup resmi kayıt yaptırmamak bir hatadır. O boşamadıkça Hanefî’de nikâh düşmez. Araya aracı koyup boşamasını temin edebilirsiniz. Boşamazsa, ilim sahibi salih bir erkek Müslümana gidip vaziyetinizi iki adil şahitle ispat edersiniz. O da nafaka vermediği, terk ettiği, kötü muamelede bulunduğu için Mâlikî ve Şâfiî mezhebine göre hakem sıfatıyla nikâhı fesheder. İddet bekledikten sonra kadın serbesttir.

21 Kasım 2020 Cumartesi

Sual: Bekâr bir erkek “Bir kadınla evlenirsem nikâhım boş olsun” ya da “Evleneceğim tüm kadınlar boştur” dese ne lazım gelir?

Cevab: Bir erkek “Evleneceğim kadın boş olsun” derse evlendiği zaman kadın boş olur. Bir erkek “Evleneceğim her kadın boştur” derse evleneceği her kadın boş olur. Ama sonra bu kadını tekrar alabilir. Bir talak hakkı gitmiş olur. Buna talâk-ı devr denir.

25 Aralık 2020 Cuma

Sual: Bir kimse sarih sözle zevcesini bir defa boşasa, ama bâin talâka niyet etse, ya da iki veya üç demese, ama iki veya üç talâka niyet etse ne olur?

Cevab: Hangi lisanda olursa olsun, yalnız boşamakta kullanılan sözlere, sarih, açık söz denir. Zevcesine karşı, “Seni boşadım”, “Sen bana haramsın” gibi sarih söz söyleyince veya yazınca talâka niyet etmese bile, bir talâk olur. Birincisi ric’î, ikincisi bâin olur. İki, üç derse veya demeyip niyet ederse, İmam Ebu Hanife’ye göre iki veya üç talâk olur. İmameyn’e ve diğer üç imama göre tek talâk olur. Sarih söz söyleyip bâine niyet ederse, İmam Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre bâin olur; İmam Muhammed’e göre ric’î olur.

25 Aralık 2020 Cuma

Sual: Bir erkek zevcesine talak verdikten sonra takip edilecek usul nedir?

Cevab: Kadın kocasının evinde 3 ay iddet bekler. Nafakası kocasına aittir. Bu esnada kocasına açık görünebilir, süslenebilir. Bu zaman zarfında erkek talaktan geri dönebilir. Dönmezse, kadın iddetini bitirince tamamen ayrılırlar. Erkek kadının ödenmemiş mehrini öder. Kadın erkeğin evinden ayrılır. Koca kadını evde istemiyorsa veya zaruret varsa, nafakasını vermek şartıyla kadın başka yerde de iddet bekleyebilir.

21 Ocak 2021 Perşembe

Sual: Zevcemle sık sık münakaşa ederdik. Çoğu defa boşanmaya dair açık veya kinayeli sözleri boşanma niyetiyle söyledim; ama bununla boşanmanın gerçekleşeceğini bilmiyordum. Nasıl hareket etmeliyim?

Cevab: Ben talak olduğunu bilmiyorum demekle olmaz. Bilmemek özür değildir. Bir işe başlayan her müslüman, o işin şartlarını bilmek mecburiyetindedir. Namazın farzını bilmeden namaz olmaz. Mesela ben abdestsiz kılınmayacağını bilmiyordum dese bile, namazı tekrar kılmak lazımdır. Boşanma için kullanılan açık kelimeleri niyetsiz bile ve kapalı kinaye kelimeleri boşanma niyetiyle söyleyince evlilik biter. Üç defa söyleyince tamamen ayrılmaları gerekir. Boşanma ile Allah katında ayrılma, aynı şeydir.

21 Ocak 2021 Perşembe

Sual: Bir erkek, zevcesine fahişe dese talak olur mu?

Cevab: Hayır. Kazf olur.

16 Şubat 2021 Salı

Sual: Karım yok demek talak mıdır?

Cevab: Hayır. Ama talak niyeti ile söylerse bâin talak olur.

28 Şubat 2021 Pazar

Sual: Çocuk sahibi olmayan kadını boşamak caiz midir?

Cevab: Her zaman boşamak caizdir. Sebepsiz boşamak mekruhtur. Kadının mehrini ve iddet nafakasını vermek mecburiyetindedir. Mesele erkekte ise; anlaşarak ayrılabilirler.

28 Şubat 2021 Pazar

Sual: Bir kimseye zevcesini boşayıp boşamadığı sorulsa, o da yalan yere boşadığını söylese talak olur mu?

Cevab: Talakı yalandan ikrar talak sayılmaz. Sen karını boşamış mıydın diye sorulsa, evet dese veya boşamıştım dese talak olmaz. Ama böyle sorulmadan ben karımı boşadım dese niyeti olmasa da talak olur.

13 Mart 2021 Cumartesi

Sual: Ric’î talâkta, erkek zevcesine geri dönmek istese, kadının itiraz hakkı var mıdır?

Cevab: Ric’î talâkta evlilik devam etmektedir. Erkek talâk beyanını kadın kabul etmese de geri alabilir. bu yeni bir nikâh demek değildir. Bâin talâkta ise yeni bir nikâh lazımdır.

13 Mart 2021 Cumartesi

Sual: Bir erkek zevcesine dil alışkanlığı ile annem veya bacım dese, yahut bir kadın kocasına oğlum dese nikâh bozulur mu?

Cevab: Hayır.

29 Mart 2021 Pazartesi

Sual: Şafii mezhebinde koca talak kast etmediği halde kinaye sözle talak olur mu?

Cevab: Şafii mezhebinde de diğer mezhepler gibi kinayeli sözlerde talak kastı yoksa talak olmaz. Sonradan talak kast ettim demesinin hükmü yoktur.

29 Mart 2021 Pazartesi

Sual: Sarih talak lafızlarında diyaneten hüküm vermek için niyete bakılır mı?

Cevab: Hayır bakılmaz. Boşama niyeti olsun olmasın, zevcesine sarih lafızla boşama izafe edenin, zevcesi boş düşer. Yalnızca hataen yaparsa, diyanetten boş düşmez. Mesela eşyayı tutması için işin yok diyecekken, boşsun dese veya boşladım yerine hataen boşadım dese, diyaneten boşanma olmaz. Şimdi şer’î mahkeme (kadı) olmadığı için, kazaen boşanma da yoktur.

29 Mart 2021 Pazartesi

Sual: Bir kadın kocasının kendisini boşadığını söylese, koca bunu kabul etmese, kadın doğru söylediğini ispat için bir veya iki kadın şahit göstermesi kâfi midir?

Cevab: Şer’î düzende mahkemeye çıkıp adil iki erkek veya bir erkek iki kadın şahit ikame etseydi, mahkeme ayrılmalarına hükmederdi. Bugün şer’î mahkeme yoktur. Kocanın beyanına itibar edilir ve evlilik devam eder. Kadına günah olmaz.

3 Nisan 2021 Cumartesi

Sual: Birisi bir hocaya sual sorarken “Zevceme bir defa boş ol dedim, talak olur mu?” diye sorsa talak olur mu?

Cevab: Talakın hikâyesi talak sayılmaz.

3 Nisan 2021 Cumartesi

Sual: Bir kimse internetten arama motoruna karımı boşadım yazsa, zevcesini boşamış olur mu?

Cevab: Hayır.

22 Nisan 2021 Perşembe

Sual: İslam hukukunda kocanın karısıyla ne kadar uzun süre birlikte olmaması boşanmayı gerektirir?

Cevab: Boşanmayı gerektirmez.

22 Nisan 2021 Perşembe

Sual: Bir kimse zevcesinin gıyabında veya yüzüne karşı sözü ona izafe etmeden boşadım dese talak olur mu?

Cevab: Bir erkek karısının yüzüne karşı seni boşadım derse veya karısının gıyabında ben zevcemi boşadım derse boşanma olur. Ama durup dururken boşadım dese, eğer zevcesini boşamayı niyet etmemişse, boşanma olmaz. Çünki bir kitaptan da okumuş olabilir. Bir başkasının sözünü de nakletmiş olabilir.

22 Nisan 2021 Perşembe

Sual: Bir adam whatsapp üzerinden karısına, talak niyetiyle “Seni bıraktım” yazarsa, daha sonra henüz mesajı göndermeden vazgeçerek yazdığını silerse, talak vâki olur mu?

Cevab: Bir bâin talak olur.

30 Nisan 2021 Cuma

Sual: Eşim ile bir ara boşanma raddesine geldik ve zevceme “başkasıyla evlen” ya da “başkasıyla evlenirsin” dedim. Talak sayılır mı?

Cevab: Boşama niyetiyle söylenmemişse, talâk olmaz. Boşama niyetiyle söylenlişse bir bâin talaktır.

30 Nisan 2021 Cuma

Sual: Kadın, şayet kocasını zina halinde görse ne olur?

Cevab: Lian, çocuğun reddi için getirilmiş bir müessesedir. Kadın lian isteyemez. Karısının zina ettiğini bilen ama ispat edemeyen erkek, şer’î mahkemeye müracaat eder. Karşılıklı olarak 4 defa lanetleşirler. Erkek zevcem zina etti, çocuk benden değil, yalan söylüyorsam Allah'ın laneti üzerime olsun der. Kadın da ben zina etmedim, yalan söylüyorsam Allah'ın laneti üzerime olsun der. Sonra taraflar ayrılırlar. Çocuğun nesebi adamdan düşer. Bu da çocuk doğduktan sonra 40 gün içinde yapılabilir. Erkek zina etmişse, bu ceza hukukunun mevzuudur. Boşanma sebebi değildir. Kadın zina etmişse, erkek boşayabilir.

30 Nisan 2021 Cuma

Sual: Erkek zevcesine talak hakkı verince kendi hakkından vazgeçmiş olur mu?

Cevab: Hayır. Erkeğin talak adedi azalmaz.

31 Mayıs 2021 Pazartesi

Sual: Bir kimse talak niyeti olmadan zevcesine serbestsin dese talak vaki olur mu?

Cevab: Hayır.

31 Mayıs 2021 Pazartesi

Sual: Sarhoşun talakı muteber midir?

Cevab: Kasten sarhoş olan kimsenin yaptığı her akit, muamele ve talakı muteberdir.

13 Haziran 2021 Pazar

Sual: 2 talak hakkını kullanan asabi bir kimse, kullanmaktan korktuğu son hakkını bir şarta bağlayabilir veya birisine havale edebilir mi?

Cevab: Hayır. Asabi olmak iyi değildir. İnsan kendini kontrol etmelidir. Aklı başında bir erkek talak lafını ağzına almak şöyle dursun; aklına bile getirmez. Yapmayan da neticelerine katlanır.

5 Temmuz 2021 Pazartesi

Sual: Bir formda medeni hâli için evli olduğu halde bekâr şıkkını işaretlemek talak olur mu?

Cevab: Hayır. Talakı yalandan ikrar talak sayılmaz.

5 Temmuz 2021 Pazartesi

Sual: Kendisine talak hakkı verilen zevce, bunu birkaç defa kullanabilir mi?

Cevab: Nasıl tevfiz-i talak yapıldığına göre değişir. Tek talak hakkı verilmişse, tek talak hakkı vardır. Kadın birden fazla talak kullanmışsa bunların hiç biri talak olmaz. Birden fazla talak hakkı vermişse bir fazla kullanabilir. Talakın ric’î veya bâin olması da, verilirken kullanılan lafızlara göredir. “Kendini boşayabilirsin demişse, ric’î; “Nefsin elindedir gibi söylemişse, bâin talakla boşanabilir. Bir mecliste konuşulmuşsa, boşanma hakkı o meclisle kayıtlıdır; meclis dağılınca artık kullanılamaz. “Kendini her ne zaman istersen boşayabilirsin” demişse, kadın dilediği zaman kendini boşar. Talak hakkını kadına vermekle, erkeğin hakkı ortadan kalkmaz; ama kadın bu hakkı kullanınca, talak sayısı azalır. Erkek verdiğinden vazgeçemez; kadın da reddedemez; geri veremez.

5 Temmuz 2021 Pazartesi

Sual: Hapse girecek birisi, zevcesine, kendini kurtar, başkasıyla evlen dese, talak olur mu?

Cevab: Talak niyetiyle söylemişse, bir bain talak olur.

5 Temmuz 2021 Pazartesi

Sual: “Allahım ya zevcemi ıslah et, ya bizi ayır” diye dua etmek talak olur mu?

Cevab: Hayır.

8 Temmuz 2021 Perşembe

Sual: Evli bir erkek istediği bir şeyi alamayınca bana her şey haram dese, nikâhına zarar gelir mi?

Cevab: Hayır.

20 Temmuz 2021 Salı

Sual: Ehl-i kitap bir kadın ile felanca tarihe kadar müslüman olmadığı takdirde boşanmak şartı ile evlenilebilir mi?

Cevab: Evet. Ancak o tarihe kadar müslüman olmazsa bu kadın boşanılmış olmaz. Çünki şart lağvdır, boştur. Müslüman olmazsa boşamak erkeğin elindedir.

5 Ağustos 2021 Perşembe

Sual: Bir adam eşine bir daha sigara içersem 3 talak ile boşsun diye mesaj atsa, niyeti boşamak olmasa, ne lazım gelir?

Cevab: Bir sigara içerse, üç talak ile boş düşer.

14 Eylül 2021 Salı

Sual: Zevcem bana şunu yapsaydı onu boşardım diyen adamın zevcesi karısı o işi yapsa talak olur mu?

Cevab: Hayır. Vaaddir. Şu işi yaparsa zevcem boştur derse, talak olur.

14 Eylül 2021 Salı

Sual: Bir kadın kendisine kocası tarafından tefviz edilmiş talak hakkını iade edebilir mi?

Cevab: Hayır. Ama bir meclise ait tefviz o mecliste kadın kabul etmezse hüküm ifade etmez.

17 Ekim 2021 Pazar

Sual: Bir kadın kendisini boşayabilir mi?

Cevab: Koca, dilediği zaman zevcesini boşayabildiği gibi, kadın da kendisini boşayabilir. Bunun için evlenirken veya evlendikten sonra talâk salâhiyetini eline almış olması gerekir. Buna temlik veya tefviz-i talâk denir. Koca, temliki kabul ettikten sonra rücu edemez. Kadın, evlenirken dilediği zaman kendisini boşamak şartıyla evlenebilir. Bu takdirde dilediği zaman kendisini boşayabilir. Veya daha sonra koca kendisine boşama salâhiyeti verebilir ve bundan geri dönemez. Bu ikincisi, meclis ile mukayyettir. Yani kadın o mecliste kendisini boşayabilir. Meclis değişince, talak hakkı kalmaz. Kadın kendisini boşadığı zaman, erkeğin bu talakı geri alma hakkı yoktur. Ancak Şâfiî mezhebinde erkek tefvizden geri dönebilir. Kadın kendisini boşadığı zaman, ödenmemiş mehr alacağını ve iddet nafakasını alma hakkı bakidir. Bu talakın bâin veya ric’î olması; hak tanınırken kullanılan kelime ve niyetten anlaşılır.

17 Ekim 2021 Pazar

Sual: Zevcesini kaç talakla boşadığında şüphe eden ne yapar?

Cevab: Zevcesini kaç talakla boşadığında şüphe eden, bir tarafa karar veremiyorsa, en aza bina eder (ahzu ekalle ma kıyl). İmam Ebu Yusuf'a göre ağır olan ile amel eder (ahzu ehvat). Alimler İmam Ebu Yusuf kavli ile amel etmiştir. (İbn Abidin)

17 Ekim 2021 Pazar

Sual: Anlaşmalı boşanmada kaç talak gider?

Cevab: Bir talâk hakkı gider.

28 Ekim 2021 Perşembe

Sual: İddet bitince ne olur?

Cevab: Ric’î talâk, bâin talâka döner. Erkek ve kadın kati olarak ayrılır. Tekrar evlenmek isterlerse, yeni bir nikâh lazımdır.

28 Ekim 2021 Perşembe

Sual: Avukata bir kadın boşanmak için gelse, bu kadını eşinin şer’en boşayıp boşamadığını sormak lazım gelir mi?

Cevab: Gelmez. Şer’en boşamış ve kadın bunun tescili için dava açmış olabilir. Boşamadığını iyi biliyorsa ve kadın müslüman ise avukat bu davayı almaz.

28 Kasım 2021 Pazar

Sual: Erkek karısına, ben seni boşamam, boşanmak istersen mahkemeye gidebilirsin, dese, ona talak salahiyeti vermiş olur mu?

Cevab: Hayır. Olmaz.

8 Aralık 2021 Çarşamba

Sual: Bir erkek zevcesine boşama için kullanılan bir kelimeyi söylese, ama bunun boşanma manasına geldiğini bilmese talak olur mu?

Cevab: Ni’met-i İslâm’da diyor ki: “Zevcesine arapça enti tâlik (sen boşsun) deyip de bu sözün talâk için olduğunu bilen, fakat manasını bilmeyen kimsenin zevcesi boş olur.” Şu halde, manasını bilmeden, kast ve arzu etmeden söyleyince, kazaen talak olur; ama diyaneten talâk vâki olmaz.

10 Aralık 2021 Cuma

Sual: Kayınpederine “içki içersem kızını boşayacağıma söz veriyorum” dese, sonra içki içse, karısını boşaması lazım gelir mi?

Cevab: Hayır. Talak olmaz. Boşaması da lazım gelmez.

22 Aralık 2021 Çarşamba

Sual: Bir erkek nişanlısına evlendikten sonra makyaj yaparsan boşsun dese bu muteber olur mu?

Cevab: Talâkın sıhhati için kadının talâka mahal olması lazımdır. Nikâhlısı olmayan birine böyle bir şart koşsa, sonra evlense, bununla talak vaki olmaz.

29 Aralık 2021 Çarşamba

Sual: Bir kimse, şu kimse yüzünden karımı boşarım veya boşayacağım veya boşarım dese talak olur mu?

Cevab: Hayır.

29 Aralık 2021 Çarşamba

Sual: Bir kimse zevcesine, boşama niyetiyle, “Ben sana bir şart koştum. Eğer ben bu evden çıkıp gidersem, bir daha asla dönüşüm olmaz, yüzümü bile göremezsin” dese, evi terk etse, talâk olur mu?

Cevab: Boşanma değil; boşama vaadidir.

5 Ocak 2022 Çarşamba

Sual: Erkek zevcesini boşasa, kadın duymasa, talak olur mu?

Cevab: Talâk beyanının zevceye izafetle (yani ona hitaben) yapılması gerekir. Ben zevcemi boşadım gibi. Ama bizzat zevceye ulaşması şart değildir. Zevce işitmese de talak muteberdir. Kadının iddeti bu tarihte başlar. Zira talâk, tevcih-i muktazi bir muamele değildir. Kadın duymasa da erkeğin verdiği talak muteberdir. (İbn Abidin, II/626; Ömer Nasuhi, II/370.)

20 Ocak 2022 Perşembe

Sual: Bir kadın kocasına üstüme evlenirsen beni boşayacaksın dese, o da tamam boşayacağım dese, üstüne evlenirse kadın boş olur mu, adamın boşaması mı gerekir?

Cevab: Bu bir vaaddir. Boşaması gerekmez. İlk hanımı da boş olmaz. Ama evlenirken, üzerime evlenirsen boş düşmem şartıyla evlendim derse, erkek de kabul etse, ikinci defa evlenirse ilk zevcesi boş düşer.

13 Mart 2022 Pazar

Sual: Erkek hanımına boşamak kastıyla “Bu kapıdan çıkarsan bu iş biter” dese, hanımı da kapıdan çıksa talak olur mu?

Cevab: Kadın o mecliste kapıdan çıkarsa bir bain talak olur.

26 Nisan 2022 Salı

Sual: Üç talakla boşanmış bir kadın, başka bir erkekle evlenip zifafa girdiğini ve dul kaldığını söylerse, eski kocasına helal olur mu?

Cevab: Burada kadının beyanına itibar edilir. “Kocaya vardım, ikinci kocam benimle cimada bulundu, sonra beni boşadı ve iddetim bitti” demesi kafidir. (İbn Abidin)

19 Mayıs 2022 Perşembe

Sual: Bir kadın kocasına bir daha bunu yaparsan yemin ederim üç kere o kelimeyi söyler yemin ederim seni boşarım derse ne lazım gelir?

Cevab: Bir şey lazım gelmez. Boşanma, erkeğe ait bir keyfiyettir.

19 Mayıs 2022 Perşembe

Sual: Evli ve çocuklu bir kadın, kocasının evini terkedip babasının evine gitse, 2 ay dönmese, kocası da telefon açıp “artık bildiğin gibi yap, bugünden itibaren hatunum değilsin” dese ne lazım gelir?

Cevab: Talak (boşama) niyetiyle söylemiş ise 1 bain talak olmuştur. Bir araya gelebilmek için yeni nikah kıyılması lazımdır.

19 Mayıs 2022 Perşembe

Sual: Bir erkek zevcesine ancak ayrılırsak annenlere gidebilirsin dese, hanım da annesine gitse talak olur mu?

Cevab: Hayır.

13 Temmuz 2022 Çarşamba

Sual: Bir kadın kocasını istemediğini söyleyerek babasının evine gidemez ve boşanamaz mı?

Cevab: İslamiyette kadın evini sebepsiz yere, sırf "artık kocamı istemiyorum" diyerek terk edemez ve boşanamaz.

13 Temmuz 2022 Çarşamba

Sual: Erkek zevcesine, bu evlilik hakkında müspet düşünmüyorum. Şimdi ne istersen yap. İster evi terk et, ister etme, neden gitmiyorsun derse nikah düşer mi?

Cevab: Boşama niyeti varsa kadın evi terk edince düşer. Zevcesini muhayyer yapmış olur.

6 Eylül 2022 Salı

Sual: Erkek keşke evlenmeseydim derse nikah düşer mi?

Cevab: Hayır.

6 Eylül 2022 Salı

Sual: Kadın ve erkek mahkemede boşanmış. Kadın kocasının kendisini dinen boşayıp boşamadığını bilmiyor. Uzun zaman geçmiş, adamın nerde olduğunu da bilmiyor. Ne yapmalıdır?

Cevab: Kadın, kocasının boşadığını biliyorsa, bu beyanına itibar edilir. Davayı koca açmışsa, evlilik bitmiştir. Kadın açmışsa, erkek boşamadıkça evlilik devam eder. Kocayı bulup kendisini dinen boşamasını isteyebilir.

15 Eylül 2022 Perşembe

Sual: Münakaşa anında zevc, zevcesine beğenmiyorsan ayrıl dese, talak hakkı vermiş olur mu?

Cevab: Hayır. Beğenmiyorsan ayrılalım demektir.

1 Ekim 2022 Cumartesi

Sual: Üç gün sonra boşamak niyetiyle yapılan nikah caiz midir?

Cevab: Muayyen zaman sonra boşama niyetiyle yapılan muvakkat nikah sahihtir. Ama bunu izhar ederse (açıklarsa) şartlı nikah olur, caiz değildir. İmam Züfer’e göre nikah sahihtir, şarta uymak lazım gelmez. Ama muta nikahı, yani mesela 3 aylığına kıyılan nikah sahih değildir.

18 Ekim 2022 Salı

Sual: Zevc ve zevce kavga ederken kadın boşanıyor muyuz dese, kocası da evet dese talak olur mu?

Cevab: Olmaz ama zevc ve zevce kavga etmez. Etse bile bu mevzuda konuşmaz.

19 Kasım 2022 Cumartesi

Sual: Bir kimse zevcesine instagram açarsan seni boşarım dese, o da açsa nikâh düşer mi?

Cevab: Hayır. Ama instagram açarsan boşsun derse boş düşer.

19 Kasım 2022 Cumartesi

Sual: Bir erkek, ben saçını sarıya boyatan hanım istemiyorum dese, hanımı da saçını sarıya boyatsa nikaha zararı var mıdır?

Cevab: Hayır. Zevc ve zevce birbirini hoşnud etmelidir. İlmihal kitaplarından nikah ve talak bahsini okuyunuz.

20 Kasım 2022 Pazar

Sual: Erkek, zevcesine dokunmasa, soğuduğunu söylese, kadın boşanabilir mi?

Cevab: Kocasına söyler. Kabul ederse, anlaşarak boşanırlar.

18 Aralık 2022 Pazar

Sual: Bir erkek ev alsa, kızgınlık anında, o eve girersem 3’den 9’a şart olsun dese ne lazım gelir?

Cevab: Eve girmeyi talaka bağladığı için, erkek o eve girerse, nikâh biter.

2 Ocak 2023 Pazartesi

Sual: Erkeğin zevcesine sen istemediğin müddetçe seninle cima etmeyeceğim demesi ilâ olarak kabul edilebilir mi?

Cevab: Hayır. Vaadden ibarettir. İlada zevcesine yaklaşmayacağına yemin vardır. Yaklaşırsa kefaret verir. 4 ay yaklaşmazsa nikah düşer.

15 Ocak 2023 Pazar

Sual: Eşiyle 4 ay cinsi münasebete girmeyen kişinin nikahı düşer mi?

Cevab: Hayır. Zevcesine 4 ay veya daha çok zaman veya zaman söylemeyerek yaklaşmamaya yemin ederse, buna îlâ denir. 4 ay veya bu zaman zarfında içinde zevcesine yaklaşırsa, yemin kefareti verir. Yaklaşmazsa bir bain talak olur.

25 Ocak 2023 Çarşamba

Sual: Erkek nikahı üzerine yemin etse ne lazım gelir?

Cevab: Yapmamaya yemin ettiği işi yaparsa (veya yapmaya yemin ettiği işi yapmazsa) nikâhı ric’î talakla bozulur. Bâine niyet etmişse bâin olur.

7 Şubat 2023 Salı

Sual: Kadının cinsi münasebet teklifini devamlı reddetmesi boşanmak için meşru bir sebep midir?

Cevab: Evet ama evvela ıslaha çalışmak daha iyidir.

7 Şubat 2023 Salı

Sual: Bir kimse zevcesine talak verse, 2 mi 3 mü talak olduğunu hatırlamasalar, ne lazım gelir?

Cevab: İki kabul edilir. Ahzu ekall ma kiyle (söylenenin azını almak) kaidesi mucibince.

7 Şubat 2023 Salı

Sual: 3’den 9’a şart olsun tabirinin boşanmada kullanıldığını bilmeden yemin zannederek söyleyenin hükmü nedir?

Cevab: Şart olsun kelimesinin nikaha yemin olduğunu bilmeyen nikahına zarar gelmez, bozarsa yemin kefareti verir.

16 Şubat 2023 Perşembe

Sual: Hanımıma aklında böyle birşey olup olmadığını anlamak için ayrılmayı kabul ediyor musun diye sorsa, o da sakinleştirmek için tamam ayrılalım dese, zevci seni kızdırmak için istiyorum dese ne lazım gelir?

Cevab: Talak olmaz. Zevc ve zevce arasında muhabbet yerine, böyle konuşmaların olması ve bu işleri öğrenmeden evlenmek ne fena!

21 Şubat 2023 Salı

Sual: Eşimle bir yıldır ayrı yaşıyoruz. Resmi kaydımız yoktur. Boşamasını istesem de kabul etmiyor. Oğlumun ve kendimin maişetini ben temin ediyorum. Nikah devam ediyor mudur?

Cevab: Erkek boşamadıkça nikah devam eder. Bu müddetçe kadının ve çocuğun nafakasını erkek verir. Nafaka vermiyorsa Şafii, Maliki ve Hanbeli mezhebinde kadının talebi üzerine kadı nikahı feshedebilir.

21 Şubat 2023 Salı

Sual: Sen bana haramsın sözü talak olur mu?

Cevab: Kinayedir. Talak niyetiyle söylenmişse bain talak olur.

21 Şubat 2023 Salı

Sual: Bir tartışma esnasında koca, karısına boşama niyeti olmadan “bıktım” diyecek iken yanlışlıkla “bıraktım” dese bu talak olur mu?

Cevab:
Talak olmaz. Talâkın muteber olması, boşanmaya delâlet eden kelimelerin kullanılmasına bağlıdır. Bu kelimelerden birini, erkeğin zevcesine karşı söylemesi ile talak hâsıl olur. Talakta kullanılan lafızlar sarih ve kinâye olmak üzere iki türlüdür. Sarih sözler, (Sen benden boş ol!), (Ben seni boşadım!), (Sen boşsun benden!) gibi, yalnız boşamakta kullanılan sözlerdir. Bunlarda niyet aranmaz. Kinâye sözler ise, (Babanın evine git!), (Benden git!), (Örtün!), (Başını ört!), (Sen hürsün!), (Kendine koca ara!), (Senin zevcin değilim), (Ben senden ayrıyım), (Şimdiden sonra anam yahud kızkardeşim ol!) gibi, birkaç mânâda kullanılan sözlerdir. Bunlar ancak talâk niyetiyle söylenirse boşanma olur. Talakta istisna yapılırsa, yani talâk sözüne ‘inşallah’ eklenirse, İmam Ebû Hanîfe ve Şâfi‘î’ye göre boşanma tahakkuk etmez; İmam Mâlik ve Ahmed’e göre eder. Böylece kinâye lafızları üç kısımdır: 1-Talaka da, talakın reddine de muhtemel “Kalk, git, çık” gibi lafızlar. 2-Hem talaka, hem de tekdir ve şetme (azarlama ve sövmeye) muhtemel “sen bâinsin” gibi lafızlar. 3-“Iddet bekle” gibi yalnız talaka muhtemel lafızlar. Bu lafızların talak sayılıp sayılmaması da şu hallere bağlıdır: 1-Rıza halinde (normal zamana) kinaye lafızlar erkeğin niyetine göre talaktır veya değildir. 2- Gazap halinde, 1 ve 2. çeşit lafızlar niyete bağlıdır. Talak niyetiyle söylemişse talaktır. 3-Talak müzâkeresi esnasında (zevcesiyle boşanma hakkında konuşurken) 1. çeşit lafızlar niyete bağlıdır; 2 ve 3 değildir.

26 Şubat 2023 Pazar

Sual: Bir adam, evleneceğim her kadını boşadım demesiyle talak olur mu?

Cevab:
Bir kadına "seninle evlenirsem boşsun" dese, o kadınla evlenince boş olur. "Evleneceğim şu kadın boş olsun" dese, evlenince boş olmaz. Bir kimse "alacağım kadın boş olsun" derse veya "alacağım her kadın boştur" derse, evlendiği her kadın boş olur. Bunu söyleyenin müracaat edeceği çare şudur: Fuzuli (vekaletsiz işgören) tarafından evlendirilmek ve mehri göndermek suretiyle nikaha fiilen izin vermek. Meseleyi bilen birine gider. Yeminini ve fuzuli nikahına ihtiyacı olduğunu söyler. Fakat kıza bizzat talip olmaz. O kişi fuzuli olarak ona o kadını nikahlar. Kendisi de diliyle açıkça değil, mehri göndermek suretiyle fiilen izin verir. İkinci bir yol şudur: Böyle yemin eden kimse evlenince zevcesi boş düşer, ama tekrar nikahlarsa boş düşmez. Yemin ilk nikaha şamildir. (İbn Abidin, Nimet-i İslam) Üç mezhebde ise böyle bir talak muteber değildir. Dolayısıyla hin-i hacette bu mezhebleri takliden ve şartlarına riayet etmek suretiyle nikah kıyılabilir.

28 Şubat 2023 Salı

Sual: Erkek “Boşanıyoruz” dediğinde boşama olur mu?

Cevab:
Erkek maziyi kast ederse, yani boşadım manasına söylerse rici talak olur.

28 Şubat 2023 Salı

Sual: Eşimle evliliğimizin ilk yıllarında defalarca bitti bu iş, ayrıldım senden, defol git istemiyorum gibi ayrılma kastıyla şeyler söyledim. Şimdi çok pişmanım. Dinimize göre bir çıkış yolu var mıdır?

Cevab:
İlkinde nikah bitmiştir. Yeni nikah lazımdır. Pişmanlık tövbe sayılır.

28 Şubat 2023 Salı