Cevab: Bu Türkçe'nin kifayetsizliğidir. Türkçede karz için de ariyet için de ödünç kelimesi kullanılıyor. Kıyemî mallar için caiz olmayan ödünç, karzdır; caiz olan ödünç âriyettir. Bu gibi mallar karz verilemez; çünkü istihlak olunamaz; tüketilemez. Buğday, pirinç, para gibi mislî mallar ise ariyet değil, karz verilir. Çünki insanlar bunu kullanmak değil, tüketmek için alır.

Cevab: Kanun belli bir mevduat faiz üzerinden bankaya yatırılmasını istiyor. Bu mikdarın geri ödenmesi icap eder.

Cevab: Kanun bunun belli bir faizle bankada tutulmasını emrediyor. Böyle yapılmışsa, bu mikdarı alabilir. Böyle yapılmamışsa altın kıymeti ödenir.

Cevab: Bu bir itibar şirketidir. Komisyoncu şirketin hakkı vardır. Bu parayı site, anlaştığı tasarımcıdan her defasında alabilir. Müşteriden ise sadece ilk işte alabilir. Böyle istikbale muzaf akit olmaz. 

Cevab: Alınan fonların bazısı satın alınan günki değil, bir sonraki günki fiyatından satılıyor. Dolayısı ile yarınki fiyatın ne olacağı bugünden belli değildir. Bu fonlardan almak Dârülharbde caizdir.

Cevab: Tartı ile her malın satışında dara almak şarttır.

Cevab: Sahipsiz arazide maden ve define bulanındır; sahipli arazide arazi sahibinindir. Her halükârda dârülislâmda beşte biri devlete aittir. Bu mikdar beytülmâlin ganimet kısmına dâhildir. Ama üzerinde İslâmî işaretler bulunan bir define ise, lukatadır. Tamamı beytülmale verilir. Beytülmâl yoksa, fakirlere verilir. Bulan fakirse kullanabilir.

Cevab: Evet. Müşterinin görme muhayyerliği vardır. Yani görünce satıştan vazgeçebilir.

Cevab: Değildir. Semen belirsiz olursa, akit fasid olur. Altın üzerinden değer kaybını isteyebilir.

Cevab: Apartman talimatnamesine bakar. Ücret mukabili aidattan muafiyet kararlaştırılabilir. Böyle bir şey yoksa, ücret de istememişse, bu işi teberru olarak yapmış demektir.

Cevab: Yapılır. Resulullah gayrı Müslimlerle muamele yapmıştır. Müşterek şer’î hükümlere tâbi oldukları için, Müslümanı tercih etmek evladır.

Cevab: Caizdir. Bu, içinde yazılanları kalben kabul etmek manasına gelmez.

Cevab: Sipariş verdiğiniz mal size teslim edilince parasını ödemek mecburiyetindesiniz. Çünkü satın almışsınız. Teslim edilmediği müddetçe de parasını ödemek mecburiyetinde değilsiniz. İsterseniz akdi feshedebilirsiniz.

Cevab: Başka parayı borç alırken tarih şart koşmamak Hanefi mezhebinde lazımdır. Şart koşulmadan ister muntazaman ister eline para geçtikçe öder.

Cevab: İbn Abidin diyor ki, isyan ve fitne ehline silah satmak, onların isyanlarına yardım demek olduğu için mekruhtur. Fakat silah yapılan demir gibi madenlerin satılması mekruh değildir. Çalgı aletlerinin [Müslümana] satılması da mekruhtur. Bunlar meşru maksatlarla kullanılıyorsa (bando, ramazan davulu gibi) mekruh da değildir.

Cevab: Burada hata vardır. İki tarafın da hata muhayyerliği sebebiyle akdi bozma hakkı vardır. İsterlerse akde razı olup devam da ettirebilirler.

Cevab: Okunmazsa, şartlar kabul edilmiş sayılır. İnternetten sipariş vermek ve alışveriş yapmak caizdir. Mal geldiği zaman, kusurlu olmasa bile, beğenmezse iade edebilir. Alış veriş yapmadan evvel alışveriş bilgilerini öğrenmek lazımdır.

Cevab: Evet. Erkeğin takması kati değildir.

Cevab: Cins aynı; ama nev farklıdır. Biri tohumluk, diğeri unluk buğday olabilir. Biri sarı lira, diğeri bilezik olabilir. Aynı cins ve nev ise satmak abestir ve caiz değildir.

Cevab: Caizdir.

Cevab: Ortağının borcuna kefil olmamışsa, değildir.

Cevab: Hisse senedi almak, o şirkete ortak olmak demektir. O şirketin yaptığı bütün muamelelere, bütün fiillere, işlediği bütün günahlara hisse sahibi de ortaktır. Sadece içki satmak değil, çünki bira satmak mekruhtur, başka haramlar vardır. Onun için dinini kayıran bir Müslüman, borsadan, hisse senedinden uzak durmalıdır. Altın döviz alabilir. Bankaya para yatırıp faiz almak bu sistemde mübahtır ve borsadan daha tayyiptir.

Cevab: Kanuni alacaktır. Helaldir

Cevab: Hata varsa telafi edilir. Müşteri malı; satıcı da parayı iade eder. Veya müşteri isterse satıcı semenden tenzilat yapar.

Cevab: Bunların satın alma fiyatı olmaması, satılmasına mâni değildir. Herkes sattığı mala dilediği fiyatı koyabilir. Fiyat, arz ve talebe bağlıdır.

Cevab: Caizdir. Karaborsacılık yapmak caiz değildir.

Cevab: Caizdir. Vekalet ücretidir.

Cevab: Kaç liraya aldıysa onu yazmalıdır veya hiç yazmamalıdır. Yoksa alıcıyı aldatmak olur. Caiz değildir. Müşteri akdi sonradan bozabilir.

Cevab: Kredi ile araba almak caiz değil ise de, alınca mülkü olur ve dilediği fiyata satar. Kalan borç, arabayı satanın borcudur. İsterse alıcı da bunu üstlenebilir. Bu takdirde o taksitler fiyata dahil olur.

Cevab: Anlaşıldığı kadarıyla eldeki sermayeyi 1-100 arası bir kat seçip o kat ile çarparak o borsa üzerinde katlı parayla işlem yapıyor. Ona göre kâr-zarar elde ediyor. Mesela 1 TL var x 50 kaldıraç seçti. Sermayesi farazi de olsa 50 lira oldu. Bu mal yüzde on zarar etti. Zararı 5 liradır. Halbuki 1 lira ile girmişti. Daha açık söylemek gerekirse, bir kimse, 1 gram altın almak istiyor. Altının artacağına inanıyor. Bir başkası, mesela kuyumcu, sen bir gram altın fiyatı olan mesela 430 lirayı bana ver; ben sana 10 gram altın satayım; istediğin zaman satarsın, diyor. 430 lirayı veriyor; kuyumcu 4300 liralık altın alıyor ve saklıyor. Sonra altının fiyatı 450 lira olursa, gram başına 20 lira kâr var. 10 gram aldığı için, kârı 200 liradır. Ama altın 410 liraya düşerse, gramda 20 lira, totalde 200 lira kaybeder. Bunu niye yapar? Her alışverişten ayrıca muayyen bir yüzde veya maktu komisyon alır. Kendi komisyonunu arttırmak için alır. Çok firma bu aldığı meblağ için ayrıca aradaki farkı günlük faizle çarparak faiz işletir. Yukarıdaki misalde 9 gram altın bedeline faiz işletir. Netice itibariyle, bu muamele şer’î kaidelere uygun değildir. Kuyumcuyu vekil edip 1 gr altın alması caizdir. Ama farazi olarak altın almaya vekil etmesi caiz değildir. Kuyumcu altını hakikaten almışsa, bu altın alma emrini verenindir. Ama kaldıraçta öyle değildir; kuyumcuya ait olmaya devam ediyor. Bu ise, farazi bir mal üzerinden para kazanmaya çalışmaktır ki, garer (belirsizlik) vardır. Garer bulunan satış caiz olmaz. Kuyumcunun bu meblağa faiz tatbiki de caiz olmaz. Hâsılı, kaldıraç sistemi caiz değildir.

Cevab: Caizdir. Rıza vardır.

Cevab: Kazancının tamamının haram olduğu kati biliniyorsa bununla muamele yapmak caiz değildir

Cevab: Karz akdi sırasında tarih kesmek mahzurludur. 100 euro verip 200 dolar istemek caizdir.

Cevab: Evet. Annenin rızası var kabul edilir.

Cevab: Her ne kadar şer’î mikyaslarda 1 gram altın 7 gram gümüşe denk ise de, altını gümüşle değiştirirken, ağırlıklarının müsavi olması lazım değildir. İkisinin de peşin olması lazımdır.

Cevab: İster akdi bozar, malı iade edersiniz. İster farkını verip fazlalığı kabul edersiniz.

Cevab: İster bekletilir. İsterse kullanılır veya fakire verilir; gelirlerse fiyatı ödenir.

Cevab: Firma aldığı işi kendi malıyla tamamlar. Sonra bunu muayyen zaman işletir. Zaman dolunca devreder. İşin bir bedeli olmalıdır. Bu bedel, hükümetin firmaya borcudur. Firmanın bu alacağını tesisi kiralayarak karşılaması caizdir. Alacağı bitince de sahibine devreder, yani kiracılığı biter. Ancak bir satış akdinde, malı imal edene kiralamak şartı koşulursa akit Hanefî’de fasit olur.

Cevab: Mahzuru yoktur.

Cevab: Bu bir selem satışıdır. Satış akdinden tek taraflı vazgeçilemez. Aksi takdirde toplanan mal ortada kaldığı için çiftçi çok ucuza acil başka tüccar bulmak veya malı atmak mecburiyetinde kalacaktır.

Cevab: Şartlı havale caizdir. Puan ve para helaldir.

Cevab: Resmi muamele yaptırmamak kabahattir. Ama bu arabanın mülkiyetinin müşteriye geçmesine mani değildir. Cezalar da müşteriye aittir. Cebri icra yoluyla arabayı haczettirip cezalar buradan ödetilebilir.

Cevab: Arsada ikisi müsavi ortaktır. Bunun dışında binada müsavi olmayan ortaktır. Satıldığı zaman, amcanın iki dairesi olduğu için binadan dolayı biraz daha fazla alması hakkıdır. Satış bedeli rıza ile paylaşılabilir. Değilse, bilirkişi arsaya ve binalara fiyat biçer. Ona göre paylaşılır. Ev olmasaydı veya yıkılmış olsaydı; arsaya verilen para müsavi olarak ikiye bölünürdü.

Cevab: Zaruret olmadıkça mutlak mukayyede hamledilmez. Bana bir at deyince, o da herhangi bir at alsa, müvekkil benim maksadım siyah arap atı idi deyip mebiyi reddedemez. Yemin kefaretinde rakabe azadı vardır. Herhangi bir rakabeyi azat etse caizdir. Ama katlde mümin rakabe azatlanacaktır. Orada mutlak takyit edilmiştir. Mukayyed delil, mutlak delili hep tahsis ve takyid eder. Tearuz varsa, tercih, telif, sukut gibi tearuz ahkâmına riayet edilir. Takyid, hükmün kendinde değilse, yani sebebinde ise, illetinde ise veya şartında ise, mutlak mukayyede hamledilmez. Her biri ile ayrı ayrı amel etmek lazım gelir. Mesela “Her hür ve köle için fıtır sadakası vardır” hadis-i şeriftir. Bir de “Her hür ve müslümanlardan olan köle için fıtır sadakası vardır” hadis-i şerifi vardır. Burada mutlak mukayyede hamlolunmuyor. Hem müslüman olan köle için; hem de müslüman olmayan köle için fıtır sadakası verilir. İlk hadiste fıtır sadakasının vücubu müslüman olup olmamakla mukayyed değildir. İkinci hadiste ise müslümanlardan köle demesi bir sebebe mebnidir. Böyle olunca mutlak mukayyede hamlolunmaz. Her iki cins köle için fıtır sadakası verilmesinde tezat yoktur. Şâfiî’de bu da yoktur. Her zaman mutlak mukayyede hamlolunur.

Cevab: Olur. Satranç satmak caizdir. Oynamak başkadır.

Cevab: Caizdir. Ne sattığı sizi alakadar etmez.