Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
  • Biyografi
  • Kitaplar
  • Makaleler
    • Aktüel
    • Akademik
    • English
    • Arabic
    • Diğer Diller
  • Programlar
    • Televizyon
    • Radyo
    • Youtube
  • Yazışmalar
    • Tüm Sualler
    • Sual Başlıkları
    • Sual Gönder
  • Biyografi
  • Kitaplar
  • Makaleler
    • - Aktüel
    • - Akademik
    • - English
    • - Arabic
    • - Diğer Diller
  • Programlar
    • - Televizyon
    • - Radyo
    • - Youtube
  • Yazışmalar
    • - Tüm Sualler
    • - Sual Başlıkları
    • - Sual Gönder

Sual Başlıkları

“Bey’ ve Şirâ”

için arama neticeleri gösteriliyor
  • Sual: İlmihalde geçen “Ev, dükkân, hayvan, elbise gibi kıyemî olan, yani misli bulunmayan şeyleri ödünç vermek fâsiddir ve hemen geri vermek lâzımdır. Kullanılması haram olur” ifadesini nasıl anlamalıdır?
    Cevab: Bu Türkçe'nin kifayetsizliğidir. Türkçede karz için de ariyet için de ödünç kelimesi kullanılıyor. Kıyemî mallar için caiz olmayan ödünç, karzdır; caiz olan ödünç âriyettir. Bu gibi mallar karz verilemez; çünkü istihlak olunamaz; tüketilemez. Buğday, pirinç, para gibi mislî mallar ise ariyet değil, karz verilir. Çünki insanlar bunu kullanmak değil, tüketmek için alır.
    12 Ekim 2020 Pazartesi
  • Sual: Bir evde beş sene kiracı olarak oturdum. İlk girdiğimde bir kira bedeli Türk parası depozito vermiştim. Depozito bedelini altın üzerinden istesem caiz mi?
    Cevab: Kanun belli bir mevduat faiz üzerinden bankaya yatırılmasını istiyor. Bu mikdarın geri ödenmesi icap eder.
    12 Ekim 2020 Pazartesi
  • Sual: Bir evde kiracı olarak oturan kimse, çıkarken yatırdığı depozitonun altın kıymetini mi ister?
    Cevab: Kanun bunun belli bir faizle bankada tutulmasını emrediyor. Böyle yapılmışsa, bu mikdarı alabilir. Böyle yapılmamışsa altın kıymeti ödenir.
    12 Ekim 2020 Pazartesi
  • Sual: Banka aracılığı ile fon almak caiz midir?
    Cevab: Alınan fonların bazısı satın alınan günki değil, bir sonraki günki fiyatından satılıyor. Dolayısı ile yarınki fiyatın ne olacağı bugünden belli değildir. Bu fonlardan almak Dârülharbde caizdir.
    29 Ekim 2020 Perşembe
  • Sual: Tatlıcılar tatlı satarken kutunun darasını almıyor. Caiz midir?
    Cevab: Tartı ile her malın satışında dara almak şarttır.
    10 Kasım 2020 Salı
  • Sual: Maden mülkiyeti kime aittir?
    Cevab: Sahipsiz arazideki maden bulanındır. Sahipli arazide arazi sahibinindir. Her halükârda dârülislâmda beşte biri devlete aittir. Bu mikdar beytülmâlin ganimet kısmına dâhildir.
    21 Kasım 2020 Cumartesi
  • Sual: İnternetten görmeden bir şey alınır mı?
    Cevab: Evet. Müşterinin görme muhayyerliği vardır. Yani görünce satıştan vazgeçebilir.
    24 Kasım 2020 Salı
  • Sual: Veresiye kumanya aldığımız bakkalın sahibi şöyle diyor: Aldığınız her şeyin parasını bu günkü fiyattan değil, ödeme günündeki fiyattan alırım. Böyle yapması caiz mi?
    Cevab: Değildir. Semen belirsiz olursa, akit fasid olur. Altın üzerinden değer kaybını isteyebilir.
    3 Aralık 2020 Perşembe
  • Sual: Apartman idarecisi aidattan muaf mıdır?
    Cevab: Apartman talimatnamesine bakar. Ücret mukabili aidattan muafiyet kararlaştırılabilir. Böyle bir şey yoksa, ücret de istememişse, bu işi teberru olarak yapmış demektir.
    3 Aralık 2020 Perşembe
  • Sual: Gayri müslimle alışveriş yapılır mı?
    Cevab: Yapılır. Resulullah gayrı Müslimlerle muamele yapmıştır. Müşterek şer’î hükümlere tâbi oldukları için, Müslümanı tercih etmek evladır.
    8 Aralık 2020 Salı
  • Sual: Programı yüklemek için, lisans sözleşmesini okuyup kabul etmek lazımdır. Bunu okumadan kabul etmenin hükmü nedir?
    Cevab: Caizdir. Bu, içinde yazılanları kalben kabul etmek manasına gelmez.
    8 Aralık 2020 Salı
  • Sual: Kapıdan ödemeli verdiğim sipariş postaneye gelmiş. Bunu gidip almam lazım mıdır?
    Cevab: Sipariş verdiğiniz mal size teslim edilince parasını ödemek mecburiyetindesiniz. Çünkü satın almışsınız. Teslim edilmediği müddetçe de parasını ödemek mecburiyetinde değilsiniz. İsterseniz akdi feshedebilirsiniz.
    15 Aralık 2020 Salı
  • Sual: Bir kimse şirketten avans alsa ve bunu her ay maaşından arttırdığı ile ödese caiz midir?
    Cevab: Başka parayı borç alırken tarih şart koşmamak Hanefi mezhebinde lazımdır. Şart koşulmadan ister muntazaman ister eline para geçtikçe öder.
    21 Ocak 2021 Perşembe
  • Sual: Bir zamanlar gitar çalan biri, bundan vazgeçmiş olsa, gitarını başkasına satabilir mi?
    Cevab: İbn Abidin diyor ki, isyan ve fitne ehline silah satmak, onların isyanlarına yardım demek olduğu için mekruhtur. Fakat silah yapılan demir gibi madenlerin satılması mekruh değildir. Çalgı aletlerinin [Müslümana] satılması da mekruhtur. Bunlar meşru maksatlarla kullanılıyorsa (bando, ramazan davulu gibi) mekruh da değildir.
    7 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Bir kimse aldığı arsanın, kendisine gösterilen arsa değil de, birkaç parsel yukarıdaki arsa olduğunu görse, satış sahih midir?
    Cevab: Burada hata vardır. İki tarafın da hata muhayyerliği sebebiyle akdi bozma hakkı vardır. İsterlerse akde razı olup devam da ettirebilirler.
    16 Şubat 2021 Salı
  • Sual: İnternetten alışveriş yaparken sözleşmeyi okumadan sipariş vermek caiz mi?
    Cevab: Okunmazsa, şartlar kabul edilmiş sayılır. İnternetten sipariş vermek ve alışveriş yapmak caizdir. Mal geldiği zaman, kusurlu olmasa bile, beğenmezse iade edebilir. Alış veriş yapmadan evvel alışveriş bilgilerini öğrenmek lazımdır.
    16 Şubat 2021 Salı
  • Sual: %100 saf ipekle bileklik yapan biri bunu erkeğe satabilir mi?
    Cevab: Evet. Erkeğin takması kati değildir.
    16 Şubat 2021 Salı
  • Sual: Buğdayın buğdayla, altının altınla, gümüşün gümüşle misilleriyle satılması ne demektir? Bu abes bir iş değil midir? Satmamakla aynı hesaba gelmiyor mu?
    Cevab: Cins aynı; ama nev farklıdır. Biri tohumluk, diğeri unluk buğday olabilir. Biri sarı lira, diğeri bilezik olabilir. Aynı cins ve nev ise satmak abestir ve caiz değildir.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: İnternetten yaptığımız alışverişlerde mesela 100 liralık alışverişe kargo bedava deniliyor. Bu şekilde alışveriş caiz olur mu?
    Cevab: Caizdir.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Bir kimse arkadaşı ile ortak araba alsa, arkadaşı hissesine düşen borcu ödemese, diğer ortak mesul ve günahkar mıdır?
    Cevab: Ortağının borcuna kefil olmamışsa, değildir.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Satın aldığımız bir hisse yatırım fonunun sahibi diğer satın aldığı hisselerin yanında bira firmalarının hisselerine de yatırım yapsa, bu fonun kazancı karışık olduğu için darülharpte helal olur mu?
    Cevab: Hisse senedi almak, o şirkete ortak olmak demektir. O şirketin yaptığı bütün muamelelere, bütün fiillere, işlediği bütün günahlara hisse sahibi de ortaktır. Sadece içki satmak değil, çünki bira satmak mekruhtur, başka haramlar vardır. Onun için dinini kayıran bir Müslüman, borsadan, hisse senedinden uzak durmalıdır. Altın döviz alabilir. Bankaya para yatırıp faiz almak bu sistemde mübahtır ve borsadan daha tayyiptir.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Bir müddet memuriyetten açığa alınan kimse, sonra davayı kazansa ve tekrar memuriyete dönse, kendisine bu zaman için ödenen maaş helal olur mu?
    Cevab: Kanuni alacaktır. Helaldir
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Bir kimse bahçe mahsulü tatlı badem satsa, tatlıların içine acı badem karışmış olsa, müşteri ne yapabilir?
    Cevab: Hata varsa telafi edilir. Müşteri malı; satıcı da parayı iade eder. Veya müşteri isterse satıcı semenden tenzilat yapar.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: El işi dantel örgü gibi şeylerin satılması için bir fiyat ölçüsü var mıdır?
    Cevab: Bunların satın alma fiyatı olmaması, satılmasına mâni değildir. Herkes sattığı mala dilediği fiyatı koyabilir. Fiyat, arz ve talebe bağlıdır.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Karaborsadan alışveriş yapmak caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Karaborsacılık yapmak caiz değildir.
    28 Şubat 2021 Pazar
  • Sual: Birisinin marketten istediğini sana mesela 5 lira taşıma parası ile getiririm demek caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Vekalet ücretidir.
    13 Mart 2021 Cumartesi
  • Sual: Mamulü satışa koyarken alış fiyatını sorsa, eskiden almış olsa ve alış fiyatıyla satış fiyatı arasındaki fark açık ise, alış fiyatını doğru yazmasa caiz olur mu?
    Cevab: Kaç liraya aldıysa onu yazmalıdır veya hiç yazmamalıdır. Yoksa alıcıyı aldatmak olur. Caiz değildir. Müşteri akdi sonradan bozabilir.
    13 Mart 2021 Cumartesi
  • Sual: Kredi ile alınmış bir arabayı, ödediği para ve kalan taksitlerle değil de, piyasa fiyatıyla birine satmak caiz midir?
    Cevab: Kredi ile araba almak caiz değil ise de, alınca mülkü olur ve dilediği fiyata satar. Kalan borç, arabayı satanın borcudur. İsterse alıcı da bunu üstlenebilir. Bu takdirde o taksitler fiyata dahil olur.
    29 Mart 2021 Pazartesi
  • Sual: Borsadaki kaldıraçlı işlem caiz midir?
    Cevab: Anlaşıldığı kadarıyla eldeki sermayeyi 1-100 arası bir kat seçip o kat ile çarparak o borsa üzerinde katlı parayla işlem yapıyor. Ona göre kâr-zarar elde ediyor. Mesela 1 TL var x 50 kaldıraç seçti. Sermayesi farazi de olsa 50 lira oldu. Bu mal yüzde on zarar etti. Zararı 5 liradır. Halbuki 1 lira ile girmişti. Daha açık söylemek gerekirse, bir kimse, 1 gram altın almak istiyor. Altının artacağına inanıyor. Bir başkası, mesela kuyumcu, sen bir gram altın fiyatı olan mesela 430 lirayı bana ver; ben sana 10 gram altın satayım; istediğin zaman satarsın, diyor. 430 lirayı veriyor; kuyumcu 4300 liralık altın alıyor ve saklıyor. Sonra altının fiyatı 450 lira olursa, gram başına 20 lira kâr var. 10 gram aldığı için, kârı 200 liradır. Ama altın 410 liraya düşerse, gramda 20 lira, totalde 200 lira kaybeder. Bunu niye yapar? Her alışverişten ayrıca muayyen bir yüzde veya maktu komisyon alır. Kendi komisyonunu arttırmak için alır. Çok firma bu aldığı meblağ için ayrıca aradaki farkı günlük faizle çarparak faiz işletir. Yukarıdaki misalde 9 gram altın bedeline faiz işletir. Netice itibariyle, bu muamele şer’î kaidelere uygun değildir. Kuyumcuyu vekil edip 1 gr altın alması caizdir. Ama farazi olarak altın almaya vekil etmesi caiz değildir. Kuyumcu altını hakikaten almışsa, bu altın alma emrini verenindir. Ama kaldıraçta öyle değildir; kuyumcuya ait olmaya devam ediyor. Bu ise, farazi bir mal üzerinden para kazanmaya çalışmaktır ki, garer (belirsizlik) vardır. Garer bulunan satış caiz olmaz. Kuyumcunun bu meblağa faiz tatbiki de caiz olmaz. Hâsılı, kaldıraç sistemi caiz değildir.
    29 Mart 2021 Pazartesi
  • Sual: Marketten tavuk eti aldım ve eve gelince poşetinin açık olduğunu fark ettim. Markete götürüp yenisi ile değiştirdiler. Ancak yenisinin gramının çok az farklı olduğunu söylediler ben de kabul ettim. Caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Rıza vardır.
    3 Nisan 2021 Cumartesi
  • Sual: Kazancının tamamı haram olan birine bunu bildiğimiz halde meşru bir iş yaparak onun parasını almak caiz midir?
    Cevab: Kazancının tamamının haram olduğu kati biliniyorsa bununla muamele yapmak caiz değildir
    3 Nisan 2021 Cumartesi
  • Sual: Zeyd 100 euro verip, 200 dolar alarak her ay 10 dolar geri ödemek üzere Amr’a borç verebilir mi?
    Cevab: Karz akdi sırasında tarih kesmek mahzurludur. 100 euro verip 200 dolar istemek caizdir.
    22 Nisan 2021 Perşembe
  • Sual: Bir anne oğluna sen 250 lira ver, ben de 250 lira vereyim, bir süpürge alalım dese, oğlan da, bu parayı alıp, kendi parasından süpürgeyi alsa caiz midir?
    Cevab: Evet. Annenin rızası var kabul edilir.
    22 Nisan 2021 Perşembe
  • Sual: Altın ve gümüşün birbiriyle mübadelesinde bir ölçü var mıdır?
    Cevab: Her ne kadar şer’î mikyaslarda 1 gram altın 7 gram gümüşe denk ise de, altını gümüşle değiştirirken, ağırlıklarının müsavi olması lazım değildir. İkisinin de peşin olması lazımdır.
    22 Nisan 2021 Perşembe
  • Sual: İnternetten toplu sipariş verilse, siparişteki peynirden fiyatı biraz daha fazla olan bir peynir gelse, aranıp söylense, fakat 1 haftadır gelip almasalar, ne lazım gelir?
    Cevab: İster akdi bozar, malı iade edersiniz. İster farkını verip fazlalığı kabul edersiniz.
    4 Mayıs 2021 Salı
  • Sual: İnternetten un alınsa, farklı mamul gelse, ücret iadesi yapsalar, fakat almaya gelmeseler ne yapmak lazım gelir?
    Cevab: İster bekletilir. İsterse kullanılır veya fakire verilir; gelirlerse fiyatı ödenir.
    4 Mayıs 2021 Salı
  • Sual: Yap işlet devret modeli şeriata uygun mudur?
    Cevab: Firma aldığı işi kendi malıyla tamamlar. Sonra bunu muayyen zaman işletir. Zaman dolunca devreder. İşin bir bedeli olmalıdır. Bu bedel, hükümetin firmaya borcudur. Firmanın bu alacağını tesisi kiralayarak karşılaması caizdir. Alacağı bitince de sahibine devreder, yani kiracılığı biter. Ancak bir satış akdinde, malı imal edene kiralamak şartı koşulursa akit Hanefî’de fasit olur.
    4 Mayıs 2021 Salı
  • Sual: Alkollü içki fabrikalarından çıkan üzüm küspesini alıp hayvan yemi olarak satmak caiz midir?
    Cevab: Mahzuru yoktur.
    28 Mayıs 2021 Cuma
  • Sual: Toptancı tüccar, çiftçiye muayyen tarihe mal siparişi verse, kapora da verse, çiftçi gününe malı yetiştirse, tüccar almaktan vazgeçse, önden verdiği kapora iade edilir mi?
    Cevab: Bu bir selem satışıdır. Satış akdinden tek taraflı vazgeçilemez. Aksi takdirde toplanan mal ortada kaldığı için çiftçi çok ucuza acil başka tüccar bulmak veya malı atmak mecburiyetinde kalacaktır.
    31 Mayıs 2021 Pazartesi
  • Sual: Banka, alışveriş mukabilinde puan verse, helal midir?
    Cevab: Şartlı havale caizdir. Puan ve para helaldir.
    4 Haziran 2021 Cuma
  • Sual: Bir kimse arabasını satsa, ama resmi muamele yapmasa, sonra arabayı alanın trafik cezaları arabayı satana tahakkuk etse, o da müşteriyi bulamasa, araba üzerine haciz koydurup bu cezaları ödeyebilir mi?
    Cevab: Resmi muamele yaptırmamak kabahattir. Ama bu arabanın mülkiyetinin müşteriye geçmesine mani değildir. Cezalar da müşteriye aittir. Cebri icra yoluyla arabayı haczettirip cezalar buradan ödetilebilir.
    13 Haziran 2021 Pazar
  • Sual: Babam ile amcam ortak arsa aldı. Üzerine iki kısımlı tek katlı bir ev yaptılar. Bilahare babam üst kata bir daire yaptı. Amcam da onun üstüne bir kat yaptı. Toplam 1 giriş 2 normal olmak üzere 3 katlı bir bina oldu. Sonra babam girişteki hissesini amcama sattı. Şimdi ev eskidi. Babam ve amcam evi satmak istiyor. Satış olursa, arsa payına göre mi, binaya göre mi paylaşılır?
    Cevab: Arsada ikisi müsavi ortaktır. Bunun dışında binada müsavi olmayan ortaktır. Satıldığı zaman, amcanın iki dairesi olduğu için binadan dolayı biraz daha fazla alması hakkıdır. Satış bedeli rıza ile paylaşılabilir. Değilse, bilirkişi arsaya ve binalara fiyat biçer. Ona göre paylaşılır. Ev olmasaydı veya yıkılmış olsaydı; arsaya verilen para müsavi olarak ikiye bölünürdü.
    5 Temmuz 2021 Pazartesi
  • Sual: Hanefi mezhebinde mutlak mukayyede hamledilemeyeceğine göre takyid ve tahsis nasıl yapılır?
    Cevab: Zaruret olmadıkça mutlak mukayyede hamledilmez. Bana bir at deyince, o da herhangi bir at alsa, müvekkil benim maksadım siyah arap atı idi deyip mebiyi reddedemez. Yemin kefaretinde rakabe azadı vardır. Herhangi bir rakabeyi azat etse caizdir. Ama katlde mümin rakabe azatlanacaktır. Orada mutlak takyit edilmiştir. Mukayyed delil, mutlak delili hep tahsis ve takyid eder. Tearuz varsa, tercih, telif, sukut gibi tearuz ahkâmına riayet edilir. Takyid, hükmün kendinde değilse, yani sebebinde ise, illetinde ise veya şartında ise, mutlak mukayyede hamledilmez. Her biri ile ayrı ayrı amel etmek lazım gelir. Mesela “Her hür ve köle için fıtır sadakası vardır” hadis-i şeriftir. Bir de “Her hür ve müslümanlardan olan köle için fıtır sadakası vardır” hadis-i şerifi vardır. Burada mutlak mukayyede hamlolunmuyor. Hem müslüman olan köle için; hem de müslüman olmayan köle için fıtır sadakası verilir. İlk hadiste fıtır sadakasının vücubu müslüman olup olmamakla mukayyed değildir. İkinci hadiste ise müslümanlardan köle demesi bir sebebe mebnidir. Böyle olunca mutlak mukayyede hamlolunmaz. Her iki cins köle için fıtır sadakası verilmesinde tezat yoktur. Şâfiî’de bu da yoktur. Her zaman mutlak mukayyede hamlolunur.
    5 Temmuz 2021 Pazartesi
  • Sual: Bir kırtasiyede satranç da satılsa, burada çalışanın aldığı para helal olur mu?
    Cevab: Olur. Satranç satmak caizdir. Oynamak başkadır.
    20 Temmuz 2021 Salı
  • Sual: Lgbt’ye destek vasfında mamuller satan yerlerden alışveriş etmek caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Ne sattığı sizi alakadar etmez.
    20 Temmuz 2021 Salı
  • Sual: Fıkıh kitaplarında geçen bina ve ağaçların menkul kabul edilmesinin sebebi nedir?
    Cevab: Nakledilebildiği için menkul kabul edilir. Bunlar üzerinde ayrıca müstakil muamele yapılabilir. Bu ekonomik hayatı kolaylaştırır. Bina ve ağaçlar, üzerinde bulunduğu arazi ile beraber ele alınırsa, gayrı menkul sayılır.
    28 Temmuz 2021 Çarşamba
  • Sual: Bir mağazada müşteri bir malı yanlışlıkla kırsa, sonra kırdığını ödese, fakat kırdığı malı almasa, daha sonra aynı ürünü dükkân sahibi firmaya iade edip iade ücreti alsa, tekrar bu maldan para kazanması caiz midir?
    Cevab: O parayı müşteriye öder.
    5 Ağustos 2021 Perşembe
  • Sual: Alışveriş yaparken malın maliyet ve alış fiyatlarını söylemek mecburi midir?
    Cevab: Hayır. Söylenirse murabaha satışı denir ve söylenen mikdarın doğru olması icap eder. Aksi takdirde söylenen ile maliyet arasındaki fark muayyen ve makul bir nispetten fazla ise müşterinin akdi bozma hakkı vardır.
    16 Ağustos 2021 Pazartesi
  • Sual: Varant caiz midir?
    Cevab: Varant usulünde, yatırım enstrümanları vardır. Bunlar belli bir hisse senedinin, endeksin ya da pamuk, petrol, altın, gümüş gibi emtiaların fiyatlarına göre artıp azalmaktadır. Artış azalış oranları hisse senedine göre çok daha fazladır. Hisse senedi bir günde en fazla %10 yükselirken, varantlar %300-400 gibi yükselişler yapabilmektedir. Tabii ki aynı şekilde düşüş riski de hisse senedine göre çok daha fazladır. Alım ve satım varantı diye iki türlüdür. Alım varantları, bu varantın dayanak varlığı olan hissenin ya da petrolün fiyatıyla doğru nispette iken, satım varantları ise ters nispetlidir. Misal, petrol satım varantı almışsa, petrolün düşmesini ister ki varantı yükselsin. Fakat bu varantların vadesi de bulunmaktadır. O vadenin sonunda, dayanak varlık olan hisse ya da petrol fiyatı başta hedeflenen fiyata ulaşmamışsa, varantın değerinin sıfırlanma hâli bahis mevzuudur. Ama daha ziyade vadenin sonu beklenmeden hisse senetleri gibi gün içinde alınıp satılmaktadır. Hisse senedinden farkı, vadesinin bulunmasıdır. Hisse senedi alıp satmak için söylenen her şey burada da caridir. Bunda garer bulunan satışlar da vardır. Garer bulunan satış caiz değildir.
    29 Ağustos 2021 Pazar
  • Sual: Kuyumcuya 9 çeyrek satsa, 7 bin lira tutsa; henüz parasını almadan zevcesi bir bilezik beğense, 14 ayar olarak bedeli 2 bin lira tutsa, kuyumcu da kalan 5000 lirayı teslim etse caiz midir?
    Cevab: Para ile altın satışında ikisinden biri teslim edilmelidir. Çeyrek kuyumcuya teslim edilmişse, caiz olur
    10 Ekim 2021 Pazar
  • Sual: Şapka satışı da yapılan konfeksiyoncuda çalışmak caiz midir?
    Cevab: Caizdir.
    10 Ekim 2021 Pazar
  • Sual: Satıcı sattığı malın kusurunu bilmese dahi sattığı maldaki kusurlardan mesul müdür?
    Cevab: Evet. Ayıp muhayyerliği vardır. Alıcı geri verebilir.
    10 Ekim 2021 Pazar
  • Sual: Şehirlerarası otobüs bileti satmakta mahzur var mıdır?
    Cevab: Caizdir. Malını satan veya kiralayan kimse, sattığı veya kiralığı kimsenin ne yapacağından, malı nasıl kullanacağından mesul değildir.
    10 Ekim 2021 Pazar
  • Sual: Mesken satın almak için kredi çeken, bir problemden dolayı satış olmasa, krediyi iade etse, masrafını karşı taraftan isteyebilir mi?
    Cevab: Bu karşı tarafın borcu değildir.
    17 Ekim 2021 Pazar
  • Sual: Bir kimse, sattığı yerin içinde bulunan ağaçları istisna edebilir mi, yoksa yer gidince ağaçlar da mı gider?
    Cevab: İstisna etmezse, satışa dâhildir. Ederse, değildir; sökmesi lazım gelir.
    7 Kasım 2021 Pazar
  • Sual: Bir alışveriş sitesi ödeme yönteminde alışveriş kredisi diye bir seçenek sunuyor. Anlaşmalı bankalarla mamulü taksitli satıyor. Mamul, çeşitli taksit alternatifleriyle vadeli olarak banka üzerinden satın alınıp taksitler bankaya ödeniyor. Bu şekilde alışverişin hükmü nedir?
    Cevab: Banka, mağazanın vekili ise, caiz olur. Malı banka alıp satıyorsa, teslim almadan satamaz.
    24 Kasım 2021 Çarşamba
  • Sual: Fiyat artışından müteessir olmamak için evde kullanılacak gıda maddelerini toptan alıp saklamak caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Tevekküle zarar veren, sebepsiz saklamaktır. Karaborsacılık başkadır.
    28 Kasım 2021 Pazar
  • Sual: Trendyol aplikasyonunda cüzdan kısmı var. Alışveriş yapacağınızda parayı buraya yatırıyor; ödemeyi buradan yapıyorsunuz. Alışverişten sonra size taahhüt ettikleri kadar para hediye veriyorlar. Bunlar cüzdanda birikiyor. Bu para caiz midir?
    Cevab: Hibe şartıyla vedia veya borç fasiddir. Dârülharbde caizdir.
    28 Kasım 2021 Pazar
  • Sual: Çiftlikte ticari gaye ile köpek üretip satmak caiz midir?
    Cevab: Bekçi, av veya davar (ve kurtarma) köpeği yetiştirip satmak caizdir. Alıcının bunu sonradan dinen caiz olmayan şekilde kullanmasının satana günahı yoktur.
    29 Kasım 2021 Pazartesi
  • Sual: Hanefi bir çiğköfteci, talep var diye midye ve bezden yapılan uykuluk satışı yapabilir mi?
    Cevab: Bunları yemek caiz değildir. Satmak mekruhtur.
    3 Aralık 2021 Cuma
  • Sual: Bir kimsenin kredi kartı ile fasid alışveriş yapılsa, bundan kredi kartı sahibi mesul müdür?
    Cevab: Bir kimsenin kredi kartı ile alışveriş yapmak, muvazaalı akit gibidir. Akdin görünürdeki tarafı kredi kartı sahibidir. Binaenaleyh muamele yapanın yaptığından mesuldür. Mesela bir mal alsa, sonra bankaya bunu faiz mukabili taksitlendirse, bu fasiddir. Kart sahibi bu fasid borcu havale yoluyla üstlenmektedir. Caiz değildir.
    3 Aralık 2021 Cuma
  • Sual: Bakkalın her türlü gazete ve dergiyi satması caiz olur mu?
    Cevab: Caizdir.
    3 Aralık 2021 Cuma
  • Sual: Döğüş horozu yetiştirip satmak veya döğüştürmek caiz midir?
    Cevab: Döğüştürmek haramdır; çünki kumardır ve hayvana eziyettir. Döğüştürdüğü bilinenlere satmak ise en azından mekruhtur.
    3 Aralık 2021 Cuma
  • Sual: Sahibi olduğum evin bulunduğu apartmandaki ev sahipleriyle en son yaptığımız toplantıda emniyet ile alakalı demirbaş harcaması yapılması, bu harcama için Aralık ayı ve Ocak ayı başları olmak üzere 2 taksit halinde önce ücretlerin toplanması ve sonra da işin yapılmasına karar verildi. Ancak dün itibariyle evimin satışı konusunda bir müşteri ile anlaştım ve bu hafta içinde tamamen devredeceğim. Şu halde bu borcu şer’en ödeme mükellefiyeti kimdedir?
    Cevab: Bu bir vaaddir. İnşaat için usta ile anlaşmadan satılırsa, ödeme evi satın alana aittir; eğer satmadan usta ile anlaşılıp iş verilmişse, evi satana aittir.
    8 Aralık 2021 Çarşamba
  • Sual: Etour adında bir şirket vardır. Buraya para yatırılıyor. Her yaptığınız suni otel rezervasyonu için size komisyon ödüyor. Bu sistem ile para kazanmak caiz midir?
    Cevab: Şartlı tevdiat fasiddir. Yani sana şu kadar para yatırırım; sen de bana komisyon ver demek fasiddir. Komisyon neyin mukabilidir? Kâr garantisi caiz değildir. Dârülislamda caiz değildir. Ama ayrıca otelleri aldatmak vardır; darülharbde de caiz değildir.
    22 Aralık 2021 Çarşamba
  • Sual: Almanya’da Minijob (450 euroya kadar olan) kazançta işçi belli vergilerden muaf olmasına rağmen, işveren çalıştırdığı işçi için vergi ödemesi gerekir. Pauschalbetrag (%2 sabit ödeme) usulünde işçinin dinine bakmaksızın kiliseye de ödeme yapılıyormuş. Bu %2 kısmı işveren isterse işçiye de ödetebilirmiş. Burada işçiye vebal var mıdır?
    Cevab: Vergiyi işveren ödüyor, işçi değil. İşçi ödese bile kanuni mecburiyettir, vebali yoktur. Ha devlete ödenmiş, ha kiliseye, fark etmez.
    5 Ocak 2022 Çarşamba
  • Sual: Açık arttırma ile satış caiz midir?
    Cevab: Evet. Buna bey bi’l-mezîd veya müzayede yoluyla satış denir. Satıcı malı bir fiyattan satışa arz eder. Müşteriler fiyatı arttırır. En son arttıranın elinde kalır. Resûlullah, satılan bir kölenin sahibi ile artırma üzerinde pazarlık yapmış; ama almamış, başka bir kişi bu köleyi satın alarak azat etmiştir. Demek ki arttırma şeklindeki satışta bir mahzur yoktur. Hazret-i Peygamber, bir büyük kap ile çulu açık arttırma usulü ile satmıştır. (Tirmizi, Nesai , İbn Ebi Şeybe, Müsnedü Ahmed)
    7 Ocak 2022 Cuma
  • Sual: Telefon operatörleri faturalar muntazam ödenirse, belli bir limit içinde telefon satıyor. Sonra aya bölerek tahsil ediyor. Bu caiz midir?
    Cevab: Şartlı satış, yani benim operatörümü kullanmak şartıyla satmak fasiddir. Ama sonra ayrı bir akit yapılırsa, caizdir.
    13 Mart 2022 Pazar
  • Sual: Veresiye mal veren tüccar, Türk lirasının değeri düşünce zarar ettiklerini söyleyerek alacaklarını dolar veya euro olarak değiştirerek deftere yazabilir mi?
    Cevab: Hayır. Baştan anlaşırsa veya sonradan rıza ile olabilir. Aksi takdirde paranın altın kıymetini isteyebilir.
    13 Mart 2022 Pazar
  • Sual: Zam gelecek diye bir yerine iki şişe yağ alan kişi ihtikâr (karaborsacılık) yapmış sayılır mı?
    Cevab: Hayır, kullanmak için fazla mal alıp stoklamak ihtikâr değildir. İmam Ebu Hanife buyurdu ki, “Köylü, tarlasından aldığı gıda maddelerini istediği zaman satabilir. Acele satması vacib değildir. Fakat, acele etmesi sevaptır. Pahalı olunca satmasını düşünmesi çirkindir. Zaruri olmayan ilaçlarda ve gıda maddesi olmayan ve herkese lazım olmayan şeylerde ihtikar haram değildir. Ekmek ve benzerlerinde çok haram olup, et, yağ gibilerde az haramdır.” İmameyne göre, bunların hepsi ihtikardır. İnsanlara lazım olan her şeyde ihtikar haramdır. Gıda maddelerinde ihtikarın haram olması, az bulundukları zamandadır. Çok olup, herkes kolay alabilirse, ihtikar haram olmaz. Fakat, böyle zamanlarda da mekruh olur. Çünkü, insanların zararını beklemek, iyi değildir. İhtikâr, İmam Muhammed’e göre ancak taamda, yani insan ve hayvanatın yiyecekleri şeylerde cari olur. İmam Ebu Yusuf’a göre ise ihtikâr, satılmaması ammeye muzır olan her şeyde cereyan eder. İhtikâr sayılması için 40 gün malın saklanması aranır.

    Bir tacirin bir beldeye yakın yerlerden satın almış olduğu şeyleri ahalisinin zararına olarak saklayıp o beldede satmaması, muhtar olan kavle göre bir ihtikardır. Fakat bir beldeden veya civarından satın alınan şeyleri orada satmayıp saklamak, eğer o belde ahalisine muzır değilse bunda bir beis yoktur.

    Bir tacir, uzak bir beldeden satın aldığı şeyleri kendi beldesine getirip saklasa İmam-ı Azam’a göre bununla ihtikar sayılmayabilir. Çünkü böyle uzak yerlerden eşya ve erzak getirmeye mecbur değildir. Fakat efdal olan insanların ihtiyacı ziyade olduğu takdirde kendi hacetinden fazla olanı satmaktır. İmam Ebu Yusuf’a göre bu surette de ihtikâr meydana gelir. Bir malı fiyatlarının yükselmesi niyetiyle hapsetmek mekruhtur, günahtır. Bunları kıtlık çıkması niyetiyle saklamak daha günahtır.

    13 Mart 2022 Pazar
  • Sual: Başka bir şehirdeki arkadaşıma emanet bilgisayar vermiştim. Şimdi satmak istiyorum. Caiz midir?
    Cevab: Bir kimseye emanet, ariyet, kira, rehin yahut sermaye olarak verilen bir şeyi ona satmak caiz ise de, alıp tekrar teslim etmek lâzımdır. Bu mümkün değilse, o şehirdeki üçüncü bir şahsı kabza ve satışa vekil edersiniz. O, bilgisayara kabz eder. Sonra o kişiye sizin namınıza satar.
    30 Mart 2022 Çarşamba
  • Sual: Alışveriş sitelerinde sanal cüzdan tatbikatı var. Alışveriş öncesinde veya tam alışveriş anında eğer parayı cüzdana yükleyip alışveriş yapılırsa bir miktar cüzdana iade ediliyor. Caiz midir?
    Cevab: Para alışverişten evvel yatırılırsa, şartlı borç hükmündedir, faiz olur. Alışveriş sırasında yatırılırsa bir arada iki akit fasiddir. Taraflardan birine menfaat getireceği için şart da satış da fasid olur. Her ikisi de dârülislamda caiz değildir
    8 Haziran 2022 Çarşamba
  • Sual: Mahalle bakkalına şeker gelip hemen bitse, bakkal tanıdık olduğu için şeker ayırtmak kul hakkı olur mu?
    Cevab: Kul hakkı olmaz. Şeker bakkalın malıdır.
    25 Haziran 2022 Cumartesi
  • Sual: Toptancıdan mal alırken, şu kadar zamanda öderken %5 tenzilat yaparım diyor. Parayı tam ödüyoruz, sonra tenzilatı iade ediyor. Mahzuru var mıdır?
    Cevab: Tenzilatlı fiyatın ödenmesi lazımdır. Ama karşılıklı rıza olduktan sonra mesele yoktur.
    9 Temmuz 2022 Cumartesi
  • Sual: Veresiye satış yaparken müşteriye fiş kesiyoruz. Fiş üzerinde taksit ve ödeme tarihi yazılıdır. Akde zararı var mıdır?
    Cevab: Veresiye satışta taksit mikdarının ve ödeme tarihlerinin akit esnasında belli edilmesi lazımdır. Aksi takdirde akit fasid olur.
    22 Temmuz 2022 Cuma
  • Sual: Karışık kuruyemiş almak caiz midir?
    Cevab: Caizdir. O bu haliyle bir mebidir. İçindeki çeşitlerin miktarının ayrı ayrı tam belli olmamasından dolayı caiz olmadığı doğru değildir. İçindeki her bir yemişin fiyatı ile ayrı ayrı pazarlık yapılıp tartılmasaydı, olmazdı. Ama hepsi bir arada olup buna muayyen bir fiyat verilmişse, götürü alınmış olur, caiz olur. Nitekim market alışverişleri hep böyledir. Kasaya mesela on kalem mal yığılır, tek tek bunu şu kadara aldım sattım denmez, hiçbirinin fiyatı konuşulmaksızın, borcumuz ne kadar denir, şu kadar denir, para ödenir, caiz olur.
    24 Temmuz 2022 Pazar
  • Sual: Bir kimse promosyon mukabili emekli maaşını bir başka bankaya taşıyabilir mi?
    Cevab: Caizdir. Bu, şartlı havaledir. Yani “maaş alacağınızı bana havale ettirirseniz, size şu kadar para vererim” demek caizdir. Çünki taraflardan birine veya üçüncü şahsa menfaati olan şart, havale gibi akidlerde caizdir.
    4 Ağustos 2022 Perşembe
  • Sual: Bir kimse züccaciyede sürahi kırsa, malın satış fiyatı üzerinden mi tazmin eder?
    Cevab: İtlafta, mislî malın misli, kıyemî malin piyasa kıymeti ödenir. Aynısından bir sürahi alıp verilir. Para vermek hususunda da anlaşılabilir. Ama müşteri bu sürahinin satış bedelini değil, piyasa fiyatını öder.
    15 Eylül 2022 Perşembe
  • Sual: TOKİ’den ev almak caiz midir?
    Cevab: Mevcut olmayan malın satılması ancak selem veya istisna yoluyla olur. Bunun da kaideleri vardır. Malın evsafı belli olmalıdır. Burada mebî, yani satılacak ev belli değildir. İnşaat bitince, kura ile herhangi bir ev verilecektir. Bu cihetle akid batıldır. Ayrıca semen (fiyat) başta belli olmayınca, akit fasid olur. Nitekim fiyat belli değil, ama peşinat bellidir. Evlerin fiyatı, enflasyona göre her sene zam devresinde arttılacaktır. Semen belli olsa bile, semende arttırma şartıyla satış fasid olur. Bu şart müfsiddir. Şu halde dârülislâmda böyle bir satış caiz değildir. Dârülharbde müslümanın menfaatine olduğu için caizdir.
    15 Eylül 2022 Perşembe
  • Sual: Bir dairenin maliyeti 500 gr altın olsa, devlet/kişi, 500 gramı 120 aya bölüp altına endeksli fiyat ile taksitler halinde ödenmesi kararlaştırılsa, bu akid caiz olur mu?
    Cevab: Caiz olur.
    21 Eylül 2022 Çarşamba
  • Sual: Altın alırken nakit vermeyip kuyumcunun ibanına para atmak caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Hükmen teslim vardır. Peşin sayılır.
    21 Eylül 2022 Çarşamba
  • Sual: Altına dayalı yatırım fonları caiz mi?
    Cevab: Caizdir.
    25 Eylül 2022 Pazar
  • Sual: Katılım bankasından araba almak caiz midir?
    Cevab: Araba alacak kişiyi banka arabayı almak ve satmak üzere vekil yapıyor. O kişi arabayı banka için almış sayılır. Ayrıca kendisine satamaz. Vekil ile asil aynı kişi olamaz. Yani bir kişi hem alıcı hem satıcı olamaz. Böyle bir akit sahih değil, fasiddir. Ama vekil, kendi adına değil, banka adına alırsa, bu araba bankanın olur. Sonra banka bu kişiye o arabayı kâr koyarak vadeli satar. Ama bunun için bankanın arabayı kabz etmesi (teslim alması), sonra müşteriye satması lazımdır. Banka arabanın mesela yarısını satın almak ve kabz için müşteriye vekâlet verse, sonra müşteri arabanın yarısını kendi adına asaleten ve yarısını da banka adına vekaleten satın alsa, sonra banka yarı hissesini üzerine kâr koyarak vadeyle müşteriye satabilir. Sonra müşteri noterde arabayı üstüne alır. Böyle olursa da caizdir.
    25 Eylül 2022 Pazar
  • Sual: Tapu harcını rayiç bedel üzerinden göstermemek caiz mi?
    Cevab: 40 bin liraya satılan gayrı menkulü tapu harcını az ödemek için 20 lira göstermek dinen mahzurlu değildir. Ama kanunu bilemeyiz. Bilindiği kadarıyla kanun, ne o ne bu, hükümetin tespit ettiği rakamlar üzerinden yapılmasını emreder.
    1 Ekim 2022 Cumartesi
  • Sual: Oturduğumuz evin peşinatını eşim altınlarıyla ödedi. Taksitlerini de ben ve o üstlendik. Evin yarısı onun, yarısı da benimdi. Eşim mehrini helal etti, ben de evdeki hissemi kendisine hediye ettim. Vaziyet nedir?
    Cevab: Ev eşinizin olmuştur. Ödenmemiş taksitler ise size aittir.
    1 Ekim 2022 Cumartesi
  • Sual: Taksiye binen müşterinin ne kadar ödeyeceği başta bilinmediği için caiz olur mu?
    Cevab: Caizdir, fiyat belli değildir, ama ne kadar giderse o kadar yazacağı bellidir. Lokantada yemek yemek gibidir.
    1 Ekim 2022 Cumartesi
  • Sual: Müeyyideler sebebiyle Rusya’dan bazı milletlerarası şirketlerin çıkması üzerine, bunların mamullerini Türkiye’ye iç piyasa adına alıp Rusya’ya satmak caiz midir?
    Cevab: Herkes malını istediğine satabilir.
    8 Ekim 2022 Cumartesi
  • Sual: Bir müteahhitin yaptığı daireyi kaba inşaatı bitmeden satmak mümkün müdür?
    Cevab: Caizdir. Müteahhid, inşaatı tamamlar.
    1 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Ekseri çiftçinin deposu olmadığı için mahsulü elinde tutamaz. Çürütmemek için aracıya götürür. Fiyat yıl içinde ne zaman daha yüksek olursa fındık sahibi aracıya satmasını söyler. Fındık sahibi fiyatın yükselmesi için bazen birkaç sene beklediği de olur. Bu karaborsa mıdır?
    Cevab: Hayır. Karaborsa, fiyatları yükseltmek kastıyla zaruri gıda maddelerini stoklamak, piyasaya sürmemek demektir.
    1 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Kâbe örtüsünü satan kişiden para vererek bir parça almak caiz olur mu?
    Cevab: Caizdir. Kendi mülkü olduğu anlaşılır.
    1 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Zevc ve zevce paralarını ortak hesaba yatırsalar, kimin ne kadar parası olduğu belli olmasa, zekat nasıl verilir?
    Cevab: İslamiyette isterse zevc-zevce, isterse anne-baba ve çocuk arasında olsun, herkesin serveti ayrıdır. Parayı karşılıklı rıza ile taksim ederler. Müşterek para, kabz ve ifraz edilmeden taksim olunamaz. Bankadaki paranın ne kadarının kime ait olduğunda anlaşıp, bu kadar parayı ayrı bir hesaba geçirmek lazımdır. Bu hükmen de olsa kabz ve ifraz ve taksim sayılır. Eğer paranın idaresini hanım yapıyorsa, bu para tekrar hanımın hesabına borç olarak yollanır. Herkes nisabı geçiyorsa parasının zekatını verir. Bu hususta da erkek zevcesine vekalet verebilir.
    19 Kasım 2022 Cumartesi
  • Sual: Bir gayrı müslim memlekette kahraman tanınan bir zalimin veya gayrı müslim liderin resmini dükkanına asan müslüman bir kimseden alışveriş yapmak caiz midir?
    Cevab: Gayrı müslimle bile alışveriş caizdir. Zaruret sebebiyle asmış olabilir.
    19 Kasım 2022 Cumartesi
  • Sual: İkinci el bir araba satın alan içinde güneş gözlüğü bulsa ne yapar?
    Cevab: Arabayı satan kişinindir.
    19 Kasım 2022 Cumartesi
  • Sual: 150 bin liralık arabanın 100 bin lirasını peşin verse, 50 binini katılım bankası satıcıya verse, bankaya 11 ayda taksitle 60 bin lira ödeyecek olsa, banka arabaya ipotek koysa caiz midir?
    Cevab: Değildir. 50 bin lira faizli kredi demektir. Havale edilen paradan fazla ödenmesini istemek faiz olur.
    19 Kasım 2022 Cumartesi
  • Sual: Bir mal peşin 5 bin, 3 taksitli 5.500 lira diyerek yapılan satış caiz midir?
    Cevab: Müşteri birini seçer ve bununla akit yapılırsa caizdir.
    19 Kasım 2022 Cumartesi
  • Sual: 3-3,5 kilo gelen bidonla zeytin satılsa, tartılmasa caiz midir?
    Cevab: Tartmadan götürü usulle alınıp satılır. Yani bidon alınır, borcumuz ne kadar denir, şu kadar denir, akit tamamdır.
    29 Kasım 2022 Salı
  • Sual: 2 gram altın verip 1.75 gram altın ve 0.25 gram altının da parasını vermek caiz midir?
    Cevab: Caizdir. Normalde altının altınla mübadelesinde iki tarafın da ağırlığının aynı olması lazımdır, aksi takdirde faiz olur. Ama burada 2 gram alınırken mukabilinde 1.75 gram altın ve 0.25 gram altının mukabili para verilecek şekilde pazarlık yapılırsa, semenin vasfı değişmiş olur. Yani altın, altınla değil, altın, altın ve para ile değiştirilmiş olur.
    29 Kasım 2022 Salı
  • Sual: Almanya’da yılbaşından evvel noel parası veriyorlar. Almak caiz olur mu?
    Cevab: Caizdir. İsmi böyledir, Noel ile alakası yoktur.
    9 Aralık 2022 Cuma
  • Sual: Karaborsadan mal satın almak günah olur mu?
    Cevab: Muhtaç ise alması caizdir. Karaborsa yapmak ve böylece fahiş fiyattan satmak haram olur.
    8 Ocak 2023 Pazar
  • Sual: Birisi arsama talip oldu. 140 liraya satmaya söz verdim. Bir ay içinde parayı toparlayıp beni arayacaktı. Bir ay dolmadan 200 liraya başka bir talip çıktı. Nasıl hareket etmeliyim?
    Cevab: Size kalmış. Birincisi satış değil, satış vaadidir. Buna satmak mecburiyetinde değilsiniz.
    21 Ocak 2023 Cumartesi
Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
  • TR
  • EN
© 2019
  • Anasayfa
  • Biyografi
  • Kitaplar
  • Makaleler
    • - Aktüel
    • - Akademik
    • - English
    • - Arabic
    • - Diğer Diller
  • Programlar
    • - Televizyon
    • - Radyo
    • - Youtube
  • Yazışmalar
    • - Tüm Sualler
    • - Sual Başlıkları
    • - Sual Gönder