Zaruret olmadıkça mutlak mukayyede hamledilmez. Bana bir at deyince, o da herhangi bir at alsa, müvekkil benim maksadım siyah arap atı idi deyip mebiyi reddedemez. Yemin kefaretinde rakabe azadı vardır. Herhangi bir rakabeyi azat etse caizdir. Ama katlde mümin rakabe azatlanacaktır. Orada mutlak takyit edilmiştir. Mukayyed delil, mutlak delili hep tahsis ve takyid eder. Tearuz varsa, tercih, telif, sukut gibi tearuz ahkâmına riayet edilir. Takyid, hükmün kendinde değilse, yani sebebinde ise, illetinde ise veya şartında ise, mutlak mukayyede hamledilmez. Her biri ile ayrı ayrı amel etmek lazım gelir. Mesela “Her hür ve köle için fıtır sadakası vardır” hadis-i şeriftir. Bir de “Her hür ve müslümanlardan olan köle için fıtır sadakası vardır” hadis-i şerifi vardır. Burada mutlak mukayyede hamlolunmuyor. Hem müslüman olan köle için; hem de müslüman olmayan köle için fıtır sadakası verilir. İlk hadiste fıtır sadakasının vücubu müslüman olup olmamakla mukayyed değildir. İkinci hadiste ise müslümanlardan köle demesi bir sebebe mebnidir. Böyle olunca mutlak mukayyede hamlolunmaz. Her iki cins köle için fıtır sadakası verilmesinde tezat yoktur. Şâfiî’de bu da yoktur. Her zaman mutlak mukayyede hamlolunur.