Yazışmalar

Her hafta kapımıza sütçü geliyor. Kilosu 2 liradır. Kapımıza 6 lira bırakıyoruz. Daha sonra apartmanın otomatına basıyoruz. Sütçü önce parayı alıyor; sonra sütümüzü getiriyor. Biz sütçüyü bu sayede hiç görmüyoruz. Böyle alışveriş caiz midir?

Bir yakınımız şöyle dedi: “Meselâ bir mağazadan bir mal alındı. Sonra herhangi bir sebepten ötürü geri iade edildi. Önce parayı geri almak gerekir. Ondan sonra isteniyorsa o mağazadan yeniden bir mal alınabilir”. Bazı mağazalar, bu malın yerine başka bir mal alabilirsiniz; paranızı geri veremeyiz diyor. Bu halde parayı geri kabz etmeden, bu para karşılığında yeni bir mal almak caiz olur mu?

Bazen arkadaşlarımla görüştüğümüzde, mektep günlerinden tanıdığım bazı kişilerin kötü davranışları hakkında konuşuyorlar. O şöyle dengesiz, bu böyle kötü arkadaşlarla geziyor gibi. Bu konuştukları kişiler dinini yaşayan kimseler de değildir. Acaba gıybet oluyor mu?

Arkadaştan bir emanet göndermesini istedim. O da zamanında göndermedi. Kendisine telefon açıp, şaka ile karışık sitem ederek “Emaneti zamanında gönderdiğin için teşekkür etmek istedim” dedim. Bu sözüm yalan oldu mu?

Bazen fazla çay demliyorum ve fazlası içilmiyor. Bu israf olur mu?

Abdestte ve gusülde 3 kere yıkamak her mezhepte sünnet midir? Mâlikî mezhebinde bu 3 sefer yıkamanın sadece ilkinde mi muvâlât farzdır? Meselâ gusülde ilk yıkayışta ovaladık, diğerlerinde ovalamadan su dökmek kâfi midir? Eğer 3 yıkayışta da ovalasak, mekruh olur mu, ya da ovalayabilir miyiz?

Mektubat-ı İmam-ı Rabbânî’de diyor ki: “Tasavvuf yolunda ilerleyenlerin çoğu "rahmetullahi teala aleyhim ecmain" Tevhid-i Fiili ile karşılaşmaktadır. Her şeyi yapan Allahü tealadır derler. bu büyükler bu işleri yaratanın bir olduğunu bilir. Bu işleri yapan birdir demek istemezler. Böyle söylemek zındıklık olur.” diyor. Bunun alt paragrafında da İşleri yapan bir yapıcıdır demek sekr halinde söylenen sözlerdendir. Sözün doğrusu şöyledir ki: işleri yapan çoktur, işleri yaratan birdir. Tevhid-i vücud bilgileri de böyledir.” Bu satırlarda işleri yapan çok, ama yaratan birdir diyor. Bunu izah eder misiniz?

Evde annem, kardeşim ve ben birbirimizin eşyalarını istediğimiz gibi kullanabilmek hususunda birbirimize izin verdik. Bu halde kullanmak câiz olur mu? Birbirimizin mallarını başkalarına da verebilir miyiz "İstediğimiz gibi" kullanma izni aldığımız için?

Bir yakınımız, “Bir komşumuz bir giysi istediğinde ya da eve gelen misafir bir giyecek istediğinde ona verdiğimiz zaman ya hediye etmemiz, ya da ona satmamız lâzımdır. Kullanmak için ödünç veremeyiz, haram olur. Çünki fıkıh kitaplarında ev, dükkân, elbise gibi kıyemî malları ödünç vermek fâsiddir ve hemen geri vermek lâzımdır diye yazar” dedi. Bir komşumuz gelip, bir kıyafetimizi ya da başka kıyemî bir eşyamızı kullanmak ve sonra geri getirmek üzere istese, hatta bir tarih de belirtse, meselâ bu cuma getiririm dese, biz de versek, fâsid mi olur? Bu verdiğimizi kullanması haram mı olur?

Akkermânî’nin İrade-i Cüz’iyye Risâlesinde “İlerdeki şeyler Allahü teâlânın ilmine tâbi olsaydı, cebr lâzım gelirdi. Allahü teâlânın ilmi, eşyanın yaratılmasını ve sıfatlarını, hallerini icab ettirseydi cebr olurdu” yazıyor. Bu sözün izahı nedir?

Alışveriş yaparken 1 kilo çikolata alınsa, ama içine bir kaç tane yanlışlıkla başka marka ve fiyatta çikolatadan karışmış olduğu görülse, ne yapmak gerekir? Bu farklı olan çikolataları geri mi vermeli? Yoksa yenebilir mi? Bu farklı çikolatalar geri verilirse, alınan eski kiloda eksilme çıkacağından satış bozulur mu?

Alışveriş yaparken “aldım, sattım” gibi geçmiş zaman söylenerek alışveriş yapılması lâzım geldiği, "evet" gibi âdet olan kelimeleri söyleyince şimdiki zaman mânâsını düşünmemiz gerektiği fıkıh kitaplarında yazıyor. Geçen gün bir mal aldım ve kasiyere fiyatını sordum. Şu kadar lira dedi ve alıyor musunuz diye sordu? Ben de evet manasında başımı salladım. Parasını ödedim ve çıktım. Sonra aklıma geldi ki içimden "şimdi alıyorum" gibi bir şey geçirmedim. Bu alışverişimiz sahih oldu mu?

Bir kimse, alışveriş yaparken kasada bir sürü şeyin fiyatını toptan ödese; hepsini götürü usulü satın alsa; eve gelip kontrol ederken fişte meselâ peynirin fiyatının yanlış yazıldığını, daha fazla para ödediğini fark etse ne yapar? Bu peynire ödediği fazla parayı geri alabilmek için ya bütün satışı bozacaktır. Çünki hepsini toptan almıştır. Aldığı bütün malları iade edecek ve parasını geri alacaktır. Ya da o haliyle kabul edecek; ama bu sefer de aldanmış olacaktır. Müslümanın aldanması da caiz değildir. Böyle bir halde markete gidip peynirin fiyatına fazla ödeme yaptığını söyleyip fişi ibraz etse, market de yanlışlıkla ödenen fazla parayı geri verse caiz olmaz mı?

Pastaneden alışveriş yaparken 3 poğaça ve 3 simit istemiştim. Bana toplam şu kadar dedi. Parasını verdim. Eve geldiğimde 4 tane poğaça koymuş olduğunu anladım. Ama yemiş bulunduk. Sonra pastaneye gittim. Fazladan verdiği poğaçanın fiyatını ödedim. İlmihâle baktım: Toptan alınan şeyler, meselâ 100 koyun 100 lira şeklinde satın alınıp, sürü fazla ya da eksik çıksa, satış fâsid olur diyor. O zaman bu benim yaptığım satış fâsid mi oldu?

Alışveriş yaparken 1 kilo et ver yerine, şu kadar liralık et ver demek mi daha uygun olur?

Bir kasaba gidince, meselâ 1 kilo et ver diyoruz. Ama o bir kiloyu biraz aşkın et veriyor. Hiç konuşmadan parayı uzatsak, bâyi para üstünü verse, böyle alışveriş olur mu?

Riyâdü'n-Nâsıhîn'de "Satılan şeyin ayıbını ve satın alınan şeyin kıymetini gizlemek fâiz olur" diyor. Bir kimse sattığı malı kaça aldığını söylemek mecburiyetinde midir?

Abdest aldıktan sonra, bir yerin kuru kaldığı farkedilirse, Mâlikî mezhebini taklid eden birisi hemen aceleyle lavaboya gidip orayı yıkasa, bu abdestle namaz kılabili mi?

Yatan ya da uyuyan kişiye karşı namaz kılmak caiz midir?

Seferîlik mesafesi (mil olarak) ile alâkalı bir fetvâ bildirebilir misiniz? 47.5 milden (76 km), 57 mile (91.7 km) kadar okumuştum. Bu ikisi arasındaki bir mesafeye seyahat edecek olan seferî midir? Ayrıca, mesafeyi nasıl ölçeriz? Mesela otoban evime daha yakın, daha çabuk ulaşabiliyorum, fakat daha uzun; "A" yolu ise evime daha uzak, daha uzun müddet alıyor, fakat mesafe daha kısadır.

Geçenlerde “Nebi Hüseyin” ve “Ruhullah” isimlerinin kullanıldığını duydum. İslâmî açıdan, böyle isimler kullanılabilir mi?

Karı koca el ele tutarak veya kol kola girerek halk içinde beraber yürüyebilirler mi yoksa hanım on adım arkadan mı gelmelidir? Ehl-i sünnet ulemâsı bu mevzuda ne söylemektedir?

Kabrin üstüne çiçek dikmekte mahzur var mıdır?

Erkek çocuklara da altın nazarlık takmak caiz midir?

Erkeğin peruk takması caiz mi?

Erkeklerin gözlerine sürme çekmesi caiz midir?

Estetik ameliyatta câiz olan şekil hangisidir?

Erkek, hanımını boşarsa, çocukları yetiştirmek dinen kimin hakkıdır?

Gelin, insanın kendi kızı gibi midir? Nerelerine bakmak caiz, nerelerine bakmak caiz değildir?

Baba Ehl-i sünnet itikadında değilse yahut namaz kılmıyor ve içki içiyorsa da bedduası kabul olur mu?

Bir kızın sâlih ana babasını dinlemeyip, sevdiği biri ile evlenmesi câiz midir?

Yalnızken çıplak yıkanmak günah mıdır?

Annesi yatalak hasta olan erkeğin, annesinin altını temizlemesinde mahzur var mıdır?

Bir erkek şortla durabilir mi?

Günahkârın duası kabul olmaz mı?

Doktora günah olmaz diyorlar, doğru mu?

Kadınların kollarının dar bir bluz ile örtünmesi caiz midir?

Usul ve füru nedir? Farzlar ve haramlar için, füruat denir mi?

Hıristiyanlar gibi “Seni melekler korusun” diye dua etmek uygun olur mu?

“Kenzü’l-Arş” duası muteber midir?

Dua âyetlerinin ve diğer duaların, evimizde bulundurmak ve üzerimizde taşımak için, elle yazılması şart mıdır? Yazıcıdan çıktı alınsa veya fotokopi çekilse de olur mu?

Arabî bilenin, dua ve hadîsleri latin harfiyle yazıp okuması câiz midir?

Fâsık babaya hayır dua edilir mi?

Bazıları, bir din kitabını, meselâ Mektûbât’ı okuyup bitirdikten sonra “Sadakallahülazim” diyorlar. Bir mahzuru var mı?

Namaz kılmış olana, “Allah mübarek etsin” mi denir, yoksa “Allah kabul etsin” mi?

Başımıza bir bela gelince, bir yakınımız ölünce nasıl dua etmeliyiz?

Bazıları “İçki içmeye devam eden kimse, haram olduğuna ehemmiyet verse, içmez; açık saçık gezen kadın, bunun haram olduğuna ehemmiyet verse, örtünür. O halde bunlar, işlediği günahlarına üzülmedikleri, yani haramı ehemmiyetsiz saydıkları için kâfirdir” diyorlar. Dinimizin bu husustaki ölçüsü nedir?

Mekruhların hepsi aynı derecede midir?

Günah işlemekten kurtulmanın en kısa yolu nedir?

Tövbe ve istiğfar nedir, nasıl yapılır?

Çarşamba gününün menfiliğine ve uğursuzluğuna, eski kavimlerin Çarşamba günü helâk olduğuna dair bir hüküm var mıdır?

12 Hak tarikat olduğu söyleniyor bunların isimleri nelerdir?

Alafranga tuvalette (klozette) idrar sıçratmadan ayakta bevl etmek günah mıdır?

Hazret-i Ömer, Sa’d ibni Ubâde’yi Hazret-i Ebu Bekr’e biat etmediği için katletmekle korkutmuş mudur?

Ehl-i beyt ve Iraklı Araplar, neden Horasan’a göç ettiler? Horasan hangi bölgededir?

Osmanlı 1492'de İspanya'daki Yahudilere kucak açtığı halde, neden Müslümanlara kucak açmadı ve İspanya'yı uyarıp savaş açmadı?

Dinimiz anne babaya hürmette kusur etmemeyi emrettiği halde, Yavuz Sultan Selim hangi sebeple babasına savaş açıp padişah olmak istemiştir?

Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Moğollara karşı neden cihad etmemiştir? Moğollar ile iyi münasebeti olduğu yönündeki tenkitleri nasıl değerlendirirsiniz?

Sultan Fâtih başta olmak üzere, bazı Osmanlı padişahlarının yurt dışından ressamlar getirterek resimlerini yaptırdıklarını duyuyoruz. Bunlar doğru mudur? Eğer doğru ise, İslâm hukukunda resim yasağı ile ilgili hükümlerle nasıl bağdaştırırsınız?

Evimizde yaşı ilerlemiş olan anne babaya karşı davranışlarımız nasıl olmalıdır? Bazen yanlış davranışlarına sabretmekte zorlanıyoruz. Ne tavsiye edersiniz?

Erkeğin de cinsî vazifelerini yerine getirmekten kaçınması haram mıdır?

Cinsî güç için Viagra kullanmak dinen mahzurlu mudur?

Erkeğin, vefat eden eşinin başı açık resimlerine bakması haram mıdır?

Bir babanın hayattayken vârislerinden birine bir malı hibe etse, baba vefat ettikten sonra diğer vârisler o maldan miras haklarını isteyebilirler mi?

Tüp bebekle çocuk sahibi olmak caiz midir, şartları nelerdir? Cinsiyet tesbit usulleri caiz midir? Kur’an-ı kerimde bebeğin cinsiyetini Allahtan başka kimsenin bilemeyeceği yazıyormuş.

Bazı Aleviler Müslümanız dediği halde, İslâmiyet ile alâkası olmayan ibâdetler yapıyorlar. İslâmiyet, bunlara ve cemevleri yapılmasına izin verir mi?

Yıkılan bir câminin yeri, câmiden başka bir maksatla kullanılabilir mi? Satılabilir mi? Yerine ev veya işyeri yapılabilir mi? Yoksa kıyâmete kadar ibâdethâne olarak kalması mı gerekir?

Her bir mürşid, yaşadığı cemiyetin lisanıyla tebliğ yaptığı halde, neden Mevlânâ Türk cemiyetinde eserlerini Farsça te’lif etmiştir?

Bazı tarikatlerde olduğu gibi kişinin kendini şişlemesi câiz midir?

Kadınlar cemaatle namaz kılmak için câmiye gidebilir mi?

Tasavvufta dünyayı terk etmenin gereği üzerinde duruluyor. Ancak bu sebeple Müslümanların geri kaldığı da söyleniyor. Sizce bizim dünyaya bakışımız nasıl olmalıdır?

Günümüzde berdel denen evliliklerde yapılan nikâh, Câhiliye devrinde görülen ve İslâmiyetin yasakladığı şigar nikâhı mıdır? Bu geçerli midir?

Günümüz dünyasında vakıf malları hususiyetini yitirdi mi, alınıp satılabilir mi?

Kaçakçılık yapmak, kaçak mal alıp satmak caiz midir?

Emitasyon, sahtecilik, bir başka deyişle meşhur markaların ismiyle sahte elbise üretmek marka taklidi yapmak câiz midir?

Ticarî taksi, dolmuş, otobüs gibi hatlar vatandaşın eline geçtikten sonra, astronomik fiyatlara satılıyor. Bu astronomik fiyatlara satılan hatlara ödenen para caiz midir?

Arsası alınmış, projesi onaylanmış, ancak inşaatı henüz başlamayan bir yerden devre mülk veya daire satmak caiz midir?