Sual Başlıkları

Sual: Para alarak hatim okumak câiz midir?

Cevab: Baştan pazarlık etmeden verilen hediyeyi almak caizdir.

20 Haziran 2013 Perşembe

Sual: Bir kimseye annesi “Sevabı bana bağışlanmak üzere ölümümden sonra her sene bir hatim okut!” diye vasiyet etse, ne lâzım gelir?

Cevab: Kur’an-ı kerim okumak için adam kiralamak caiz olmadığı, ancak okuyana okuduktan sonra teberru olarak hediye verildiği için, böyle bir vasiyete uymak lâzım değildir. Ancak hediye edilen hayır ve hasenattan ölü fayda görür. En güzeli vârisinin kendisinin okuması veya mümkünse ölüyü tanıyıp seven bir emin kimseye hatim okuması için ricada bulunması; bunun sonunda da o kimseye üçte iki altın liradan az olmayacak şekilde bir hediye vermesidir.

24 Haziran 2013 Pazartesi

Sual: Bir satış elemanının, çalıştığı firmadan ayrılıp, aynı sektörde çalışan rakip bir firmaya gitmesi ve yanında müşteri portföyünü de götürmesi caiz midir?

Cevab: Hizmet akdinin müddeti bitince ayrılmasında ve başka bir firmaya girmesinde mahzur yoktur. Ama haksız rekabet, hıyanet ve müşteri portföyünü götürmek mahzurludur.

25 Temmuz 2013 Perşembe

Sual: Çalıştığım şirket adına hammadde aldığım firma, fiyat kırdıktan sonra, malın 1,4 dolar olan fiyatını 1,6 olarak bildirmemi, aradaki farkı benim almamı teklif etti. Bu caiz olur mu?

Cevab: Kandırmak olur, caiz değildir. Vekil, asil gibidir; yaptığı muameleden mesuldür. Yani siz 1,4 dolara alınca, çalıştığınız şirket bu fiyata almış demektir. 0,2 dolar, sizin hakkınız olmaz. Bu para çalıştığınız firmadan çıkmaktadır. Firmanın haberi olsa verir mi?

25 Temmuz 2013 Perşembe

Sual: Maaşı düşük olup, işveren tarafından arttırılmayan işçinin kanunî protesto hakkını kullanması câiz midir?

Cevab: İcâre (hizmet) akdi, iki tarafın anlaşmasıyla kurulur. İşçi bu maaşa râzı olarak akid yapmaktadır. Başkaca bir hakkı yoktur. Bu maaşı beğenmiyorsa, daha yüksek maaşlı bir iş arar. Protesto, grev, işi bırakma gibi hareketler caiz değildir.

9 Mart 2014 Pazar

Sual: Avukatlık yapan bir kimse, mevcut kanunlar ile şer’î hukuk prensipleri arasında kaldığı zaman nasıl hareket eder?

Cevab: Avukatın pozitif hukuka göre hareket etmesi tabiîdir. Ancak müvekkilinin şer'î hukuka göre hakkı olmadığını iyi bildiği bir talebine aracılık edemez. Meselâ ödendiğini iyi bildiği, ama senedin imha edilmediği bir borcu takip için avukatlık yapamaz. Haksız müvekkilin de, muhakeme bakımından mevcut hakları müdafaa edilir. Müslümanların yardımcısı olmak niyetiyle avukatlık caiz ve sevabdır. Vekâlet ücreti, anlaşmaya tabidir. Kanunî faiz, kanunen tahakkuk ettiği ve paranın değer kaybını bile karşılamadığı için almak caizdir.

11 Mart 2014 Salı

Sual: Amerika'da taksi şoförüyüm. Burada ücreti şu şekilde alınmaktadır: Yol boyunca açık olan taksimetre ücreti + gidiş ve dönüşte geçilen ücretli köprü ve otoyolların ücretleri toplamı. Yolcudan dönüşte arabada olmamasına rağmen dönüş yolu üzerindeki ücretli yolların parasının tahsil edilmesi caiz midir?

Cevab: Kandırma olmaksızın, önceden belli, tayin edilen veya örfen bilinen ücreti almak caizdir.

27 Mayıs 2014 Salı

Sual: Bir mühendisin takibini yapmadığı bir projeye imza atıp, ücret almasında beis var mıdır?

Cevab: Kandırmak caiz değildir. Mesuliyeti de ona düşer.

21 Haziran 2014 Cumartesi

Sual: Bir kimse, dünyevî bir ilimde muallim olup, ders anlatırken de sevap alır mı?

Cevab: İyi niyetle mübahlar taata dönüşür.

21 Haziran 2014 Cumartesi

Sual: Almanya'da bir cemaate fahrî imamlık yaparak ücret alan kimse, ayrıca devletten işsizlik maaşı alabilir mi?

Cevab: Birincisi hediye ahkâmına tâbidir. İkincisi kanunî bir alacaktır. Her ikisi de rıza ile olduğu için caizdir.

20 Ağustos 2014 Çarşamba

Sual: Almanya’da bir cemaate fahrî imamlık yaparak ücret alan kimse, ayrıca devletten işsizlik maaşı alabilir mi?

Cevab: Birincisi, hediye ahkâmına tâbidir. İkincisi, kanunî bir alacaktır. Her ikisi de rıza ile olduğu için caizdir.

20 Ekim 2014 Pazartesi

Sual: Günümüz şartlarında devletten kıdem tazminatı almak câiz olur mu?

Cevab: Devlet, kendi çıkardığı kanunla kıdem tazminatını tanzim ettiği için, buna rızası olduğu anlaşılır. Hakiki şahıs da olmadığı için, dinen caiz olmayan muamelelerin, devlet ile yapılması; mesela devletten alacaklara faiz tahsil etmek, nemâ almak vs caizdir.

28 Aralık 2014 Pazar

Sual: Fıkıh kitaplarında diyor ki: “İcare akdinde, âcir kiraya vermiş olduğu yeri, borcunun çok olmasından dolayı kadıya gitse ve borçlu olduğunu ve bu borcunu da ancak kiraya vermiş olduğu tarlasını satmak ile kapatabileceğini söylese, mahkeme de bunu araştırsa ve tasdik etse, o zaman kadı icare aktini feshedebilir” diyor. O zaman akit fesh olunursa, müstecirin (kiracının) tarlaya ekmiş olduğu ekinler de fesh anında tam da olgunlaşmaya başlamış ise bu durumda ne olur? Ekinler toplatılır mı? Yoksa müstecirin zarara uğratılmaması için ekinler icare müddetince tarlada mı bırakılır? Tarlada bırakılır ise tarlanın yeni sahibi bu işe razı olmaz ise ne olur?

Cevab: Ölüm veya satış, icâreye tesir etmez. İcâre akdi, ekini biçip kaldırana kadar devam eder. Zira akdin müddeti bununla biter.

12 Mart 2015 Perşembe

Sual: Günümüzdeki taksiciler fıkıhtaki ecir-i hass mı, ecir-i müşterek kısmına mı girer?

Cevab: Ecir-i müşterektir, yani herkese çalışan işçi gibidir. Ancak taksi sahibi ile şoför arasındaki vaziyet, ecir-i hassdır. Zira taksi şoförü yalnızca, taksi sahibine çalışmaktadır.

12 Mart 2015 Perşembe

Sual: Araç kiralayan bir kimse, mukavelede sadece kendisinin kullanması şart koşulduğu halde, arabayı başkasına kullandırsa ve hatası olmaksızın kaza yapsa, arabayı kiralayanın hasarı ödemesi gerekir mi?

Cevab: Bu şart esas itibariyle lağv bir şarttır. Ancak örf olmuşsa, riayet lâzım gelir ve bundan doğan zararı, kiralayan üstlenir.

12 Mart 2015 Perşembe

Sual: Mobilya satıyorum. Bir kişi ben sana müşteri getiririm, ama bana müşterinin haberi olmadan örneğin 100 tl verirsin diyor. Bu muamele caiz midir?

Cevab: Komisyon ücreti caizdir.

29 Mayıs 2015 Cuma

Sual: İmamlara vazifesi mukabilinde maaş verilmektedir. Bunun yanında yaz Kur’an kursu için ek ücret ödeniyor. Kur’an öğretme işinin imamet vazifesine dâhil olduğunu düşünürsek ilave verilen bu ücretin hükmü nedir?

Cevab: Böyle düşünmek doğru değildir. İmamet ücreti, beş vakitte ve Cuma ve bayram namazlarında namaz vaktinde o câmide hazır bulunup, cemaatle namaz kıldırmanın karşılığıdır. Bunun dışında verilen ücretlerin mahzuru yoktur.

1 Eylül 2015 Salı

Sual: Ev temizliği için çağırılan temizlikçi, camları silerken kollarını açsa, ev sahibi günah işlemesine sebep olmuş sayılır mı?

Cevab: Hayır. Herkes kendisinden mesuldür. İşçi kadınların çalışırken kollarını açmasına cevaz vardır.

6 Eylül 2015 Pazar

Sual: İşyerinde beraber çalıştığım kişi işi aksatıyorsa, üst mercilere şikâyet etmek caiz olur mu?

Cevab: Bu kişiyi kontrol edip, üstüne rapor vermek vazifesi ise caiz olur. Değilse, vaziyete bakılır.

28 Eylül 2015 Pazartesi

Sual: Fakülte yemekhanesinde, yemek kalmadığı için yemek alamayan talebe, yemek fişini iade edemiyor. Nasıl hareket edilmeli?

Cevab: Saatinde geldiği halde, yemek kalmamışsa, yemekhanenin, fişin parasının iade etmesi gerekir.

28 Eylül 2015 Pazartesi

Sual: Şer’î hukukta yıpranma parası diye bir şey var mıdır?

Cevab: Hayır. Ancak iş yapılırken, işveren gereken tedbiri almamış da, işçi zarara uğramışsa, işveren mesuldür.

22 Aralık 2015 Salı

Sual: Binamızda asansör yenileme yapılacağı için dairelerden para toplanacaktır. Biz, giriş katta oturduğumuz için bize daha az ödeme çıkartmışlar. Bu parayı ödemeye dinen mecbur muyuz?

Cevab: Binanın müşterek masrafları, oturanların iştirakiyle yapılır. Asansör, giriş katta olanlar için hiç kullanılmayan bir alet olsa da, binanın kıymetinde tesiri vardır. Şu halde az da olsa giriş katta oturanlar buna iştirak eder. Kanunda varsa, dinen de ödemek mecburiyetindesiniz.

21 Ocak 2016 Perşembe

Sual: Patron, işçinin kanuni hakkı olan asgari geçim indirimini vermese, sonra bu işçiye yanlışlıkla fazla maaş ödese, işçi bu fazlalığı, hakkı kabul edip alabilir mi?

Cevab: İşçi, işverenden anlaştığı ücretten fazlasını alamaz. İşveren haksız yere ücretten kesmişse, işçi bunu işverenin fazla verdiği paraya mahsup edebilir.

20 Şubat 2016 Cumartesi

Sual: Hususi bir firmada çalışan işçi 3 günlük doğum izninin 1 gününü kullanıp, diğerini yıllık izne mahsup edebilir mi?

Cevab: Doğum izni fevrîdir, yani o zaman kullanılır. Zira şarta bağlıdır. Şu kadar ki, bir haktan para karşılığı vazgeçmek caiz olduğu gibi, işverenin rızası ile başka zaman da kullanabilir.

29 Haziran 2016 Çarşamba

Sual: Hususi bir firmada çalışan işçi 10 gün hastalık raporu alsa, son 2 gün iyileşip işe gelse, bu 2 gün yıllık iznine mahsup edilebilir mi?

Cevab: İyileşince, iş yapabilecek hale gelince rapor bâtıl olur; işe başlaması gerekir. Bunu yıllık iznine ancak işverenin rızası ile mahsup edebilir. Ama umumiyetle sağlık raporları tedavi+nekahat devresini ihtiva ettiği için, hastanın iyileştiği birkaç gün de istirahata tahsis edilir ve bu sebeple çalışmaması caiz olur.

29 Haziran 2016 Çarşamba

Sual: Bankacıların kazancı helal midir?

Cevab: Bankaların dinen caiz olan ve olmayan çeşitli işleri ve kazançları vardır. Helal ve haram para karıştığından dolayı bankada çalışmak caizdir; aldıkları para helaldir.

28 Aralık 2016 Çarşamba

Sual: İcâre akdinde menfaat ve ücret belli olmasa fâsid oluyor. Araba tamircileri için vaziyet nasıldır?

Cevab: Arabaya bakar. Müşteriye ârıza ve tamir ücretini söyler. Kabul ederse yapar. Bu arada ilâve parça ve masraf gerekirse, haber verir. Arabanın sahibi, bildiğin gibi yap demişse, tamir eder; nihaî ücreti söyler. Zira zamanımızda umumî belvâdır.

6 Mayıs 2017 Cumartesi

Sual: Biri bana 10 lira verse, dedem için Kur’an-ı Kerim okumamı istese, bu para caiz olur mu?

Cevab: Şart edilmediği için, hediyedir. Caizdir. Sonra vermek daha iyidir.

6 Mayıs 2017 Cumartesi

Sual: Bir işe müracaat edip sözleşme imzalayan hanım, sonradan pantolon giymek mecburiyeti olduğunu öğrense, akdi feshedebilir mi?

Cevab: Pantolon giymeyeceğini söyler. Kabul etmezlerse, bu, akdi fesih (bozma) sebebi sayılır. Zira dine aykırı bir şart koşulamaz.

23 Mayıs 2017 Salı

Sual: Gıdalara, içeceklere helal sertifikası veren bir şirkette çalışıyorum. Bu hususta farklı memleketlerdeki kıstaslar aynı değildir. Mesela Malezya’nın helal sertifikasında aradıkları kriterler, Türkiye’de aranmamaktadır. Buradaki kriterlere göre sertifika tanzim etmek vebal olur mu?

Cevab: Kanuna ve şeriata uyduktan sonra mahzuru yoktur. Yenmesi ve içilmesi helâl olan şeyler, fıkıh kitaplarında yazmaktadır. Sertifika değil, din kitapları esastır.

23 Mayıs 2017 Salı

Sual: Hastaya okuyan birinin para istemesi veya alması caiz midir?

Cevab: Bu ikiye şart koşmadan hediye vermek caizdir. Baştan şart koşmak veya sonra okuduğu kişiden para veya hediye istemek caiz olmaz.

21 Haziran 2017 Çarşamba

Sual: Bir evde oturmak mukabilinde, başka bir evde oturmak şeklinde bir anlaşma caiz midir?

Cevab: İcârede (kira ve hizmet akdinde) ücret ile menfaatin bir cinsten olmaması şarttır. Bir evin süknâsı (oturma hakkı) mukâbilinde başka bir evin süknâsı veya bir kişinin hizmeti mukabilinde başka bir şahsın hizmeti şart edilse caiz olmaz. Riba şüphesi vardır.

21 Haziran 2017 Çarşamba

Sual: Almanya’da polis gibi amme hizmetlerine ve memuriyetlere girmek caiz midir?

Cevab: Caiz, hatta iyi olur. İnsanların işlerini halletmek, onları zulüm ve haksızlıktan korumak çok kıymetli bir ameldir.

2 Eylül 2017 Cumartesi

Sual: Anime çizgi film işinde çalışan bir kişi, müzik de konulduğu için vebale girer mi?

Cevab: Müzik burada eğlence için değil; işin icabı konulmaktadır. Çalışana zararı yoktur.

2 Eylül 2017 Cumartesi

Sual: Ehl-i sünnete aykırı bazı kitaplar da satan, hatta basan bir yayınevinde çalışmak mahzurlu mudur?

Cevab: Aynı şartlarda başka bir iş bulmanız kolaysa oraya geçersiniz. Değilse devam edersiniz. Kalben razı olmadıktan sonra size günah yazılmaz.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Bir işyerinde cari yönetmeliğe göre, burada çalışan biri, “Başka bir kuruluşta görev alamaz, serbest meslek icra edemez ve ticaretle uğraşamaz, 6762 sayılı Türk ticaret kanununa göre tacir ve esnaf sayılmalarını gerektirecek faaliyette bulunamaz” diyor. Bu kişi arkadaşlarıyla birlikte bir ticarethane ya da imalathane kursa, bu ve oradan kazanılan para haram mıdır?

Cevab: Haram işlemiş olur; zira ecir-i mutlak, başka iş yapamaz. Akdin şartlarına uymamak caiz değildir. Kul hakkı olur. Ancak bu, o ticarethaneden kazandığı paraya tesir etmez. Bu ticarethaneyi, eşinin ya da babasının üzerine yapsa da bu hüküm değişmez.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: 10.000 Euro parasını Türkiye’deki annesine götürmesini isteyen kimseye, “Götürürüm ancak 50 Euro alırım” dese caiz midir?

Cevab: Vekâlet ücret ile de olur. Bu takdirde icâre (hizmet) akdi olur. Câizdir. Aksi takdirde ücret isteyemez; dostuna yardımda bulunmuş olur. Ancak ücretli çalışan cinsinden ise, emsal ücret ister.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Diskoda güvenlik görevlisi olarak çalışmak caiz midir?

Cevab: Caiz ise de tayyip değildir.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Çalışan hanım nelere dikkat etmelidir?

Cevab: Nafakası babası veya kocası tarafından karşılanıyorsa ya da serveti varsa, çalışmaması esastır. Zaruret varsa, erkeklerle karışık olmayarak ve tesettürlü çalışabilir.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Kadınların marketing firmaları için satış yapıp para kazanması caiz midir?

Cevab: Caiz ise de, bunu yaparken günaha düşmemek bu zamanda imkânsız gibidir.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Borçlu olduğu kimseye, “Ben sana falan gün şu iyiliği yaptım, filan gün şu işini hallettim, belediyede şu işini gördüm; bu borcu onlara say” demesi uygun mu?

Cevab: Hayır. Onları ücret konuşup yapmalıydı. Teberru etmiş (karşılıksız yapmış) sayılır.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Sarraflık, kuyumculuk mesleğini yapmak caiz midir?

Cevab: Şer’î kaidelere riayet ettikten sonra her meslek münasiptir. Eskiler sarf satışı kaideleri hassas olduğu ve daha ziyade hanımlarla muhatap bulunduğu için, bunu da herkes gözetemeyeceği için sarraflığı pek hoş görmezlerdi. Hadis-i şerifte, "Cennet ehli ticaret yapsa, bezzazlık (manifaturacılık), cehennem ehli ticaret yapsa sarraflık yapardı" buyurulmuştur. Her devrin hükmü aynı değildir.

23 Kasım 2017 Perşembe

Sual: Müslümanın gayrimüslim bir firma yahut şirkette çalışması dinen uygun mudur?

Cevab: Caizdir.

3 Ocak 2018 Çarşamba

Sual: Avukat, yaptığı masrafları ve ödediği kdv’yi müvekkilden alıyor; sonra bunu gider gösterip kısmen devletten tahsil ediyor. Bu kdv geri ödemesi avukata helal olur mu? Yoksa başta mukavele yaparken müvekkile kdv hariç mi yazmalıdır?

Cevab: Avukat, davayı takip ederken yaptığı benzin vs masrafı müvekkilden alır. Geri aldığı vergiyi müvekkile ödemelidir. Zira karşılıksız bir tahsilattır. Aksi halde hıyanet olur.

1 Şubat 2018 Perşembe

Sual: Mimarın, alkollü bir lokanta içeride belli yerleri tadilat yapması caiz olur mu?

Cevab: Caizdir. Çünki lokantanın işi ve geliri helal ve haram ile karışıktır.

5 Nisan 2018 Perşembe

Sual: İşyerim prensip olarak kanunen hak eden bütün çalışanlarına tazminat veriyor. Çalışanın hakkı olarak gördükleri için bu hususta hassasiyet gösteriyorlar. Bu halde iken kanunen hak etmiş olduğumuz tazminatı çalıştığımız iş yerinden almamız münasip olur mu?

Cevab: Siz talep etmezsiniz; onlar kendiliğinden verirse, ihsan sayılır. Mirastaki fazla hisse gibidir.

15 Nisan 2018 Pazar

Sual: İşyerim prensip olarak kanunen hak eden bütün çalışanlarına tazminat veriyor. Çalışanın hakkı olarak gördükleri için bu hususta hassasiyet gösteriyorlar. Bu halde iken kanunen hak etmiş olduğumuz tazminatı çalıştığımız iş yerinden almamız münasip olur mu?

Cevab: Siz talep etmezsiniz; onlar kendiliğinden verirse, ihsan sayılır. Mirastaki fazla hisse gibidir.

Sual: İslâmî prensiplere göre, sermaye-emek ortaklıklarının ana prensipleri nedir?

Cevab: Ortaklardan bir kısmı sermaye vermek, bir kısmı da iş yapmak üzere kurulur. Kâr önceden sözleşilen nispette paylaşılır. Sermaye iş yapanlarda emanettir, kusurları olmadan telef olursa ödemezler. Sermayenin altın gümüş veya para olması lazımdır

1 Nisan 2020 Çarşamba

Sual: Kolay bir tamirat işi için 5-10 lira istemek caiz midir?

Cevab: 5000 lira da isteyebilir. Baştan anlaşılan ne ise verilir. Dost ise, isteyemez; teberrudur. Bu işten nafaka kazanan biri ise ecr-i misl alabilir.

1 Eylül 2020 Salı

Sual: Bir türbeye bekçilik yapmak caiz midir? Bu kimseye, fitre ve zekât verilirse alması caiz midir?

Cevab: Türbedara verilen, onun mülkü olur. Türbeye verilen her şey de yerine göre türbenin masrafına ve türbedarın maişetine harcanır. Zekât ve fıtra verilirse, alan fakirse kullanır. Zenginse, fakir eşine veya çocuklarına verebilir. Türbedarlık çok sevaplı iştir. O kişi evliya ise zaten rızaya kavuşmuştur, gelenlere faydası olur. Değilse, gelen giden ibret alır.

4 Mayıs 2021 Salı

Sual: Eşya taşıtmak üzere iki hamal ile anlaşılsa, ama ücret konuşulmasa, iş bitince bu hususta ihtilaf çıksa nasıl çözülür?

Cevab: Ecr-i misl ödenir. Yani piyasa ücreti.

28 Mayıs 2021 Cuma

Sual: Bira imalatı yapan firmanın haberleşme operasyonuna bakan firmadan çalışanın kazancı helal midir?

Cevab: Helaldir. Tayyip değildir.

5 Temmuz 2021 Pazartesi

Sual: Online alışveriş sitesinin sattığı mallarda alkollü içki de olsa, kargo şirketinin bunu bilmeden taşıması caiz midir?

Cevab: Caizdir. Pakette ne olduğunu kargocu bilemez. Kaldı ki sadece Müslümana şarap satışı haramdır; diğer içkilerin Müslümana satışı mekruhtur.

5 Temmuz 2021 Pazartesi

Sual: Fransa’da yaşayan müslüman, şarap imali için gündelikçi üzüm toplasa caiz midir?

Cevab: Şarap yapan zimmiye üzüm ve şıra satmak; üzümünü taşımak caizdir.

28 Temmuz 2021 Çarşamba

Sual: Dârülharpte çalışan müslümanın aldığı maaş helal midir?

Cevab: Yaptığı iş haram değilse helaldir.

16 Ağustos 2021 Pazartesi

Sual: Firmada çalışan ve defalarca para getirip götüren bir çantacı, bir defasında parayı bir mikdar noksan getirse ne lazım gelir?

Cevab: Alırken sayması ve örfe göre muhafazalı getirmiş olması lâzımdır. Kasıt veya ihmali ile telef olmuşsa öder. Aksi halde ödemez. Bunda şahit yoksa, yemini ile kendi sözüne itibar edilir.

16 Ağustos 2021 Pazartesi

Sual: Bir halı yıkayıcı, halıların metrekaresini 6 liraya yıkasa, ama makinaya girmeyen bazı halıları hususi yıkasa, bunun da fiyatı 9 lira olsa, teslim esnasında müşteri bu fiyat olduğunu bilseydim vermezdim dese, ne lazım gelir?

Cevab: Baştan her iki hâli anlatıp iki fiyatı da söylemek lazımdır. Müşteri kabul ederse caiz olur. Konuşulmamışsa, yıkanmadan evvel müşteriye haber verip tasvibi alınır. Buna rağmen konuşulmadan halılar yıkanmışsa, ecri misil ödenir.

29 Ağustos 2021 Pazar

Sual: Şu işimi hallediver diyene, akşama bana kebap ısmarlarsan yaparım derse, bu faiz olur mu?

Cevab: Hayır, ücret olur.

3 Aralık 2021 Cuma

Sual: Terziye pantolon diktirmek için kumaş verse, parasını ödedikten sonra dar dikmiş olduğunun farkına varsa ne lazım gelir?

Cevab: İster böyle kabul eder; isterse terziye kumaşı ödetir ve pantolon terzide kalır.

8 Aralık 2021 Çarşamba

Sual: Web hosting işinde müşterilerin neşrettiği sitelerin muhtevasında dine aykırı şeyler bulunması işi yapanı mesul kılar mı?

Cevab: Din düşmanlığı yaptığı belli ise onun işini almaz.

29 Aralık 2021 Çarşamba

Sual: Bazı yerlerde belli bir bedel mukabili çocukları 5-10 dakika ata bindirmek caiz midir?

Cevab: Caizdir.

19 Mayıs 2022 Perşembe

Sual: Binalara mekanik tesisat projesi çizip parasını alıyorum. Daha sonra binalarda değişiklik oluyor ve tadilat projesi yapılması gerekiyor. Mal sahibi bu sefer projeyi başka bir mühendise çizdirmek istiyor. İlk proje benim olduğu için benden yazılı muvafakatname istiyor. Muvafakatname vermek için ücret talep edilebilir mi?

Cevab: Evet. Hakkın devri (ferağ) için ücret almak caizdir.

4 Haziran 2022 Cumartesi

Sual: Özel sektördeki bir firmanın işçiye kıdem tazminatı vermesi caiz midir?

Cevab: İşçinin kıdem tazminatı talep etmesi caiz değildir. Sadece ödenmemiş maaş ve sair hak ettiği alacaklarını isteyebilir.

13 Temmuz 2022 Çarşamba

Sual: Hacamatçının kazancı habis midir?

Cevab: Hacamat ile alakalı bütün rivayetlere nazar edince hacamat yaptırmanın mübah olduğu, hacamat yapan kişinin ücret almasının caiz olduğu anlaşılıyor. Hacamatçının aldığı ücretin habis olduğunu beyan buyuran hadis-i şerif hakkında çok çeşitli ihtilaflar olmuştur. Kimisi bunun önce haram olduğunu, sonradan izin verildiğini, yani nesh olduğunu söylemiştir. Kimisine göre helaldir, ama tavsiyeye şayan bir iş değildir, tayyip bir kazanç sayılmaz. Kimisine göre haram olan kan satışıdır, hacamat ücreti değildir.

24 Temmuz 2022 Pazar

Sual: Kadın pantolonu dikmek caiz midir?

Cevab: Mecbur kalmadıkça yapmamalıdır. Kadınların pantolon giymesi caiz değildir. Harama yardım etmek olur. Ama yapmak mecburiyetinde ise (işini kaybedecekse) gayrı müslim kadınları alır niyetiyle yapmalıdır.

24 Temmuz 2022 Pazar

Sual: Babamın, hala ve dayılarımın ortak baktığı bahçelerimiz var. Ben de hasat zamanı yardım ediyorum. İş sonunda bana bir miktar para veriliyor. Bu ücret başta konuşulmadığı için caiz olur mu?

Cevab: Bu ücret değil, bahşiştir. Gönüllü çalışmış sayılırsınız. Caizdir. Başta yardım değil de işçi olarak çalışmak üzere anlaşmış olsaydınız, ücreti de konuşmanız icap ederdi.

25 Eylül 2022 Pazar

Sual: Müşterinin uygunsuz bir yere gitme ihtimali mevcutsa bunu götürmek ve alınan ücret, bir taksici için helal olur mu?

Cevab: Olur. Hüsni zan edilir.

1 Ekim 2022 Cumartesi

Sual: Yıllık iznini kullanan biri yıl bitmeden ayrılsa, çalışmadığı ayların izin hakkını geri ödemesi lazım mıdır?

Cevab: Yıllık izin yıllık çalışanın hakkıdır. Evvel kullanmışsa, patron bunu geri alabilir.

19 Kasım 2022 Cumartesi

Sual: Tuvalet işleten kişi abdest almakta harcanan su için para istiyebilir mi?

Cevab: Evet. Bunun için (hamam gibi) sabit bir ücret de alabilir. Namaz kılacak yer için bile ücret istenebilir.

20 Kasım 2022 Pazar

Sual: İş yerinde kasıtlı, kasıtsız bir eşyaya (misal lamba, dolap, kapı, raf) az veya çok zarar verilse bu kişinin kazancını haram yapar mı?

Cevab: Yapmaz ama ödemesi lazımdır.

9 Aralık 2022 Cuma

Sual: Memura/işçiye verilen uniformanın sivilde kullanılması caiz midir?

Cevab: Kanuna muhalif değilse caizdir. Ancak dışarda da kullanınca zamanından evvel çabuk eskir, yenisini talep etmek icap eder. Bu sebeple dışarıda giymemelidir.

16 Aralık 2022 Cuma

Sual: Doktorun yaptığı tedaviden fayda görülmezse, avukat davayı kazanamazsa aldıkları parayı geri vermeleri gerekir mi?

Cevab: İşlerini usul ve adete göre yapmışlarsa hayır.

16 Aralık 2022 Cuma

Sual: Bir bankamatikte başka bankanın kartı ile muamele yaparken kesilen masrafı ödemek caiz midir?

Cevab: Caizdir. Bu, muamele masrafıdır ve bir hizmetin mukabilidir.

21 Aralık 2022 Çarşamba

Sual: Bir işi birisi için yapmaya anlaşmış kişi işin bir kısmını tamamladıktan sonra işin zorluğundan dolayı ücrette artış talep edebilir mi? Ücrette artış olmadığında işi bırakması caiz midir?

Cevab: Talep edemez ve bırakamaz. Başta iyice ölçüp biçip fiyat vermelidir. Fevkalade haller müstesnadır. İşverenin rızası ile bıraktığında, bu fesihtir. O zamana kadar yaptığı işin mukabilini alması caizdir. İşveren razı olmazsa, ücret talep edemez.

2 Ocak 2023 Pazartesi

Sual: İş yerinde iş kazası yaşayıp ölümle neticelendiğinde iş verenin mesuliyeti nedir?

Cevab: İşverenin bir kabahati yoksa hiçbir hukuki mesuliyeti de yoktur. Varsa ödenmemiş maaşını ve o ayki maaşının hak ettiği kısmını varislerine öder.

8 Ocak 2023 Pazar

Sual: Kabin memuru olarak çalışmak caiz midir?

Cevab:
Müslümana alkol servisi yapmak caiz olmadığı için, bir müslümana yakışmaz.

4 Mart 2023 Cumartesi

Sual: Sporcuların (mesela futbolcuların) ve inkılap tarihi hocalarının kazandıkları para helal midir?

Cevab:
İkisi de helaldir. Birincisi avret yerinin açılmasına ve kumara vesile olduğu için en azından tayyip değildir.

8 Mart 2023 Çarşamba

Sual: Fotoğrafçılık yapmak caiz midir?

Cevab:
Fotoğrafçılık yapması da, stüdyosuna gelen kadınların resmini çekmesi de caizdir. Canlı fotoğrafı çekmekle canlı resmi yapmak aynı mütalaa edilemez.

10 Mart 2023 Cuma

Sual: İşçinin, kendisi talep ve dava etmeden, işveren tarafından verilen kıdem tazminatını alması caiz olur mu?

Cevab:
İsteyerek değil, mecbur olarak verdiğinden dolayı, almamak azimet, almak fetvadır.

5 Nisan 2023 Çarşamba

Sual: Ekşisözlükte filmler hakkında ücretli entry girmek caiz olur mu?

Cevab:
Herhangi bir yönlendirme ya da insanları yanıltma veya harama teşvik yoksa caizdir.

5 Nisan 2023 Çarşamba

Sual: Rusya’da yaşayan bir müslümanın burada bar açması caiz olur mu?

Cevab:
Hayır. Müslüman da gelebilir, haram olur.

5 Mayıs 2023 Cuma

Sual: Çatı ustası, ücreti peşin öderseniz şu kadar, taksitle öderseniz şu kadar dese caiz midir?

Cevab:
Caizdir. İşçilik ücretini taksitle vermek üzere pazarlık yapmak da caizdir.

29 Mayıs 2023 Pazartesi

Sual: Kasada açık çıksa, şirket parayı çalışanın hesabından ya da maaşından kesebilir mi?

Cevab:
Onların aldığı sabit değilse kesemez. Çalınmış olabilir kaybolmuş olabilir.

4 Haziran 2023 Pazar

Sual: Bir otelci rezervasyon yaparken iptal şartı koysa, mesela; “5 gün evveline kadar iptal edebilirsiniz” veya “%10 tenzilatlı alabilirsiniz, ama hiç iptal edemezsiniz” gibi şart koşulabilir mi?

Cevab:
İcare akdinde, bir yeri kirayla tuttuktan sonra (ölüm, binanın yıkılması gibi) zaruret olmadıkça zaten tek taraflı olarak dönülemez. Rezervasyon aslında kiralama ise, tek taraflı dönülemez. Karşı taraf kabul ederse dönebilir. Kiralama vaadi olarak görülürse, dönülemez diye şart koşulamaz, nişan gibidir. İki taraf da istediği zaman dönebilir. Zamanımızda para yatırıldığı için, rezervasyon aslında rücu şartlı kiralamadır. Bu tip şartlı akitler ancak Hanbeli mezhebinde caizdir.

17 Haziran 2023 Cumartesi

Sual: Bir arkadaşımın evini tamir ettiren ustaya borcu olsa, benden ustaya ileri tarihli çek yazmamı istese, o tarih gelince de bana bu meblağı ödese caiz olur mu?

Cevab:
Borcu size havale etmiş olur. Caizdir.

6 Temmuz 2023 Perşembe

Sual: Bir ağır vasıta şoförü kanuni hadlerin üstünde çalışmaya zorlansa, yorgunluk ve uykusuzluktan kaza yapsa, şirket de bunun için işten çıkarsa, bunun hükmü nedir?

Cevab: Şirketin çalışma şartları haksızlıktır. Ama işten çıkartması caizdir. İşveren müddet veya iş bitince işçiyi çıkarabilir.

11 Ağustos 2023 Cuma

Sual: Kadın erkek karışık spor salonu işletmek/çalışmak caiz midir?

Cevab: Kazanılan para tayyip (temiz) değildir. Şüphelidir.

7 Eylül 2023 Perşembe

Sual: İtalya’ya Erasmus talebesi olarak giden bir genç, orada keman çalarak harçlığını çıkarabilir mi?

Cevab: Ulema, zaruret olmadıkça çalgı çalarak kazanılan paranın mübah olmadığını söylemiştir.

7 Eylül 2023 Perşembe

Sual: Ruhsat projeleri çizen bir mimara iş getiren arkadaşının komisyon alma hakkı var mıdır?

Cevab: İş getiren kişinin komisyon alması caizdir.

7 Eylül 2023 Perşembe

Sual: Bir nakliye firmasının Buda heykeli taşıması caiz midir?

Cevab: Budist’e Buda heykeli satmak bile caizdir. Zimminin şarabını taşımak caizdir.

4 Ekim 2023 Çarşamba

Sual: İhalenin feshi davasında, 25’e yakın müteselsil mesul taraf olsa, mahkeme yalnızca 10 tanesine tebliğ çıkarsa, avukat yalnızca bunları icraya koyup vekalet ücretini birinden tahsil etse haksızlık olur mu?

Cevab: Müteselsil borçlu oldukları için caizdir. Diğerlerine rücu ederler.

4 Ekim 2023 Çarşamba

Sual: Darülharbde müşterisinin tamamına yakını gayri müslim olan içkili lokanta/kafe/büfe işletmek caiz mi?

Cevab: Hiç Müslümana satmazsa caizdir. Ama bunu nasıl yapacaktır?

19 Kasım 2023 Pazar

Sual: Sadaka-ı cariye denilen eserlerden para alınıyorsa, bunları yapanların defterine sevap yazılmaya devam eder mi?

Cevab: Sadaka-i cariye çeşme, cami gibi yerlerdir. Bundan zaten para alınmaz. Kitap gibi faydalı ilimlerde nafakasını almak, imamın maaş alması, Kur’an-ı kerim hocasının ücret alması, niyeti halis ise sevabına tesir etmez. Hatta aşçı, ayakkabı tamircisi, doktor bile insanlara iyilik yapmak niyetiyle hizmet verse, para alsa bile sevap kazanır.

22 Kasım 2023 Çarşamba

Sual: İslâm hukuku kitabınızda, “Ağıtçı, kâtil, fahişe kiralandığında bu icare batıldır, ücrete hiç hak kazanamaz” derken, “Fahişe ücrete hak kazanamaz, ancak mehr-i misil verilir” yazılmış. Bunu nasıl anlamalıdır?

Cevab: Fahişe ile cima edilmişse, İmam Ebu Hanife’ye göre ukr, yani mehri misl lazımdır. Bu icarenin ücreti değil, cimanın tazminatıdır.

28 Kasım 2023 Salı

Sual: Diş tabibi diş estetiği yapabilir mi?

Cevab: Nefreti mucib bir şeyse yapabilir. Keyfi ise, Müslümanlara yapmaz. Günaha ortak olunmaz.

3 Aralık 2023 Pazar

Sual: İstihbarat teşkilatında çalışmak dinen uygun mudur?

Cevab: Caiz ise de bu gibi yerlerdeki çalışma usulleri bir müslüman için her zaman elverişli olmayabilir.

12 Aralık 2023 Salı

Sual: Kumarhanede çalışmak uygun mudur?

Cevab: Zaruret olmadıkça caiz değildir. Bir müslümanın günah işlenmesine vesile olması münasip düşmez. Ama masalarda değil de, mesela güvenlik veya elektrikçi veya aşçı gibi işlerde çalışması caiz olur. Çünki yapılan iş haram olmadığı gibi, maaşı da firma helal ve haram karışık kazancından ödemektedir.

12 Aralık 2023 Salı

Sual: Bir kimse çalıştığı yerde ezilse, fazla çalıştırılsa, gizlice kasadan para alması caiz olur mu?

Cevab: Caiz olmaz. Bu muamelelere itiraz eder, olmuyorsa ayrılır. Ayrılmıyorsa, bu fazladan çalışmayı kabul ediyor demektir. Ama maaşını vermiyorsa, o zaman gizlice alabilir.

12 Aralık 2023 Salı

Sual: Devlet memurunun başka bir işle meşgul olup kazandığı helal olur mu?

Cevab: Kanunlara riayet icap eder. Kazancı haram değildir.

20 Aralık 2023 Çarşamba

Sual: Diş tedavisinde iş bitince fiyat çıkıyor. Böyle bir akit caiz midir?

Cevab: Fiyatlar bellidir, ama ne iş yapılacağı başta belli olmayabilir. Lokantada yemek yemek gibidir. Örfen caizdir.

20 Aralık 2023 Çarşamba

Sual: Haram yollarla kazanç elde edip etmediğini bilmediğimiz şirkette çalışmak caiz mi?

Cevab: Caizdir. İşçinin bizzat yapacağı iş, haram değilse mahzuru yoktur.

10 Şubat 2024 Cumartesi

Sual: Firmam bir kargo firmasıyla anlaşmıştır. Kargolarım ucuza gitmektedir. Bir yakınımın kargosunu gönderebilir miyim?

Cevab: Anlaşmada buna muhalif bir hüküm yoksa, bu kadarına rıza gösterilir.

16 Şubat 2024 Cuma

Sual: Bir memurun mesai saatleri dışında ticari faaliyette bulunsa, kazancı meşru mudur?

Cevab: Kazancı meşrudur ama kanunlara riayet de lazımdır.

19 Şubat 2024 Pazartesi

Sual: Bir insanın İsrail ile iş yapan İngiliz şirketinde çalışması caiz midir?

Cevab: İngiliz veya İsrail şirketinde çalışmanın mahzuru yoktur. Türk şirketinde çalışmaktan farklı değildir. Hazreti peygamber yahudilerle ticaret yapmıştır, onlara rehin olarak zırhını vermiştir. Hazreti Yusuf, Mısır'da firavunun maliye bakanlığını yapmıştır.

4 Mart 2024 Pazartesi

Sual: Bir muhasebeci biriyle anlaşıp iş yapsa, ücret konuşmasa, iş bitince parayı vermese, muhasebeci tespit ettiği miktarı alsa helal olur mu?

Cevab: Ücret konuşulmamış ve iş yapılmış ise işçi kendi tespit ettiği değil, emsal ücrete hak kazanır. Yani piyasada bu işi yapanlara ne ücret veriliyorsa ortalama o kadar ücret alabilir.

14 Nisan 2024 Pazar

Sual: Fotoğrafçılık yaparak para kazanmak helal midir?

Cevab: Fotoğraf canlı resmi gibi değildir. Caizdir.

29 Nisan 2024 Pazartesi

Sual: Bir kimsenin sigortaya veya vergiye kaydolmadan serbest elektrikçi olarak çalışması caiz midir?

Cevab: Dinen bir mahzuru yoktur. Çalışmak hürriyeti vardır.

29 Nisan 2024 Pazartesi

Sual: Çalışma saatleri içerisinde işini yaptığı ve aksatmadığı halde arkadaşlarıyla sohbet etmesi veya şahsi telefon görüşmesi yapması kazancına tesir eder mi?

Cevab: İşveren göz yumuyorsa zararı yoktur.

22 Mayıs 2024 Çarşamba

Sual: Trendyol gibi internet mağazada iki tane fiyat olsa biri normal fiyat ikincisi senelik abonelik satın alan müşterilere özel indirimli fiyat sunulsa caiz mi?

Cevab: Caizdir. İki fiyattan birini seçmekte ve akit buna göre kurulmaktadır. Bu platformların ucuza almak üzere ve daha hızlı ulaşması için kurduğu ayrı aboneliklere de abone olmak caizdir. Bu, aboneye tenzilat demektir.

31 Mayıs 2024 Cuma

Sual: Bir şantiye şefinin makine alımında firma sahibinden yüzde alması caiz midir?

Cevab: Firmalar maliyete bu yüzdeyi de eklerler. Çalıştığı yerin izni olmadan bundan para kazanamaz. Kazandığı parayı firmaya vermesi icap eder.

8 Haziran 2024 Cumartesi

Sual: İş akdi yapılırken müddet konuşulmamış ise, böyle çalışmak caiz midir?

Cevab: Fasiddir. Bu düzende caizdir. Müddetsiz iş akdi olmaz. Böyle bir akitte işveren veya işçi iş akdini sebepsiz bozabilir. İşçi çalıştığı kadarına hak kazanır.

1 Temmuz 2024 Pazartesi

Sual: İşveren işçinin hangi hallerde iş hakkını hakkettiği ücretin dışında bir ücret ödemeden fesh edebilir?

Cevab: İşi yapmaması veya işin imkansız olması gibi hallerde.

1 Temmuz 2024 Pazartesi

Sual: Koltukçu yanlış kumaş kullansa ve perdelere uymadığı için değiştirilmek istense, perdeciye para vereyim perdeleri değiştirir dese, caiz olur mu?

Cevab: Caiz olur. Perdeleri değiştirmese de bu para tazminat ve semende tenzilat sayılır.

14 Temmuz 2024 Pazar

Sual: Lokantada müşteri pişmeye koymadıysanız siparişi iptal edin dese, pişmeye konmadığı halde lokantacı ateşe koyup servis yapsa caiz midir?

Cevab: Caiz değildir. Sipariş akdinde müşteri işe başlamadan iptal edebilir. Siparişi yemişse yapacak bir şey yoktur. Kandırma günahı için tövbe etmelidir.

20 Temmuz 2024 Cumartesi

Sual: Dardanel firmasında çalışmak caiz midir?

Cevab: Caizdir. İsminin Yunan mitolojisinden alınmış olması mahzur teşkil etmez.

8 Ağustos 2024 Perşembe

Sual: Koku ticareti yapmak caiz midir?

Cevab: Güzel kokuyu metheden hadis-i şerifler vardır. Dinen makbul işe vasıta olmak makbuldür. Binaenaleyh koku satmak da terzilik, kumaş satıcılığı, saat tamirciliği gibi dine faydalı bir iştir.

29 Ağustos 2024 Perşembe

Sual: Futbolcuları takımlar bonservis bedelleriyle satıyor. Caiz midir?

Cevab: Bonservis futbolcunun mevcut takımının başka takıma satma bedeli olarak geçiyor. Eğer müddeti bitmeden takım oyuncu ile yaptığı mukaveleden para mukabili vazgeçiyorsa, buna ferağ denir. Bedel mukabili hakkından vazgeçmek demektir. Oyuncunun muvafakati aranır. Ama eğer oyuncunun ilk takımla mukavelesi devam ediyorsa, bu işçisini başkasına kiralamak demektir. Bu husus başta mukavelede tayin edilmişse caizdir. Futbolun düzgün olan neyi var ki?

30 Ekim 2024 Çarşamba