Yavuz, sert, celalli ve yiğit karakterinden ötürü zamanında veya az zaman sonra halk arasında kendisine verilmiş bir unvandır. Feridun Emecen Hoca, bu padişaha dair eserinde, devrinde açık şekilde kendisinden Yavuz diye hiç söz edilmediğini, XVI. asırda yazılmış bazı anonim tarihlerde halk arasında böyle anıldığına dair imalar bulunduğunu söyler. Zaten saltanatı sekiz yıl sürdü ve hakkında yazanlar da onun vefatından sonra eserlerini kaleme aldılar, onun hakkındaki hikâyeleri metinlerine derç ettiler. Yavuz, yağ (düşman) kelimesinden müştak olup düşman gibi (sert) manasına geldiği için, –zamanla hafiflemiş ve değişmiş de olsa- menfi bir mana taşıdığı cihetle, eskiler bu padişaha Yavuz unvanını yakıştırmamışlar; Yavuz Sultan Selim neyse de, Yavuzselim denilmesini tasvip etmemişlerdir. Nitekim “Yavuz hırsız ev sahibini bastırır” tabirinde olduğu gibi.