Rumlarla Farslar bir zamandır hasım idi. Orta Doğu’daki iktidar mücadelesinden ibaret bir husumet idi. 602-628 arası devam eden harbler, en şiddetli muharebelere sahne olmuştur. Farslar, İstanbul’u almak üzere harekete geçtiler, ama Suriye civarında yenildiler. Rum imparatoru Heraklios, Fars topraklarını işgal etti.

Rum suresinin bir, iki, üç ve dördüncü ayetlerinde mealen: “Rum, [Arablara] en yakın olan bir yerde mağlub oldu. Mağlubiyetten sonra, üç yıl ile dokuz yıl arasında burada hasımlarına galib olacaklardır. Yenmek ve yenilmek önde ve sonda Allahü tealanın emrindedir. Rumların İranlılara galib olduğu günde müminler sevineceklerdir” buyuruldu.

Müslümanlar, Rumlarla, yani Romalılarla Farslar arasındaki mücadelelerde, semavi bir dine ve tek ilaha inandıkları için Romalıları tutardı. Rumlar yenilince müşrikler müslümanlara gözdağı vererek, sizin gibi tek tanrıya inananların, iki tanrıya inananlar karşısındaki sonu bu. Bizim çok ilahlarımız var. Biz de sizi yeneceğiz dediler.

Bu ayet-i kerime Rumların mağlubiyetten sonra Farslara galib olacaklarının haber vererek müslümanları teselli etmektedir. Bu, aynen vuku buldu. Hatta, bu ayet-i kerime nazil olduğu zaman müşriklerin ileri gelenlerinden Ubeyy bin Halef inkar etti. Hazret-i Ebu Bekr ile yaptığı konuşmada; ona dil uzatarak onların galib geleceğini inkarında ısrar etti. Bunun üzerine üç sene kadar beklemek ve taraflardan kimin dediği çıkmazsa, diğerine onbeş dişi deve vermek üzere mukavele yaptılar. Hazret-i Ebu Bekr, Resulullah’a gelerek bunu arz etti. Resulullah ayet-i kerimede geçen “bıd” kelimesinin üçten dokuza kadar olan sayılara şamil olduğunu beyan buyurdu ve Ebu Bekr’e, ona gidip, hem müddeti, hem de deve adedini arttırmasını söyledi. Bunun üzerine Hazret-i Ebu Bekr yaptıkları mukaveleyi yenileyerek, müddeti dokuz seneye ve deve adedini yüze çıkardı.

Hicretin altıncı senesinde Hudeybiyede iken, Rumların İran üzerine galebe ettiği haberi kendilerine ulaştı. Fakat Ubeyy bin Halef, Uhud gazasında Resulullahın yerden alarak ona attığı bir süngü ile katl edilmiş olduğundan, Hazret-i Ebu Bekr Mekke’nin fethinden sonra onun varislerinden zikredilen yüz deveyi aldı. Bu hadise kumar haram edilmeden evvel ve darülharbde cereyan etmişti. Onun için caiz görülmüştür.

Bu ayet-i kerime Rumların mağlubiyetten sonra Farslara galib olacaklarının haber vererek müslümanları teselli etmektedir. Bu, aynen vuku buldu.

Rumların yenildiği ve sonra yendiği yerin neresi olduğu ihtilaflıdır. Ezriat’ta ise, Arap topraklarına en yakın yerdir. Cezire’de ise Fars topraklarına en yakın yerdir. Ürdün ise Roma topraklarına en yakın yerdir. Tarih kaynakları Ezriat’ı verir.

627’de Rumlar, Farsları Ninova’da ağır bir bozguna uğrattı. Bu mağlubiyet İran’ı kargaşaya soktu ve kısa bir müddet sonra Müslüman Araplar tarafından yenilip istila edildi. Harbin galipleri Romalılar ve ülkeleri ise ekonomik ve siyasi olarak bu muharebelerden dolayı çok sarsıldı. Topraklarının çoğunu Gotlara, Avarlara ve Müslüman Araplara kaptırdı.