En büyük köle isyanı Roma’daki Spartaküs isyanı olarak bilinir. Sınıf ayrımı her cemiyette vardır. Müslüman cemiyetinde ırk, servet ve soy cihetiyle sınıf ayrımı yoktur. Din ve hürriyet cihetiyle vardır. Bunlar da kanun önünde eşittir. Bu köle isyanı değil, siyasi bir ayaklanmadır. Abbasi halifesi Mutemed zamanında 255 senesinde Abdülkays adında bir serseri Basra’da ayaklanıp etrafına bir büyük cemiyet topladı. O havalide çokça bulunan zenci köleleri, hürriyet, mevki ve memuriyet vaadiyle aldatıp, onlara efendilerini tutturarak hapsettirdi. Hepsini kendisine bağladı. Bu sebeple kendisine Sahibüz-zenc dendi. Sahibüzzenc, başlarda Şiî hilafeti davasıyla ayaklanmıştı. Fakat zamanla Hâricîler (Ezârıka) gibi davranmaya başladı. Sahabilere sövmeye; Sünnilerin mallarına, canlarına ve ırzlarına saldırmaya başladı. Maiyetindeki zencilerin Hâşimî kadın ve kızlarını bile esir ettikleri görülürdü. Üzerine yürüyen 4 bin kişilik bir birliği mağlup etti. Übülle ve Abadan’ı işgal etti; Kadisiye’yi yağmaladı. Şattülarabdaki gemileri zaptetti. Bunlarla Basra üzerine saldırdı. Halife’nin biraderi Ebu Ahmed el-Muvaffak kumandasındaki bir birlik, 258 senesinde asilerin üzerine yürüdü. Asiler mağlup ve reisleri katledildi. Ancak Ebu Ahmed ordusunda hastalık zuhur etmesi üzerine geri çekildi; asilerin kalıntıları Ahvaz’a saldırdı. Reisleri olan Behbud, kendisine peygamberlik geldiğini; ancak kabul etmediğini ilan etti. Şarktaki isyanlarla uğraşan hükümet, bunlara layık olan tedbiri alamadı. 269 senesinde fitne tamamen bastırıldı. Çoğu kılıçtan geçirildi; bir kısmı da eman dileyip teslim oldu. 14 sene süren isyan zorlukla söndürülmüş oldu. (Mir’at-ı Kâinât, Kısası Enbiyâ)