Sultan I. Mahmud’un diri diri gömüldüğü doğru mudur?
Sultan I. Mahmud, 1754 senesinde hasta hasta çıktığı Cuma namazı dönüşü attan düşerek komaya girmiş ve iki seneden beri devam eden hastalıktan vefat etmiştir. Eminönü’nde büyükvalidesi Hadice Terhan Valide Sultan türbesine defnolunmuştur. Güya başında Kur’an-ı kerim okuyan hafız, gece mezardan sesler geldiğini işitmiş; hemen koşarak saraya haber vermiş; ancak kızlarağasının vaziyeti arzettiği yeni padişah Sultan III. Osman buna kulak asmamış; üstelik hafız da ortadan kaybolmuştur. 1950 senesinde popüler bir tarih mecmuasında mehaz bildirilmeden yazılan bu hadise, yeni eklemelerle dilden dile anlatılagelmiştir. Hiçbir ciddi kaynakta geçmeyen, ancak bazı yerlerde Uzunçarşılı’ya mal edilen rivayetin aslı yoktur. Uzunçarşılı’nın eserinde de geçmez. Malumdur ki, Uzunçarşılı, (Evliya Çelebi veya Gelibolulu gibi) bir takım dedikoduları, kendinden beklenmeyecek şekilde, bir tarihi tenkide tâbi tutmadan, “-miş imiş” diyerek nakletmeyi sever. Sonra gelenler de tarih kritiği hissinden mahrum olduğu için bunu hakikat gibi naklederler. İşin aslı şudur ki, Sultan III. Osman, ağabeyi Sultan I. Mahmud ayarında parlak bir şahsiyet değildi. Asabi mizaçlı idi; kimseye itimat etmezdi. Tezcanlı idi. Çok iktisatlı olduğu için, adı cimriye çıkmıştı. Rüşvetten ve yalandan nefret ederdi. Bu sebeple hasmı çoktu. Tarihlerde, son derece dindar, haya sahibi, fukaraperver olduğu anlatılır. Sık sık tebdil gezerek halkla konuşmaktan hoşlanır, ahalinin alış veriş ettiği sokak satıcılarının sattıkları şeylerden alarak, onların fikirlerini yoklar; milletin telâkkilerine çok ehemmiyet verirmiş. Kısa süren saltanatında hiç harb olmamış; ancak yangınlar, veba ve Haliç’i donduran soğuk kış milletin iflahını kesmişti. Eski zamanlarda bütün felaketlerden idareciler, ezcümle hükümdar mesul tutulduğu gibi, cahiller de padişahın uğursuzluğuna inanmıştır. Bu sebeple Osmanlı tarihinde maalesef haksız yere iyi bir intiba uyandıramamıştır. Adı geçen dedikoduyu da cümlede değerlendirmek lazımdır.


5 Haziran 2020 Cuma
Alakalı Başlıklar