Cevab: Fıkıhta kaidedir, bir toprak parçasının maliki, bu toprağın harimine de maliktir. Yani etrafında kimsenin giremeyeceği bir yer vardır. Sahiller böyledir. Su çekilirse, tabii olarak burada bitişik toprağın maliki mülkiyet kurabilir. Buna ihya denir. Kaldı ki sahiller zaten bitişik karanın mülkiyetine dâhildir.

Cevab: Sahipsiz eşya bulanındır. Sahibi bilinmeyen eşya ise lukatadır. Bulan ilan eder. Üzerinde ismi yazıyorsa, arar. Sahibi çıkınca verir. Sahibi çıkmazsa fakirlere verir. Kendisi fakirse kullanır. Çok ufak bir şeyse sahibini aramasına gerek olmaksızın her halde kullanabilir.

Cevab: Bir-iki lira, bir mendil, tek bir hurma tanesi gibi sahibinin aramayacağı kıymetsiz bir şey değilse lukatadır. Bulanın olmaz. Yerden alması müstehabdır. İlân edip sahibini arar. Çıkmazsa fakirlere verir. Fakirse kendi de kullanabilir.

Cevab: Sahibi vazgeçmiş demektir. Sahipsiz mal olur. İhraz ile mülkiyet kazanılır.

Cevab: Lukata, bulanın elinde emanettir. Sahibi çıkana kadar bekler. Çıkmazsa fakirlere verir. Kendi fakirse kullanır. Kasdı olmaksızın zayi olmuşsa, ödemesi gerekmez.

Cevab: İslami define ise, yani üzerinde tuğra ve sair İslami işaretler varsa, lukatadır. Sahibi bulunamazsa, beytülmale verilir. Şimdi beytülmal olmadığı için fakirlere verir, bulan fakirse kullanabilir. Şafii’ye göre bulan fakir olmasa da kullanabilir. Gayrı İslami define ise, üzerinde Bizans ve saire işaretleri varsa veya hiç işaret yoksa ise, arazinin fetihteki ilk sahibinindir. O ve varisleri bulunamazsa, arazi sahibi de kendisinin olduğunu iddia etmezse, “Bu benimdir, ben koymuştum” dememişse, beytülmale kalır. Şimdi beytülmal olmadığı için yine lukata hükmündedir. Yani fakirlere verilir, bulan fakirse veya beytülmalden hakkı olan ilim talebesi, âlim, dul, yetim gibi bir kimse ise, kullanabilir. Şafii’ye göre bulan fakir olmasa da kullanabilir.

Cevab: Kabristanda bulunan ağaç, orası kabristan yapılmadan evvel yetişmiş ise, toprak sahibinin mülküdür. Ağacı ve meyvelerini dilediğine verir. Sahipsiz toprak olup, halk tarafından kabristan yapılmış ise, ağaçlar, meyveler ve toprak, önceden gelen âdete göre kullanılır. Ağaçlar, kabristan yapıldıktan sonra yetişmiş ise, bunları diken malûm ise, o kimsenin mülkü olurlar. Bunları ve meyvelerini fakirlere sadaka verir. Dibe düşmüş çürüyecek meyveleri sahibinin izin vermediği bilinmedikçe alıp yemek câizdir. Fakirse her halde yiyebilir. Ağaçlar, kendiliklerinden yetişmiş iseler, diken kimse bilinmiyorsa, hâkimin kararı ile amel olunur. İsterse, sattırıp, parasını kabristanın ihtiyaçlarına sarf ettirir. Vakıf kabristandaki ağaçlar, meyveler, vakfın şartına göre kullanılır. Şartı bilinmiyorsa, hâkimin kararı ile amel olunur. Bugün için şer’î hâkim olmadığından, sahipsiz toprak veya lukata gibi muamele görür. (Hindiyye-Kerâhiyyet bahsi)

Cevab: Sahibini aramalıdır. Bulamazsa, fakir ise kullanabilir.

Cevab: Yerden almalı, fakir ise kullanmalı; değilse fakire vermelidir. Sahibinin aramayacağı çok zannedilen tek bir meyve, mendil, çok az para gibi basit lukatalar böyledir. Yolda bulduğu hurmayı gösterip “Bu kimin?” diye arayan birini, Halife Ömer, “Ye onu ey ham sofu!” diye azarlamıştır.

Cevab: Lukata olup, muayyen zamanda aranmadığı için mülk edinilebilir. Caizdir.

Cevab: Havuz sahibinin hakkıdır. Umumi havuz ise, bulanındır. 

Cevab: Lukata sayılır. Usulüne göre ilan edip sahibini aramalıdır. Sahibi çıkmazsa fakire verilir. Kendisi fakirse kullanabilir. Bu işi meslek edinmek caizdir.

Cevab: Lukata hükmündedir. Usulüne göre ilan edip sahibini aramalıdır. Sahibi çıkmazsa fakire verilir. Kendisi fakirse kullanabilir. Böyle malı satın almak da caizdir. Sahibinin çıkmadığı bellidir.

Cevab: Tavuk, lukatadır. Muhafaza eder. Sahibi çıkınca verir. Çıkmazsa fakirse kendi kullanır. Değilse fakire verir. Sahibi gelirse tazmin eder. Şâfiî mezhebine göre fakir olmasa da kendisi mülk edinebilir.

Cevab: Terkedilmiş malı ihraz yoluyla mülk edinmek caizdir.

Cevab: Caizdir.

Cevab: Terk ettikleri kati ise mülk edinip satabilir veya imha edebilirsiniz.

Cevab: Terk edilmiş sahipsiz mal hükmündedir. İhraz yoluyla mülkiyet kazanılabilir. Sadaka verir. Kendi de yiyebilir. Başkasına da satabilir.

Cevab: “Lukata sahibi çıkmazsa, tasadduk etsin” mealindekini Ebu Hureyre hadisini Hanefiler; “Sahibi çıkmazsa istifade et” mealindeki Zeyd hadisini diğerleri delil almıştır.

Cevab: Bu mal, bulanın mülkü olmaz. Lukata hükmündedir. Sahibini bulamazsa, bulan fakirse mülk edinebilir. Şafiiye göre fakir olmasa da mülk edinebilir. Eğer bu para evin evvelki sahibi olan atalarına aitse, miras sayılır. Varislerin olur. Bu paranın zekatı verilmez. Mal-i dimardır. Ancak ele geçtikten sonra nisaba katılır.Eğer tedavülden kalkmışsa, hiç zekatı verilmez

Cevab: Hayır.

Cevab: Fakirseniz yersiniz, değilse fakire verirsiniz. Gelirse ödersiniz.

Cevab: Evet. Terkedilen (çöpe atılan) mal, malikin mülkiyetinden çıkar, bu ihraz ile mülk edinilebilir.

Cevab: Ev sahibi razıysa veya atılacağı kati ise caiz olur.

Cevab: Caizdir. Terk edilmiş malın mülkiyeti, ihraz ile kazanılabilir.

Cevab: Başkasına ait ise lukatadır, sahiplenemez. Sahibi çıkana kadar bakabilir.

Cevab: Lukata olur. Sahibini bulamazsanız sadaka verirsiniz. Fakirseniz siz de yiyebilirsiniz.

Cevab: Hindiyye’de der ki: “Şayet lukata, üzüm tanesi ve benzerleri gibi üzerinden bir veya iki gün geçince bozulacak bir şey olursa, bulan şahıs, ister zengin, ister fakir olsun alıp yer.” Sahibi gelse ve malını istese fakat bedelinde anlaşamasalar, rayici esas alınır. Bu baklava ise, bu hâliyle satılsa kaç para verirlerse, yiyen bu kadar tazmin eder. Yoksa sahibinin baklavacıya ödediğini değil. Çünki lukata beytülmale verilse, satılacaktır.

Cevab: Lukatadır. Bir müddet elinde tutar. Sonra bir fakire sadaka verir. Fakirse kendisi de kullanabilir. Dönerse kumaşı tazmin eder.

Cevab: Lukata hükmündedir. Sahibi bilinmiyorsa veya bulunamıyorsa, ev sahibi fakirse giymesi caiz olur; değilse fakire verir. Sahibi dönerse, tazmin eder.

Cevab: Giyebilir. Sahibi çıkınca değişir. Çıkmazsa fakirse giymeye devam edebilir. Değilse fakire sadaka verir.

Cevab:

Bunlar lukatadır. Alınca herhangi bir yere konamaz veya atılamaz. İlan etmek ve saklamak icap eder. Sahibi çıkarsa verilir. Çıkmazsa fakirlere sadaka edilir. Bulan fakirse kullanabilir. Böyle yapan sevap kazanır.