Cevab: Fıkıhta kaidedir, bir toprak parçasının maliki, bu toprağın harimine de maliktir. Yani etrafında kimsenin giremeyeceği bir yer vardır. Sahiller böyledir. Su çekilirse, tabii olarak burada bitişik toprağın maliki mülkiyet kurabilir. Buna ihya denir. Kaldı ki sahiller zaten bitişik karanın mülkiyetine dâhildir.

Cevab: Sahipsiz eşya bulanındır. Sahibi bilinmeyen eşya ise lukatadır. Bulan ilan eder. Üzerinde ismi yazıyorsa, arar. Sahibi çıkınca verir. Sahibi çıkmazsa fakirlere verir. Kendisi fakirse kullanır. Çok ufak bir şeyse sahibini aramasına gerek olmaksızın her halde kullanabilir.

Cevab: Bir-iki lira, bir mendil, tek bir hurma tanesi gibi sahibinin aramayacağı kıymetsiz bir şey değilse lukatadır. Bulanın olmaz. Yerden alması müstehabdır. İlân edip sahibini arar. Çıkmazsa fakirlere verir. Fakirse kendi de kullanabilir.

Cevab: Sahibi vazgeçmiş demektir. Sahipsiz mal olur. İhraz ile mülkiyet kazanılır.

Cevab: Lukata, bulanın elinde emanettir. Sahibi çıkana kadar bekler. Çıkmazsa fakirlere verir. Kendi fakirse kullanır. Kasdı olmaksızın zayi olmuşsa, ödemesi gerekmez.

Cevab: İslami define ise, yani üzerinde tuğra ve sair İslami işaretler varsa, lukatadır. Sahibi bulunamazsa, beytülmale verilir. Şimdi beytülmal olmadığı için fakirlere verir, bulan fakirse kullanabilir. Şafii’ye göre bulan fakir olmasa da kullanabilir. Gayrı İslami define ise, üzerinde Bizans ve saire işaretleri varsa veya hiç işaret yoksa ise, arazinin fetihteki ilk sahibinindir. O ve varisleri bulunamazsa, arazi sahibi de kendisinin olduğunu iddia etmezse, “Bu benimdir, ben koymuştum” dememişse, beytülmale kalır. Şimdi beytülmal olmadığı için yine lukata hükmündedir. Yani fakirlere verilir, bulan fakirse veya beytülmalden hakkı olan ilim talebesi, âlim, dul, yetim gibi bir kimse ise, kullanabilir. Şafii’ye göre bulan fakir olmasa da kullanabilir.

Cevab: Kabristanda bulunan ağaç, orası kabristan yapılmadan evvel yetişmiş ise, toprak sahibinin mülküdür. Ağacı ve meyvelerini dilediğine verir. Sahipsiz toprak olup, halk tarafından kabristan yapılmış ise, ağaçlar, meyveler ve toprak, önceden gelen âdete göre kullanılır. Ağaçlar, kabristan yapıldıktan sonra yetişmiş ise, bunları diken malûm ise, o kimsenin mülkü olurlar. Bunları ve meyvelerini fakirlere sadaka verir. Dibe düşmüş çürüyecek meyveleri sahibinin izin vermediği bilinmedikçe alıp yemek câizdir. Fakirse her halde yiyebilir. Ağaçlar, kendiliklerinden yetişmiş iseler, diken kimse bilinmiyorsa, hâkimin kararı ile amel olunur. İsterse, sattırıp, parasını kabristanın ihtiyaçlarına sarf ettirir. Vakıf kabristandaki ağaçlar, meyveler, vakfın şartına göre kullanılır. Şartı bilinmiyorsa, hâkimin kararı ile amel olunur. Bugün için şer’î hâkim olmadığından, sahipsiz toprak veya lukata gibi muamele görür. (Hindiyye-Kerâhiyyet bahsi)

Cevab: Sahibini aramalıdır. Bulamazsa, fakir ise kullanabilir.

Cevab: Bu mal, bulanın mülkü olmaz. Lukata hükmündedir. Sahibini bulamazsa, bulan fakirse mülk edinebilir. Şafiiye göre fakir olmasa da mülk edinebilir. Eğer bu para evin evvelki sahibi olan atalarına aitse, miras sayılır. Varislerin olur. Bu paranın zekatı verilmez. Mal-i dimardır. Ancak ele geçtikten sonra nisaba katılır.Eğer tedavülden kalkmışsa, hiç zekatı verilmez