Sual
Seferi birisi geceden oruç tutmaya niyetlenmiş olsa, gündüz istediği zaman orucunu bozabilir mi? Bozarsa günahı var mı?
Cevap
Bozamaz, bozarsa günahkâr olur. Ancak gittiği yerde seferi ise orada kaldığı günlerde tutmayabilir. Yolculuk esnasında oruç tutmak istemeyen, imsaktan evvel sefere çıkmalıdır. İmsaktan evvel oruca niyet etmemesi de bu hükmü değiştirmez. Ramazanda fecrden evvel niyet etmeyen kimse, dahveden (öğleden) önce oruç bozacak bir şey yaparsa, İmameyn’e göre, hem kaza, hem de kefaret lâzım olur. Çünki niyet ederek oruç tutmak imkânı mevcut iken, bu imkânı kaçırmıştır. İmam-ı azama göre ise, yalnız kaza lâzım olur. Dahve vaktinden sonra yer, içerse, üç imama göre de, kefaret lâzım olmaz. Ramazan orucunun bozulmasından dolayı kefaret gerekmesi için, hem şekil ve hem de mana bakımından iftar (orucu bozan bir şey) gerçekleşmelidir. Bu da âdet olarak gıdalanmak, tedavi olmak veya lezzetlenmek kastı ile yenip içilen şeylerden birini kendi isteğiyle ve kasten yutmakla veya cima etmekle meydana gelir. Oruca asla niyet etmediği halde, gündüzün kasten oruç yense, yalnız kaza gerekir. Böyle bir fiilden dolayı, ayrıca günah doğar. Tövbe edip mağfiret dilemek gerekir. Fakat kefaret gerekmez. Demek ki oruca niyet etmese de bozamaz. Bunun için İmameyn niyet etmeyip zevalden (öğleden) evvel oruç yerse kefaret de lazım gelir, demiştir. Burada kıyas olarak gasp edilen şeyi gasp eden kimse makîsün aleyh (misal) alınmış. Şöyle ki gasp edilen şeyi gasp edenden tazmin nasıl kalkmıyorsa, oruç tutmak imkânı varken tutmamak da kefareti de icap ettirir demişlerdir.
Alakalı Başlıklar