Sual
Yavuz Sultan Selim’in babasını kandırıp idamdan kurtarmak gayesiyle kız olarak yetiştirildiği doğru mudur?
Cevap
19. asırda yaşamış Mekke-i mükerreme müftüsü Ahmed Zeyni Dahlan’ın Osmanlıları övmek için yazdığı el-Fütuhatü’l-İslamiyye kitabında böyle bir hikâye anlatılıyor. Hikâye Sultan Kanuni ve Sultan II. Selim zamanında yaşamış, İstanbul’da bulunmuş ve Mekke-i mükerremede müderrislik yapmış olan Kutbeddin Nehrevânî’den naklediliyor. Fevaid diye tarihe dair eseri vardır. O da bir divan kâtibinden duymuş. Dahlan da ondan almış. Hikâyenin sıhhati bir yana, akıl ve mantık ölçülerinin dışında olduğu, Osmanlı nizamını bilenlere malumdur. Güya Sultan Bayezid oğlu Ahmed’i veliahd yapasıymış. Bu sebeple Selim’i öldürmesin diye kız diyerek babasından gizlemişler. Peki Sultan Bayezid’in nice oğulları vardı, onları niye öldürmedi veya onları ne diye gizlediler? Esas mesele, ancak Acem masallarında rastlanabilecek bu hikâyeyi, okuyup gülüp geçmek varken, koca kitaptaki onca mühim hâdise arasından seçip almanın altında yatan psikolojidir. Bir insan böyle bir menkıbeyi kitaplardan nasıl bulabilir ve niçin verir? Buna psikolojide “algıda seçicilik” diyorlar.
Alakalı Başlıklar