Gelişmiş Arama İçin Tıklayınız!

Sultan Abdülhamid, müderris Reşid Efendi’ye “Defterdarım, kâtibim, çaycım, garsonum casus. Sarayda casuslar kaynıyor. Hepsini çözdüm, deşifre ettim, kullanıyorum” demiş. Reşid Efendi, İngiliz casusu Vambery imiş. “Herkesi çözdü, beni çözemedi” demiş. Bunların aslı var mı?
Bu kadar komik anekdotları nasıl uydurdukları hayrete şayandır. Vambery, bir Macar Yahudisidir. İngiliz ajanıdır. Aynı zamanda şarkiyatçıdır. Reşid Efendi Vambery’nin müstear adıdır. O zaman Reşid Efendi adında böyle bir müderris bilinmemektedir. Olsa da Sultan Abdülhamid birini saraya davet edip böylesine mahrem malumatı vermez. Vambery’nin vazifesi Osmanlı Devleti’nde değildi. Türkistan'daki Türkleri Osmanlı halifeliğine bağlamak vesilesiyle ezeli düşman Rusya’ya karşı ayaklandırmak için çalışacaktı. Türkistan’a seyahat etti. Sultan Abdülmecid zamanında Osmanlı ülkesine geldi. Sultan Abdülmecid onu oğlu Şehzade Abdülhamid Efendi’ye Fransızca hocası tuttu. Vambery’nin ajan olduğu hemen anlaşıldı. Hükümet kendisiyle ikili çalışması için anlaştı. Bu herkesçe bilinen bir keyfiyettir. Kaldı ki İngiltere ile Rusya yakınlaşınca proje rafa kalktı. Vambery’nin casusluktan ziyade şarkiyat üzerine çalışmaları kıymetli ve faydalıdır.


8 Ağustos 2024 Perşembe
Alakalı Başlıklar