Klasik tarihçiler böyle izah etmişse de, bu aslında kadere boyun eğmenin ifadesinden başka bir şey değildir. İbni Haldun’un tavırlar nazariyesi, XVI. asırdan sonra devletlerin hayatını izah etmekten uzaktır. Çünkü ortaya yeni parametreler çıkmıştır. İbn Haldun bunu asabiyet ile izah eder. Asabiyet ile de bir hedef, bir gaye olmadığında insanların rüzgâr önündeki yaprak gibi savrulacağı söylenir. Ticaret yollarının değişmesi, kaht-ı rical, harblerin ağır masrafları, yani parasızlık ve az nüfus Osmanlı Devleti’nin çöküşünün sebeplerindendir.