Sual
Tanzimat bürokratları muhafazakâr ve ileri olarak ikiye ayrıldığı ve bunların birbiriyle kıyasıya mücadele halinde olduğu doğru mudur?
Cevap
Tanzimat bürokratlarını ikiye bölmek, alaturkacılar-alafrangacılar, gericiler-ilericiler, gelenekçiler- yenilikçiler diye ayırmak âdet olmuştur. Bunu kabul etmek, Jön Türk dikotomiyi sahiplenmek olur. Zira onlar bu ayrımı sever, böylece kendilerine tarihte bir kök edinmeye çalışır.
Hakikatte bürokratların böyle ikiye bölündüğü doğru değildir. Mesela “Alaturka” Hüsrev Paşa, fesi getiren, yeni orduya ilk talimi yaptıran, ıslahatları şekillendirecek olan Meclisi Vâlâ reisi ve Padişah’a modern çatal-bıçak seti hediye edecek kadar yenilikçiydi. Osmanlı mülki, ilmi ve askeri bürokratı tek tiptir. Muvaffakiyetlerinin sırrı da budur. Günlük yaşantı ve fikriyatta farklılıklar olması tabiidir. Aralarında var olduğu dile getirilen ayrılık, siyasi veya nefsi rekabetten başka bir şey değildir.
Alakalı Başlıklar