Batı Avrupa'da da çok yıkıcı harbler oldu, ama Haçlılar, Moğollar ve Timur gibi istilalara uğramadı. Bu sebeple Avrupa zenginliklerini, doğu medeniyetleri gibi biteviye kaybetmek şöyle dursun, keşifler yoluyla daha da zenginleşti ve nüfusu arttı. Büyük başın büyük derdi olur derler. Batı Avrupa’nın mesahası, dünyanın her yerinden daha küçüktür. Bu da idare etmeyi kolaylaştırmıştır. Doğu memleketleri böyle değildir.