Gürcüler, Lazlar ve Lezgilerle akraba bir Kafkas kavmidir. IV. asrın sonları ile V. asır başlarında Ermenilerin tesiriyle topluca Hristiyan oldular. Onlarla aynı mezhepte idiler: Gregoryen. Gürcü ismi de buradan gelir. VII. asırdan beri Müslümanlar Ermenistan ve Gürcistan’a hakimdi. Sonra bu hakimiyeti giderek zayıfladı. IX. asırda çözüldü. Bu tarihte bir otorite boşluğu doğdu. O zamana kadar Ermeni ve Gürcülere hükmeden kral hanedanı aynı idi. Ailenin iki kanadı arasında anlaşmazlık çıktı. Artvin, Ardanuç ve Yusufeli havalisinde hüküm süren Gürcü beyliği, Bizans’ın kanadı altına girdi ve Bizans kilisesini, yani Ortodoksluğu kabul etti. Peşinden Batum, Abhazya kıyısı ve bütün Gürcistan’da yeni ve parlak Gürcü krallığı kuruldu. XI ve XII. asırda Gürcistan’ı ihtişamlı kiliselerle donattılar ki, çoğu hâlâ ayaktadır. Gürcü kralları kafi miktarda nüfus ve askeri güce sahip olmadığı için, dışarıdan nüfus getirmeye çalıştı. Ermenilerden Gürcüleşenler çok oldu. Hatta Lori beyleri gibi, Ermeni beylerinden, Gürcüler arasına katılanlar oldu. Ukrayna’da yaşayan Kıpçaklardan 40 bin kişi gelip mıntıkaya yerleşti ve Hristiyan oldu. 1300’lerden itibaren Gürcü krallığı sarsıldı; Timur, Akkoyunlu ve Safevi hakimiyetine girdi. XVII ve XVIII. asırda bütün Gürcü krallarının bir Hristiyan ve bir de Müslüman adı olduğu dikkat çeker. Gürcü prensleri gençliğinde rehine olarak İran’a götürülür, başşehirde terbiye edilir, aristokrasi ve idareci elitler arasında makam edinir, emniyetli görünenler Tiflis’e bey olarak yollanırdı. Osmanlılar mıntıkaya geldiğinde, Gürcü devletinin mühim kısmı Cakeli sülalesinden beylerin elindeki Ahıska idi (Ahalske) Bugünki Gürcistan’ın cenubi şarkı ve Ardahan’ın büyük bir kısmını içine alıyordu. Şimdiki Posof, Göle, Çıldır ve Şavşat da bu mıntıkaya dahildir. Bunların tarihleri 1200’lerden 1600’lere kadar vekayinamelerde kayıtlıdır. Bunlar, Osmanlılara tabi oldular. Bir müddet sonra, XVI. asrın sonunda bey ailesinden iki kardeşten biri Müslüman oldu. Osmanlılar bunu kayırınca, öteki de Müslüman oldu. Böylece halkın da büyük bir kısmı Müslüman oldu. İşte bugün Ahıskalılar olarak bilinenler bunlardır. Müslüman olduktan sonra Türkçe konuşmaya başladılar. Aralarına Anadolu’dan gelenler de karıştı. Evlenme bariyeri ortadan kalktığı için başkalarıyla da evlilikler yaptılar. Ahıska’nın etnik yapısı neredeyse farklılaştı. Ancak Ahıska köylerinin isimleri öteden beri Gürcücedir. Bunların Kıpçak soyundan geldiği iddiası, Fahreddin Kırzıoğlu’na aittir ve ispatlanmış değildir. Mamafih Gürcü milleti kompozisyonunda hatırı sayılır sayıda Gürcüleşmiş Kıpçak’ın payı olduğu inkar edilemez. Bundan bir müddet sonra, Acara mıntıkası Gürcüleri de Müslüman oldu. Ancak lisanlarını muhafaza ettiler. Bugün beri tarafta Borçka, Artvin’in bir kısmı ve Yusufeli’nin bazı vadileri bunlardandır. Eski Osmanlı terminolojisinde Ahıskalılara dil bilmez Gürcüler denir. Bu iki zümrenin, Ahıska ve Acaralıların dışında kalan Gürcüler, koyu Ortodoks Hristiyandır.