Padişah, tahtını elbette bırakmak istemedi. Zaten vazifesi de budur. Fakat şartlar ona buna mecbur etti. Zira elinde mukavemet edecek gücü yoktu. Etrafında sadık kimse kalmamıştı. Bunlar manevî izahlardır. Hazret-i Osman’ın içtihadına uyarak, güçlü düşmana direnmeyen Sultan Hamid’in kansız ve huzur içinde geçen idaresinden sonra memleket, siyasi idamlar, suikasdler ülkesi oldu.