Kısas veya diyet cezası verilebilmesi için, maktulün vârislerinin şer’î mahkemede, yani kadı huzurunda dava açmaları icab eder. Dava açmışlar ve katilin diyet ödemesine razı olmuşlarsa veya kâtili affetmişlerse, kadı suçluya ceza vermez. Ancak Tanzimattan sonra şer’î mahkeme yanında kurulan nizamiye mahkemesi suçluya herhangi bir ta’zir cezası verebilir. Eğer şer’iyye mahkemesinde kısasen idam edilmiş ise, artık iş nizamiye mahkemesine gitmez. Vârisler, kadı huzurunda dava açmamış iseler, nizamiye mahkemesi davaya bakar ve kâtile Ceza Kanunnamesi’ne göre bir ta’zir cezası verir.