Cevab: Bir yer vakıf imiş sözü ile vakıf olmaz. Buranın belli bir vakfa ait arazi olduğu hakkında en az iki âdil şahit veya sahih bir vesika (vakfiye, mahkeme kararı vs) olmalıdır. Bu da ancak İslam mahkemesinde bahis mevzuudur. Vakıf malının dedelerinizin eline nasıl geçtiği bilinmiyor. Kaldı ki vakfın ne vakfı olduğu da belli değildir. Eskiden köylerin gelirini devlet vakfa tahsis ederdi. Bu şer’î manada bir vakıf değildir. Sizinki de böyle olsa gerektir. Eğer mesela köy camisinin vakfı ise, bunun da ispatı lazımdır.

Cevab: İşin aslı bilinmemektedir. Atık atıyor, balık tutuyor diye masum gemilere saldırmak, onlara zarar vermek, haraç almak için kişilere bir hak tanımaz.. Açık sularda herkes balık tutabilir. Seyahat edebilir. Bundan kimse haraç alamaz. Gemi limana yanaşmış ise ve mal indiriyorsa, gümrük vergisi alınabilir. Bunu da meşru hükümet yapar.

Cevab: Tevehhüme itibar yoktur. Bu ihtimalle başkasının malını habersiz almak caiz olmaz; gasp sayılır. Ayrılırken, o para ona helâl olur; zira alacağı vardır. Ama başta aldığı için, helâlleşmek lâzımdır. Zira parayı bir müddet fâizsiz kredi gibi elde tutmuş ve bundan dolayı bir menfaat elde etmiş yahud karşı tarafın menfaatine engel olmuştur.

Cevab: Para olduğu halde zamanında ödenmeyen borç, gasp sayılır. Sahibi kayıp ise, lukata hükmündedir. Sahibi ölmüşse vârislerini arar. Bulamazsa lukata olarak elinde tutar. Ümidi keserse fakirlere tasadduk eder. Kendi fakirse, kullanır. Sahibi çıkarsa ödemesi lâzımdır. Tevbe de gerekir.

Cevab: Gasp ile habis mülkiyet kurulur.  Sahibinin hakkı devam eder. Geri dönüp alma imkânı varsa alabilir. Harbîlerin el koyduğu mal, onun mülkü olur. Müslümanlar orayı tekrar fethedince, ganimet olur. Müslüman oraya gidip, önceki malını ihraz ederse (el koyarsa) mâlik olur. Hanefî de böyledir. Hazret-i Peygamber, Mekke'ye teşriflerinde “Ukayl bize ev mi bıraktı?” buyurdu ve bu evi talep etmedi.

Cevab: Hanefî mezhebinde menfaatlerin tazmini ancak yetim, vakıf ve muâddün lil-istiğlâl olan (ücretle çalışan) mallarda mümkündür. Servis, taksi gibi mallar, bu üçüncü sınıfa girer. Binaenaleyh tazmini istenebilir.

Cevab: Ödediği bedeli ödemeksizin alabilir. Malı alan, satandan ödediği bedeli geri alır.

Cevab: Gâsıb, gasp ettiği malda her hangi bir kusur ve noksan meydana getirmeden sahibine teslim ederse bu edâ-i kâmil olur ve mal sahibi bundan dolayı herhangi bir şey talep edemez. Ancak taksi şoförü gibi maişetini bu arabadan kazanan kimse, menfaatleri de tazmin ettirebilir. Araba sahibi çocuk veya vakıf ise de böyledir. Hanefî dışındaki üç mezhebde menfaatlerini de tazmin ettirebilir. Gasp eden ecr-i misl öder.

Cevab: Bisiklet elde mevcut olduğu için, aynını iade etmesi gerekir. Bisikletin sahibi, hakikate muttali olup, bisikleti isteyebilir. Fıkıh kitaplarında, kazâdan sonra edâ olamayacağı ifadesi buna şâmil değildir. Nitekim gasp edilen kölenin kıymetini alan mâlik, bundan sonra köle ortaya çıksa kıymetini aldığı için bir daha köleyi alamaz hükmü, bununla aynı değildir. Birincisinde saklama ve suiniyet vardır. İkincisinde kölenin kaybı gâsıbın iradesi dâhilinde değildir. Biri cansız, diğeri canlıdır.

Cevab: Kendisi bunları mülk edinemez. Fakirlere sadaka verir. Hanefi dışındaki üç mezhepte malın sahibine iade eder.