Sual
Enver Paşa dönme miydi?
Cevap
İttihatçılar arasında çok dönme vardır, ama Enver Paşa dönme değildi. Türk ve Müslüman idi. Annesi Arnavut asıllıdır. Babasının soyu ise biraz enteresandır. Enver Paşa’nın zabitlerinden ve hayranlarından Şevket Süreyya Aydemir, Enver Paşa biyografinde yedinci büyük dedesinin gayri müslim iken ihtida ettiğini söyler. Kilyeli (Killi) Abdullah isimli bu kişi hakkında Enver Paşa’nın amcası Halil Kut şunları anlatmıştır: “Bir gece dedem Mustafa Kaptan’ın Unkapanı’ndaki evinde babam Kâmil Bey, Hasan ve İbrahim amcam yemek yerlerken biz onları dinliyorduk. Atalarımıza ait konuşuyorlardı. Hasan amcamın şu sözleri hala kulağımdadır: Ceddimiz Kırım’dan gelmiştir. Kırım hanlarının sarayına öteberi ve bilhassa kadın eşyası satan bir yemeniciymiş. Bu yakışıklı delikanlı Hıristiyan olduğu için, harem dairesinde kimse ondan kaçmazmış. Bu sırada Kırım hanının yakınlarından bir kız, ona gönül vermiş. Nihayet evlenmelerine karar verilmiş. Yemenici delikanlı Müslümanlığı kabul etmiş. Evlenmişler. Bu yemenici Rum değil, Romen değilmiş. Şu halde Romanya’da yaşayan ve dini Hıristiyan olan Gagavuzlardandı. Bu evlenmeden sonra Ruslar, Kırım’ı istila etmişler. İşgal üzerine ceddimiz karısı ile beraber Tuna ağzına Kilya şehrine göçmüşler. Rusların Romanya’yı işgalinden sonra da dedelerimizden Kahraman Ağa, Karadeniz’in Türkiye kıyılarında Abana’ya hicret etmişler.” Abdullah isimli bu gencin soyu Kocaağa, Kahraman Ağa, Killioğlu Hüseyin Ağa, Hacı Mustafa Kaptan, Hafız Kamil Bey, Hacı Ahmed Bey ve Enver Paşa şeklinde devam eder. Kili (Kilye) Tuna’nın Karadeniz’e döküldüğü yerde bir şehirdir. Aile sonradan Killioğlu soyadını almıştır. Enver Paşa’nın yedinci dedesinin gayri müslim bir mühtedi olduğu bellidir. Ancak içeride ve dışarıda çokları bu kişinin bir Leh Yahudisi olduğunu söyler. Mesela Amerikalı gazeteci Frederic William Wile (1873-1941), “Who’s Who” In Hunland (London 1916 sahife: 41) ve Rus Tümgeneral Kont Arthur Cherep-Spiridovich (1866-1926), The Secret World Government (New York 1926, sahife 46), ayrıca Tatler & Bystander isimli mecmuanın 1918 tarihli 70. cildinde Enver Paşa’nın ceddinin Polonya Yahudisi olduğu yazar. Enver Paşa gibi Turan imparatorluğu iddiacısının atasının Yahudi olmasını münasip görmemiş olacaklar ki, bunun Gagavuz olduğunu düşünmüşlerdir. Hele bu yakıştırma yapıldığında ailenin Alman yanlısı, hele Enver’in biraderi Nuri Killigil’in, Nazilerin Türkiye’deki mümessili olduğu düşünülürse bu daha iyi anlaşılır. Gagavuzlar, Moldavya’da içine kapalı yaşayan Hristiyan Türklerdir. Kırım’da ticaret yapması hele han sarayına girmesi akıl kârı değildir. Mıntıka ve meslek itibarıyla Yahudi olması çok kuvvetli ihtimaldir. Leh Yahudisi iddiasının aslı da bu olsa gerektir.
Alakalı Başlıklar