Bildiğimiz kadarıyla İmam Şafii'nin er-Risale'si ilk fıkıh ve hadis usulü kitabıdır. Sonrasında fıkıh usulü literatürü inkişaf etmiş. Hatırladığım kadarıyla bu literatür de Cumhur ve Hanefi fıkıh usulcülüğü olarak iki koldan ilerlemiştir. Hanefi usulcülüğünde kelami metot daha galiptir. Hadis usulcülüğü ise fıkıh usulcülüğünden biraz sonra inkişaf edip ayrı bir branş haline gelmiştir. Dolayısıyla bazı bahisler müşterek olsa da hadis usulü fıkıh usulünün bir kısmı olmayıp müstakil bir ilim dalıdır. Ancak inkişafı Şafii'den epey zaman sonra olduğu için fıkıh usulünün bir branşı gibi görülebilmektedir. Hatta bazı araştırmacılara göre tüm İslami ilimlerin neşet ettiği ilim fıkıh usulüdür. Bence de öyledir.