Sual
Avrupa medeniyeti temelde Yunan felsefesi ve Roma hukukuna dayandığına göre, Almanlar nasıl oldu da XVIII. asırdan itibaren hem pozitif hem sosyal ilimlerde öncü mevkiine geçtiler?
Cevap
Almanlar XVI. asırdan itibaren Yunan felsefesi ve Roma hukuku ile tanışıp, bunları kabullendiler. Kilise vasıtasıyla adeta Helen-Roma medeniyetine varis oldular. Ayrıca bunun altında rekabet ve kolektifvizm yatar. Almanya XIX. asra kadar irili ufaklı feodalite bakiyesi devletlerden müteşekkildi. Bu devletler, bazen bir köyden ibaret olabiliyordu. Hepsi diğeriyle rekabet halindeydi. Hepsi benim köyüm, benim şehrim, benim ülkem ileri gitsin istiyordu. Bu amansız rekabet Alman cemiyetini ilerletmiştir. Tıpkı Ortaçağ Endülüs’ündeki beyliklerin rekabetinden muazzam bir kültürün ortaya çıkışı gibidir. Alman milletinin Cermen menşeinden gelen zor şartlara mukavemet ve çalışkanlık da bunda rol oynamıştır. Almanların meşhur kendini beğenmişliğinde de işte bu muvaffakiyet amil olmuştur. Weimarer Klasik (1786-1805) adı verilen kültür ve edebiyat cereyanı mühim bir rol oynamıştır. Bu cereyan, Romantizm, Klasisizm ve Aydınlanma felsefesini mezceden bir telakkidir. Schiller ve Goethe böyle ortaya çıktı. Filozoflar yetişti. Onların açmış olduğu yol kültürü genişletti. Öte yandan modern Almanya’nın kurucusu Prusyalılara mahsus askeri disiplin ve militarist kültür, Alman milletin karakterine tesir etti. Prusya kralı Büyük Friederich, filozof idi. Vasiyetnamesinde şunları söyler: “İdare mutlak suretle tek kralda olmalı. Kralın vazifesi halkın iyiliğini düşünmeli devleti güçlendirmelidir. Devletin ilk hizmetçisi hükümdardır.” İşkenceyi kaldırdı. Katoliklere serbestlik verdi. harngi harbin meşru olacağına dair kanun yaptı. Tahsili mecburi yaptı. Mesleki tahsil getirdi. Adli ve kanuni reform yaptı. Kıtlığı önlemek adına Amerika’dan gelen patates ekme mecburiyeti getirdi. Nehirleri ıslah etti. Bataklıkları kuruttu. Ecnebi sermayenin gelmesi için vergi muafiyeti gibi teşvikte bulundu. 1752 Berliner Akademie’ye maddi destek verdi. Humboldt, Grimm kardeşler, Lebniz buradandır. Almanların Latin kültüründen uzak olmaları Almanları hissiyatı zayıf, dünyaperest bir cemiyete dönüştürmüştür. XVIII. asır sonlarından itibaren Avrupa’nın liderliği pozisyonuna yükselmek, onları kibre sürüklemiştir. Bugün bile Almanlar, son asırda başlarına gelen onca belaya ve dünyayı uğrattıkları musibetlere rağmen, bunlardan sıyrılmayı becerdikleri için kendini beğenmektedir.
Alakalı Başlıklar