Sual
Fıkıh kitaplarında vekâlet bahsinde diyorki: (Yemeğe çağrılan kimseye, malımdan istediğin kadar yi ve al ve dilediğine ver, hepsi halâl olsun denilse, yidikleri halâl olur. Aldıkları ve başkasına verdikleri halâl olmaz. Çünki, mikdârı bilinmiyen ta’âmın yimesini halâl etmek câizdir. Fekat mikdârı bilinmiyen malı almak için vekîl etmek ve mechûl ve ayrı olarak teslîmi mümkin olan malı ayırmadan hediyye etmek sahîh değildir). Bunu okuyunca aklıma geldi ki, biz okulda kantinde çay alıyoruz ve alırken şekeri de hemen oradan alıp masaya oturuyor veya sınıfa çıkıyoruz, şekerler ikili paketler halinde, ben de 3 şekerli içiyorum, yani 1 tane artıyor. Bunu da geri veremeyeceksem, israf olmasın diye yanıma alıyorum. Yukarıdaki yazıya göre aldığımız bu şeker haram mı oluyor?
Cevap
Olmuyor. Sahih olmaması, mesela bir misafirlikte ikram edilen yiyecek içindir. Buna ibaha denir. Hibeden (bağışlamadan) farklıdır. Ama ibahada da ibaha eden, ikram eden, yanında götürmesini veya bir başkasına vermesine izin veriyorsa veya birşey demeyeceğini biliyor veya çok zannediyorsa câiz olur. Baştan böyle bir izin vermesi sahih değildir. Sonradan verirken görse de birşey demese câiz demektir. Kantinde aldığınız şekerin bu mevzuyla bir alakası yoktur. Şeker sizindir. İstediğinizi yaparsınız. Hatta masada bir başkası birakmışsa, bu da terkedilmiş mal olduğundan bunu da mülk edinebilirsiniz.