İlk 4 halife irsiyet yoluyla gelmemiş olsa bile, fevkalade geniş salahiyetlerle dolu mutlak birer hükümdardır. Bu devir üstün insanların önde olduğu istisnai bir devirdir. Bunu cumhuriyet olarak vasıflandırmak mümkün değildir. İrsiyet olmasa da istihlaf vardır. İlkini Resulullah, diğerlerini bir evvelki halife yerine bırakmış sayılır. Resulullah zaten bu ruhani devirden sonra meliklik geleceğini haber vermiştir. Zira insanların hâli buna göredir. Bu melikler, Avrupa kralları gibi değildir. Şeriat ile bağlıdır. İslamiyet “Hepiniz bir çobansınız. Hepiniz, idare ettiğiniz kimseler için mesulsünüz” hadisi şerifi ile, sultanı herhangi bir vatandaş gibi tutar, diktaya yer vermez.

Saltanat (monarşi) şer’î hukuka aykırı değildir. Nitekim Kur’an-ı kerimde Davud aleyhisselamın yerine oğlu Süleyman aleyhisselamın hükümdar olduğu anlatılır ve reddedilmez. Halife Muaviye’den sonra hilafet ve hükümdarlık hep aynı ailede devam etmiştir. Bu şüphesiz siyasi ve sosyal zaruretlerin neticesiydi. Ama meşruluğuna halel vermez. Nitekim bütün İslâm uleması, bunun meşru İslami bir rejim olduğunda müttefiktir. Ayet-i kerimenin delaleti ve sahabenin tatbikatı üzerine icma hasıl olmuştur. Saltanatın meşru olmadığını söylemek, bu icmaya karşı gelmektir ve kişiyi bidat sahibi yapar.