Sual
Sultan II. Mahmud’un Mustafa Reşid Paşa’nın idamını istediği doğru mudur? Doğruysa sebebi nedir?
Cevap
Böyle bir rivayet vardır. Doğruysa sebebi de şu olmalıdır: Reşid Paşa, 1838 yılında Hariciye Nazırlığı uhdesinde kalmak üzere, Londra sefirliğine tayin edildi. Hazırlıklarını tamamladıktan sonra Eylül ayında İstanbul’dan ayrıldı. Roma, Viyana, Berlin ve Paris üzerinden hareket ederek 23 Kasım’da Londra'ya ulaştı. Evvela İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Palmerston’la görüştü. Ardından Kraliçenin huzuruna çıkarak elçilik vazifesine resmen başladı. Reşid Paşa’nın vazifesi, en kısa zamanda Mısır valisine karşı İngiltere’yle bir ittifak anlaşması imzalayabilmekti. Ancak Lord Palmerston, anlaşma metnini, Sultan II. Mahmud’un istediği şekliyle kabul etmek istemedi. Yapılan toplantıların neticesinde ortaya çıkan ittifak anlaşması projesini ise padişah beğenmedi. Sultan II. Mahmud, İngiliz sefiri Lord Ponsonby’nin, ticaret anlaşmasını imzalatabilmek için bir ittifak anlaşmasının kabul edileceğine dair imalarda bulunarak Reşid Paşa’yı kandırmış olduğunu düşünmekteydi. Kavalalı Mehmed Ali Paşa yenilemediği takdirde, Suriye’yi de hakimiyeti altına alacak ve devlet içindeki tesiri artacaktı. Bunun ise kendi siyasî hayatının sonunu getireceğini düşünen Reşid Paşa, büyük tavizler verme pahasına da olsa Mısır meselesine Avrupa devletlerinin müdahalesini istedi. Bu tavrı, Sultan II. Mahmud’un, onu İstanbul’a çağırtmasının ve idamına irade çıkarmasının yolunu açtı. Ancak Paris’e ulaştığında İstanbul’daki dostları vasıtasıyla haberi öğrenerek İstanbul’a dönmekten vazgeçti. Sultan Mahmud’un ölümü üzerine padişah olan Abdülmecid’in tahta çıkışını tebrik için 1839 yılı başında İstanbul’a geldi. Devlet o sırada en buhranlı devirlerinden birini yaşıyordu. Hatta bu sebeple İngilizlerin desteğiyle İstanbul’daki dostlarıyla anlaşıp Padişah’ı zehirleterek öldürttüğü bile rivayet olunmuştur. Mamafih Sultan Mecid’i ona karşı çevirebilmek için hasımlarının yakıştırması olabilir.
Alakalı Başlıklar