Milletin vicdanında yara açmış bir hadisenin, zamanın ciddi hukukçu alimleri tarafından tetkik ve neticeye bağlandığı mercidir. Ayrı bir yerde toplanmış olması, mutad mahkeme kaidesine zarar vermez, zira mesele ehemmiyetli ve fâiller de sıradan kişiler değildir. Mahkeme Sultan Aziz’in katli meselesini hükme bağlamış, ancak hal’i meselesini ele almamıştır. Cezalar katl bahsinden verilmiştir. Haksız bile olsa, bu failler zaten hal’ bahsinden suçlu idiler ve muhakeme olunsalar aynı cezayı almaları meşur ve mukadder idi. Bu mahkemenin mürettep olmasını tenkit eden ve bir tiyatro olduğunu söyleyenler, tabii olarak Sultan Hamid muhalifi kimselerdir. Bunlar Sultan Aziz’in hal’i gibi gayrı meşru ve çok elim bir hadise hakkında nedense hiçbir kelam etmezler. Bu mevzuda objektif kaynak pek yoktur. Yılmaz Öztuna’nın Bir Darbenin Anatomisi kitabını okumalıdır.