Sual
1920’lerin başlarında kurulan bugün resmi tarihin “Zararlı Cemiyetler” olarak anlattığı cemiyetlere o günki bakış nasıldı?
Cevap
Bunları kuranlar, kendileri cihetinden faydalı ve hayırlı maksatlar takip ediyordu. İnsanların haylisi de Teâli-i İslâm Cemiyeti, Kürt Teâli Cemiyeti, İngiliz Muhibler Cemiyeti, Vilson Prensipleri Cemiyeti gibi cemiyetlere dâhil olmuş veya desteklemiştir. Bunları kuranlarla Redd-i İlhak Cemiyeti’ni kuranlar da aynı şahıslardır. Ancak bunların takip ettiği maksatlar, Ankara hareketinin hatt-ı hareketine uymuyordu. Nitekim konjonktür değişince, bunlar zararlı olarak tavsif edilmiş; mensupları sürgüne veya menkubiyete maruz kalmıştır. Tarih aksi istikamette seyretseydi, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti gibi cemiyetler zararlı cemiyetler cümlesinden sayılacaktı.
Alakalı Başlıklar