Sual
Ahmet İzzet Paşa, İttihatçıların devletin yıkılışını uzattığını söylüyor. Ne dersiniz?
Cevap
İzzet Paşa İttihatçı değildir. Ancak onlara meyillidir. İttihatçı katillerin memleketten kaçışlarına ve cinayet delillerini yok etmesine yardımcı olmuş; hiç değilse göz yummuştur. Tesbitlerinin kıymeti olmadığını tarih göstermiştir. İzzet Paşa’nın sadrazamlığı, en az öncekiler kadar zararlı olmuştur. Maiyeti kendisini iyi niyetli, ama beceriksiz ve lakayt biri olarak tavsif eder.
Mustafa Kemal Paşa’ya göre İzzet Paşa’nın yeniden iktidara gelmesi mutlaka lazımdı. Ancak İzzet Paşa’nın yeniden iktidara getirilmesi için bu kadar ısrar ve titizlik gösterdiği bugün bile hâlâ tam olarak cevaplanamamaktadır. Mustafa Kemal Paşa’nın Suriye cephesinden padişaha telgraf çekerek İzzet Paşa’yı sadrazam yapmasını istemesi biraz bu karakterinden kaynaklanmaktadır. Bu kabinede harbiye nazırı olarak siyasette söz sahibi olmayı düşünmüştür. Sözünü dinleyen Padişah, İzzet Paşa’yı sadrazam yapmış; ama onu harbiye nazırlığına getirmemiştir. İstanbul’a döndüğünde ise zaten kabine düşmüştü. Hatıratı kendisini hem İttihatçılara, hem de Kemalistlere karşı müdafaa sadedinde yazılmıştır.
Alakalı Başlıklar