Hem hükümeti tazyik eden siyasi, ekonomik ve sosyal şartlar; hem de kaht-ı rical; yani ehil insanın az yetişmesidir. Bu devirdeki devlet ricalinin hemen hepsi, saray karşısındaki pozisyonunu güçlendirmek adına bir büyük devlete yanaşmıştır. Milletlerarası denge siyaseti ve diplomasi icabı bir birisi, sonra diğeri vazifeye getirilmiştir. Ayrıca giderek güçlenen yüksek bürokratlar, makamında kalabilmek için evvela kendisini düşünür, hatta şahsının, millet için taraf-ı ilahiden gönderildiğine inanacak kadar hayalperest olmuştur. Mabeynci Hafız Mehmed Bey'in anlattığına göre Sultan Aziz'in maiyet vapuru bir vazife için denize açılmış. Fakat kaptan manevra yaparken bir Rus gemisine çarpmış. Arızalanan gemi, bir araba vapuru ile Beşiktaş'a çekilmiş. Padişah'ın bundan haberi olunca çok üzülmüş, kendi kendine, "Yahu ne yapayım, ne yapayım, adam yaratmak kudretim yok ki benim, memleketimizden ancak bunlar yetişiyor" demiş.