Yarı efsanevi karakterlerdir. Sultan Orhan zamanında Bursa’nın inşasında biri duvarcı, diğeri demirci olarak çalışmış; ama işi karşılıklı muhabbetle savsakladıkları ve işçileri de geri koydukları için idam edilmiş iki ustanın arasında geçenlerin, sonradan Şeyh Küşterî adında bir zat tarafından tasvirleri yapılıp perdeye aktarılmış hâlidir. Bu hayalîlerin kabul ettiği rivayettir. Evliya Çelebi’ye göre, Selçuklular zamanında yaşamışlardır. Karagöz, imparatorun seyisi Sofyozlu Bali Çelebi adında bir çingene; Hacivat ise Selçuklu Sultanı’nın nedimi Yorkça Halil imiş. Arada buluşurlarmış. Gölge oyunu daha da eskidir. Orta Asya Türklerinde, hatta Mısır’da Memlüklerde de vardı.