“ORUÇ, SİZDEN ÖNCEKİLERE DE FARZ KILINDI”

Çok kimse şimdiki gayrimüslimlere bakarak, orucu sadece Müslümanlığa has bir ibadet zanneder. Halbuki önceki dinlerin hepsinde oruç vardı. Ancak şartları ve şekli farklıydı.

Kur’an-ı kerimde, orucun önceki ümmetlere farz kılındığı anlatılır. Peygamberimiz de Ehl-i kitap ile Müslümanların orucu arasındaki farkın sahur yemeği olduğunu söyler. Oruç, rabbe yönelişi kolaylaştıran bir arınma olarak görülmüştür.
Peygamber efendimiz Medine’ye geldiğinde, buradaki Yahudilerin, Muharrem ayının 10. günü olan Âşûre gününde oruç tuttuklarını gördü. Sebebini sorunca, firavunun elinden kurtulduğu gün olduğu için Hazret-i Musa’nın bu gün oruç tuttuğunu söylediler. Bunun üzerine Peygamberimiz “Kardeşim Musa’nın sünnetini ihyaya biz daha lâyıkız” diyerek oruç tuttu; Müslümanlara da emretti. Daha sonra Ramazan orucu farz kılınınca artık Âşûre günü isteyen oruç tuttu, isteyen tutmamaya başladı. 
Ramazan orucunun farz kılınışı hicretten 18 ay sonradır. Bedir Harbi, bundan hemen sonra ramazan ayında cereyan etmiştir. Oruç, Farsça gün manasına rûze’den gelir. Mamafih İranlılar bile bugün Arapça savm kelimesini kullanmaktadır. 
Yahudilikte Oruç 
 Tevrat’ta, Hazret-i Musa’nın Tur dağındaki 40 günlük orucu (ta’anit) ve Hazret-i Davud’un da başına gelen musibetler üzerine oruç tuttuğu anlatılır. Kavmini Pers hükümdarının zulmünden korumak isteyen Yahudi kızı Ester, onlardan üç gün oruç tutmalarını istemişti. Ester Orucu diye bilinen bu oruç, 13 Adar’ı (Mart) takip eden iki Pazartesi ve bir Perşembe günlerinde tutulur. 
Hazret-i Musa Tur dağında iken, altından buzağı yapıp tapınmalarına kefaret olmak üzere yom kipur (=yevmi kefare) orucu, aynı zamanda yılbaşı olan 10 Tişri günü (Ekim sonu) tutulur ve gün boyu mabedde ibadet edilir. Kudüs’ün kuşatılması, Beyti Makdis’in iki defa tahribi ve Babil esareti hatırasına oruç tutulan dört gün daha vardır: 10 Tevet (Ocak), 9 Av (Ağustos), 17 Tammuz, ve 3 Tişri. 
Bunların yanı sıra hahamlarca emredilen veya ferdlerin ihtiyarına bırakılan oruçlar da vardır. İsrail oğullarının Mısır’dan çıkışlarının hatırasına kutlanan Fısh bayramının (15-22 Nisan) arkasındaki Pazartesi ve Perşembe oruç tutulur. Fısh öncesinde (14 Nisan) ilk doğan çocukların hâtırasına oruç tutulduğu gibi; düğün günü yeni evliler oruç tutar. 
Küçük oruçta sadece yemek, içmek; büyük oruç günlerinde ise ayrıca yıkanmak, koku sürmek, deri ayakkabı giymek ve cinsî yakınlık yasaktır. Küçük oruçlar gündüz boyu; Yom Kipur ve 9 Av gibi büyük oruçlar 24 saatten biraz fazla sürer. 1-9 Av arası da et ve şaraptan kaçınılır; saç kesilmez. Reformcu Yahudiler sadece Yom Kipur orucunu kabul eder.
Hıristiyanlıkta oruç
İncil’de oruçtan bahsedilir, ancak nasıl tutulacağı hakkında tafsilat verilmez. Hazret-i İsa, tebliğe hazırlanmak üzere çölde kırk gün oruç tutmuştu. Havariler çarşamba ve cuma oruç tutardı. Rivayete göre ilk Hıristiyanlar, sıcak mevsime geldiği bir zamanda dayanamayarak orucu kışa tehir etmiş; sonra salgın hastalığa uğrayınca, bunun ceza olduğunu düşünerek 10 gün daha ekleyip bahara almışlardı. 
Bugün Hıristiyanların, Hazret-i İsa’nın çölde tuttuğu oruç hatırasına, 21 Mart’tan sonraki dolunayı izleyen ilk Pazar, yani Paskalya öncesinde sona eren 40 günlük oruçları vardır. Buna Büyük Perhiz denir. Pazar tutulmadığı için hepsi 34 gündür. Paskalya, Hazret-i İsa’nın göğe yükselişinin hatırasıdır. Orucun ilk günü aynı zamanda da Elem Haftası’nın başı olan Kül Çarşambasıdır. Takdis edilmiş külleri alna ya da başa serperler. Paskalya’dan 7 hafta öncedir. Oruç öncesi etli ziyafetler verilir; buna Etlere Veda (Karnaval) denir. Günümüzde bu hafta öncesinde dinle alakası olmayan çılgın eğlenceler yapılmaktadır. Paskalya’dan 50 gün sonra da havarilere Ruhulkuds’ün indiğine inanılan Pentekost günüdür.
Büyük Perhiz’den başka, tövbelerin kabul edildiği üç gün, yani Hazret-i İsa’nın ele verildiği Çarşamba; güya çarmıha gerildiği Cuma ve defnedildiği Cumartesi günleri oruç tutulur. Ayrıca yortu günleri tutulan oruçlar da vardır. Meryem’in müjdelendiği Assumption da (Ağustos’un 15) oruç günüdür.
Zamanla orucun şeklinde değişiklik yapılarak hayvani gıda perhizine çevrildi. Kral I. James zamanında İngiliz parlamentosu, deniz ticaretini desteklemek maksadıyla perhiz günlerinde balık yenmesine izin veren bir karar çıkarmıştı. XIX. asırda yumurta, süt ve süt mamullerine izin çıktı. 
Kilise kanunlarına göre 18-60 yaş arasındakiler oruç tutmalıdır. Üç öğünden biri tam yenir. Her zamanınkinin üçte ikisini teşkil eden diğer iki öğün arasında bir şey yenmez, sıvı alınabilir. Günün tam yemeğinde, ayrıca Çarşamba, Cuma, Assumption ve Noel dışındaki oruçlarda et yenebilir. Modernist Protestan Hıristiyanlar, orucu kendisine göre tatbik eder. Sigara ve içkiyi azaltma; işlerini ve insanlara karşı vecibelerini daha dikkatli yapma; hayırlı işlerde bulunma şeklinde yerine getirir.
ON İKİ İmam Orucu
 Alevilikte ‘on iki imam orucu’ vardır. Muharrem’in 1’inde başlar; 12’sinde biter. [Babillilerin yılbaşında tuttuğu 12 günlük Akitu orucuna benzer.] Oruç günlerinde suya hasret giden Hazret-i Hüseyn’in hatırasına su içilmez; ama başka sıvılar içilebilir. Hayvani gıda ve soğan hiç yenmez. Zevk veren şeyler kullanılmaz. Başka dinlere benzememek için güneş battıktan az önce veya sonra iftar edilir; sahura kalkılmaz. Bazıları traş olmaz, yıkanmaz. Son gün Aşure pişirilip yenir. Bir de 13 Şubat’tan sonraki Salı günü başlayıp Perşembe günü biten Hızır Orucu vardır. Bunda su ve hayvani gıda yenir. Âdet olarak, son gün su içilmez ve o gece rüyada kendisine su verecek evden evlenileceğine inanılır. Bazıları dört hafta öncesinden her perşembe Hızır’ı karşılama orucu tutar.