İNGİLİZ TAKIMINDA AY-YILDIZ NE ARIYOR?

İngiltere’de Portsmouth ve İrlanda’da Drogheda şehirlerinin armasındaki ay-yıldız görenleri şaşırtıyor. Bu şehirlerin popüler spor klüpleri de amblemlerinde ay-yıldızı kullanmaktadır.

The Sun’da 2006’da çıkan bir habere göre, iş icabı Yemen'de bulunan bir İngiliz vatandaşı Tony Restall, hususî arabasıyla giderken, radikal dinci gruplara mensup birkaç kişi tarafından durduruldu. Elleri silahlı bu şahısların kendisini öldüreceğini düşünürken, enteresan bir şekilde serbest bırakıldı. Sebebi ise arabasının ön camında bulunan Portsmouth spor kulübünün ay-yıldızlı logosunu taşıyan sticker idi.

         Portsmouth spor klübünün amblemi                             Portsmouth şehrinin arması

Osmanlı yâdigârı denizciler

İyi de, Portsmouth klübünün ambleminde ay-yıldız en arıyor? Bazı kaynaklarda 2 Mayıs 1194’te şehre berat verilirken İngiltere Kralı Aslan Yürekli Richard’ın şansölyesi William de Longchamp’ın armasından kopya edildiği söyleniyor. III. Haçlı Seferi sırasında 1191'de Kıbrıs adasından geçen Kral burada bir ay ve sekiz yıldızdan müteşekkil armayı görüp beğenmiş. 1686’da da resmen tescil edilmiş. Mamafih o tarihte Bizanslıların elindeki Kıbrıs'ta ay-yıldızın ne aradığı da akla gelmiyor değil…

Portsmouth, İngiltere’nin güneydoğusunda Londra ile bağlantılı mühim bir liman şehri. Çokları onu İngiltere Premier Ligi'nden bilir. Burayla irtibatımız 1850’lere uzanıyor. Dünyanın en güçlü deniz gücüne sahip bu ülkesine Sultan Mecid seyr ve topçuluk tahsili maksadıyla denizciler gönderdi. Mir’at-ı Zafer ve Çerâğ-ı Bahrî fırkateyni Portsmouth limanına demirledi. Lacivert ceket, mavi pantolon, kemer ve kılıçlı üniformalarıyla Osmanlı gemicileri şehirde büyük sükse yaptı. Gemileri gezmek isteyenlere de nâzik davrandılar. Mamafih eski Osmanlı leventlerinin hikâyelerini bilenler, görmeyi umdukları ihtişamlı ve ekzantrik kıyafet yerine, kendilerininkine benzeyen üniformalarla karşılaşınca biraz sukut-ı hayale uğradılar.

O esnada Portsmouth’da kolera salgını çıktı. Kanalizasyonsuz, tersane işçilerinin üst üste sıhhatsiz şekilde yaşadığı limanda hastalık çığ gibi büyüdü. Gemi mürettebatından bazısı hastalık kaptı. 26’sı hayatını kaybetti. Bunlar Portsmouth’un hemen karşısına düşen Gosport şehrindeki Haslar Askerî Hastanesi mezarlığında hususî bir yere gömüldüler. 1902’de Zymotic Hastanesi inşaatı sebebiyle kabirler, Alver Gölü kıyısındaki Clayhall Bahriye Mezarlığı’na nakledildi. Bugün burada vefat eden Osmanlı gemicilerinin ay-yıldızlı mezartaşları hâdiseye şahitlik ediyor. Ayrıca mezartaşları üzerinde “Küllü nefsin zâikatü’l-mevt” (Herkes ölümü tadacaktır) âyeti, gemicilerin isimleri ve vefat tarihleri yazmaktadır. Şehitlik 1985’te Türkiye tarafından restore edilmiştir. Hâdise hem İngiliz, hem de Türk kaynaklarında geçer. Mir’at-ı Zafer'in kumandanı Mustafa Bey, 16 sayfalık raporunda bunları anlatmaktadır. Acaba şehrin aramsındaki ay-yıldızın bu hâdiseyle bir alâkası var mı? Portsmouth, o zamanki sıkı müttefiği Osmanlılara karşı bir jest mi yaptı? Kim bilir?

Haslar Osmanlı Şehitliği

Portsmouth amblemindeki ay-yıldız hakkında başka bir rivayet daha var. Buna göre 1898 tarihli klübü, Sultan II. Abdülhamid istihbarat maksadıyla kurdurmuş. Londra göz önünde bir şehir olduğu için, onun yerine böyle İngilizlere hiç de sıcak bakmayan İrlandalıların aktif olduğu bir şehir seçilmiş. Ancak istihbarat maksadıyla kurulan bir takımın ambleminde ay-yıldız biraz dikkat çekici değil mi?

Türk Kasabası

Hampshire bölgesinin Türklerle alâkası bundan ibaret değil. Portsmouth’un hemen karşısında Gosport limanı var. Gosport, eski İngilizcede Kaz Limanı mânâsına geliyor. İşin garibi, buranın halk arasında Turk Town (Türk kasabası) diye anılmasıdır. Rivayete göre Haçlı seferlerinden dönerken getirilen harb esirlerinden dolayı şehre bu isim takılmıştır. Şehrin yerlileri kendilerini Türk olarak vasıflandırmakta ve Türklerle esrarlı bir irtibatları olduğuna inanmaktadır. Burada hâlen donanmaya ait bir mektebin bulunduğu yere HMS Sultan deniyor. HMS, Her Magesty’s Ship (Majesterinin Gemisi) demek. Triumph adlı bir İngiliz gemisine, 1870’de Sultan Aziz’in ziyareti sebebiyle Sultan adı verilmiştir. Fort Nelson kalesinde, Çanakkale Boğazı’nın müdafaası için yapılmış 1464 tarihli bir Osmanlı topu var. 1868’de Osmanlı hükûmetince buraya hediye edilmiştir.

               Drogheda şehir arması                             Drogheda futbol klübünün amblemi 

Droghedalıların Sultan Abdülmecid'e teşekkür mektubu

Büyük jest!

1847’de İrlanda’da kıtlık baş göstermiş; bir milyon kişi hayatını kaybetmişti. Cömert ve müşfik padişah Sultan Mecid’in gönderdiği erzak dolu 3 gemi Drogheda limanına yanaştı. Padişah ayrıca 10 bin pound göndermişti. Bu, Osmanlılara dünya çapında itibar kazandıran büyük bir jestti. İngiltere Kraliçesi Victoria bile İrlandalı teb’asına Sultan’dan daha cömert davranmamış; sadece 2 bin pound verebilmişti. Bu sebeple Osmanlı hükûmetinden yardımın bin pounda indirilmesi istendi. İrlandalılar, bu iyiliği unutmadılar.  Şehrin ve 1919’da kurulan Drogheda futbol klübünün amblemine ay-yıldız koydular. Bir müddet evvel Türkiye’yi ziyaret eden İrlanda reisicumhuru Mary McAleese hâdiseyi hatırlatarak, "İrlanda halkı bu eşine az rastlanır cömertliği asla unutmadı. Bayrağınızdaki sembolleri, bu güzel yıldız ve hilâli, şehrin sembolü hâline getirdi. Hatta futbol takımının formalarının üzerinde de bu güzel Türk sembollerini görüyoruz" dedi.

Drogheda Belediye Binası olan Westcourt Oteli'nde Osmanlılara şükran plaketi

İspanya’da Türkler

İspanya’nın Portekiz sınırındaki Deportivo şehri takımının da ayyıldızlı bir amblemi var. Rakiplerinin “Türkler” diye andığı Deportivo La Coruna taraftarları da maçlarda Türk bayrağı açıyor. Rivayete göre, yiğitliğiyle meşhur Galicia beldesinin gençleri vaktiyle Portekizlilerle mücadelesinde Barbaros Hayreddin Paşa’ya destek vermişler. Bunu sindiremeyen komşu Vigo şehri, bunlara “Türkler” adını takmış. Bu rekabet, futbolda da varlığını devam ettirmiş.