“100 gram aklın 90 gramı Abdülhamid Han’da, 5 gramı bende, 5 gramı da diğer siyasilerdedir” sözü Bismarck’a mı aittir?
Hiç bir sahih kaynakta görmedik.Bismarck'a dair çok kitap neşredilmiştir: Gedanken und Erinnerungen (Fikirler ve Hatıralar) 3 cilttir. Türkçeye de çevrilmiştir. Die politischen Reden des Fürsten Bismarck (Bismark'ın siyasi konusmalari). Bismarckbriefe (Bismarck'ın mektupları) İlk eser kendine aittir. Ayrıca Bismarck'a ait ne kadar eser, hatirat vs varsa Gesammelte Werke adıyla 2004-2014 arasında 9 cilt halinde tab edilmiştir. Hiç birinde geçmiyor. Hatta Sultan Hamid tek bir yerde geçiyor: Gedanken und Erinnerungen. 1. cilt, 510. sayfada. O da Rusya‘nın Karadeniz ve Boğazlar üzerindeki emellerinden bahsediliyor. Şahsı ile alakalı hiç konuşmamış, ne menfi ne müsbet. Osmanlı için müstakil başlık bile açmamış. Rusya kısmında geçiyor. Uydurmaya benziyor. Bismarck bunu söyleyecek biri değildi. Mütekebbirdi. Sultan Hamid’e de pek sıcak bakmazdı. Hatta Almanya ile Osmanlı Devleti’nin ittifakını önlemek için çalışmıştır. Sultan Hamid, ustaca bir manevra ile Kayzer ile bunun arasını bozmuştur. Belki bunu öğrenip, padişahın zekâsını takdir etmiş olabilir.


19 Mart 2019 Salı
Alakalı Başlıklar